Interpretacja Pieśń wieczorna - Irena Santor

„Pieśń wieczorna” w wykonaniu Ireny Santor to utwór, który z miejsca przenosi słuchacza w sielski, choć naznaczony trudem, świat polskiej wsi. Tekst piosenki, którego autorem jest Władysław Syrokomla, a muzykę skomponował Stanisław Moniuszko, powstał znacznie wcześniej niż nagranie Santor, bo już w XIX wieku. Ciekawostką jest fakt, że pierwotna „Pieśń wieczorna” Franciszka Karpińskiego z 1792 roku, również o tym samym tytule, była utworem nabożnym, modlitwą o opiekę boską. Wersja, którą znamy z repertuaru Ireny Santor, ma jednak charakter liryczny i opowiada inną historię.

W interpretacji Ireny Santor, „Pieśń wieczorna” staje się piękną opowieścią o tęsknocie za domem, prostym życiem i matczyną miłością, która przeplata się z młodzieńczym zamyśleniem nad trudami pracy. Pierwsze strofy to poetyckie wezwanie, aby „dźwięczny głos” popłynął „po nocnej rosie” do „naszej chatki”, gdzie „stara matka krząta się koło wieczerzy”. To obraz idylliczny, pełen ciepła i bezpieczeństwa, budzący uczucie nostalgii za miejscem, gdzie czeka ukochana osoba i poczucie przynależności. Mowa o jutrzejszym dniu świątecznym i niezżętej niwie, która ma dojrzewać, wprowadza element nadziei i odpoczynku, zacierając na chwilę perspektywę ciężkiej pracy fizycznej. Wiatr, konik polny i skowronek, śpiewające w tym krajobrazie, podkreślają jego naturalne piękno i spokój, który jednak okaże się chwilowy.

Sielankowy nastrój ulega zmianie, gdy zbliżamy się do „chatniego ogniska”, które choć „znużone serce weseli”, to jednak stawia przed nami twardą rzeczywistość. Matka, jako symbol pracowitości i troski o byt, pyta: „Wieleście w polu nażęli?”. To pytanie, choć proste, nosi w sobie ciężar oczekiwań i trudu codziennego życia. Odpowiedź młodej dziewczyny jest szczera i wzruszająca: „Matko! jam młoda, rąk moich szkoda, Szkoda na skwarze oblicza!”. Ta linia jest kluczowa dla zrozumienia wewnętrznego konfliktu bohaterki. Młodość, z jej pragnieniem lekkości i piękna, zderza się z surową koniecznością pracy na roli. Skarży się na „źle szła robota” z powodu „słoty” i, co najważniejsze, „i moja dumka dziewicza”. Ta „dumka dziewicza” może oznaczać zarówno marzenia, rozmarzenie, jak i pewien rodzaj dziewczęcej dumy czy godności, która nie chce być zniszczona przez mozolny trud. Jest to wyraz młodzieńczego buntu przeciwko nieubłaganej rzeczywistości i pragnienie życia, które oferuje coś więcej niż tylko fizyczne zmęczenie.

Dla Ireny Santor, która w dzieciństwie mieszkała w Solcu Kujawskim, a potem w Polanicy-Zdroju, gdzie jej talent został odkryty, motywy wiejskiego życia i bliskości z naturą mogły być bliskie. Co ciekawe, Santor wspominała w wywiadach, że tekstu piosenki nauczyła ją mama, choć ostatecznie dowiedziała się, że słowa napisał Władysław Syrokomla, a muzykę Stanisław Moniuszko. „Pieśń wieczorna” była jednym z utworów, które Irena Santor, jako młoda dziewczyna, często próbowała śpiewać w domu, a także w kościele, gdzie fascynowała ją akustyka i piękno głosu sąsiadki z chóru. Piosenka znalazła się na albumie Ireny Santor z 1981 roku zatytułowanym „Przeboje pana Stanisława”. Artystka, znana z niezrównanej interpretacji piosenek, potrafiła nadać temu utworowi głębię i autentyczność, co sprawia, że do dziś porusza on słuchaczy. Jej głos, często nazywany „najczystszym głosem polskiej estrady”, idealnie oddaje zarówno tęsknotę, jak i subtelny smutek zawarty w tekście. Nawet po ogłoszeniu zakończenia kariery w 2021 roku i powrocie na scenę w 2025 roku z okazji 90. urodzin, artystka nadal wzrusza swoim śpiewem, a jej interpretacje klasyków, takich jak „Pieśń wieczorna”, pozostają nieśmiertelne. Ten utwór to nie tylko obraz wiejskiego życia, ale uniwersalne przesłanie o zderzeniu młodzieńczych marzeń z realiami świata, podkreślone mistrzowskim wykonaniem jednej z największych ikon polskiej piosenki.