Interpretacja Posłuchaj, to do ciebie - Kult

"Posłuchaj, to do ciebie" to utwór z albumu Kultu o tym samym tytule, wydanego w 1987 roku. Ten drugi album zespołu, który ukazał się nakładem Klubu Płytowego Razem, jest uznawany za jedno z kluczowych dzieł w dorobku grupy i doskonale reprezentuje jej "klasyczną epokę". Warto zaznaczyć, że pierwotna publikacja płyty była utrudniona przez cenzurę PRL, a część utworów, które początkowo odrzucono, pojawiła się dopiero na reedycji CD z 1992 roku. Mimo upływu lat, przesłanie wielu piosenek z tego albumu, w tym "Posłuchaj, to do ciebie", pozostaje boleśnie aktualne, co świadczy o ponadczasowości twórczości Kazika Staszewskiego.

Piosenka "Posłuchaj, to do ciebie" jest gorzkim rozrachunkiem, listem, a właściwie oskarżeniem skierowanym do osoby, która niegdyś była autorytetem, przewodnikiem, mówiła rzeczy ważne. Początkowe wersy malują obraz relacji opartej na zaufaniu i posłuszeństwie: "Prowadziłeś mnie za rękę długimi korytarzami / Kiedy jeszcze nie wiedziałem / Przed jakimi zatrzymam się drzwiami". Podmiot liryczny był w młodym wieku, dopiero poznawał świat, a adresat pełnił rolę mentora, wskazującego drogę i kształtującego światopogląd. Słowa "Słuchałem Cię uważnie / Mówiłeś rzeczy ważne" podkreślają wagę i wpływ, jaki ta postać miała na jego życie. To echo poszukiwania sensu, wartości i prawdy w niepewnych czasach, charakterystycznych dla lat 80. w Polsce, kiedy to Kazik Staszewski był człowiekiem zbuntowanym.

Jednakże, szybko następuje dramatyczny zwrot. Kolejne zwrotki to już pełne rozczarowania i zarzuty. Zamiast ważnych słów, pojawia się katowanie filozofiami, co sugeruje jałowe, powtarzalne i pozbawione głębi monologi. Obraz oddechu przesiąkniętego spirytusem i pastwienia się nad obrusem to metafora moralnego upadku, zatracenia się w nałogu, który wypacza umysł i charakter. Ta wizja alkoholizmu, często obecna w tekstach Kultu, symbolizuje tu nie tylko osobistą degradację, ale również szersze zjawisko rozczarowania i ucieczki od rzeczywistości.

Najbardziej wstrząsające są jednak zarzuty dotyczące postawy wobec innych ludzi. Słowa "I mówisz mi, mówisz mi o podziemiu / Że raz ufasz, raz nie ufasz jemu" wskazują na zmienność, brak stałych zasad i oportunizm. Adresat traci wiarygodność, staje się cynikiem, który lawiruje między postawami, w zależności od doraźnych korzyści. Kulminacją tego rozczarowania jest odhumanizowany stosunek do kobiet: "I dlaczego, dlaczego mówisz o kobiecie / Jak o suce, jak o worku na śmieci?". To brutalne i dehumanizujące porównanie świadczy o całkowitej utracie wrażliwości i empatii, co jest zaprzeczeniem wszelkich ważnych rzeczy, o których mówił kiedyś mentor.

Pytania "Dlaczego, dlaczego się tak zmieniłeś? / Czemu, czemu, czemu się oddaliłeś?" to wołanie rozpaczy i niezrozumienia. Podmiot liryczny nie tyle potępia, co próbuje zrozumieć genezę tej metamorfozy. Jest to świadectwo głębokiego bólu i poczucia straty wobec kogoś, kto był bliski i ważny. Piosenka staje się więc manifestem sprzeciwu wobec konformizmu, hipokryzji i zatracenia ideałów. W kontekście antysystemowej postawy Kazika Staszewskiego w latach 80., którą podziwiali słuchacze, ten utwór można odczytywać jako rozczarowanie postawą niektórych osób z dawnej opozycji czy po prostu ludzi, którzy w nowych realiach zatracili swoje pierwotne wartości. W jednym z wywiadów, pytany o obecną politykę, Kazik Staszewski stwierdził, że "Da się 'być po żadnej stronie', ale nie da się konwersować z ludźmi, którzy są w jednej lub drugiej bandzie", co odzwierciedla jego konsekwentny antysystemowy bunt i dystans do podziałów, obecny już w początkach twórczości Kultu.

Zakończenie utworu, powtarzane wielokrotnie "Czy słyszałeś, to było do Ciebie / Powiedziałem Ci o Tobie i o mnie", ma charakter gorzkiej konkluzji i ostatecznego pożegnania. To już nie próba dialogu, lecz stwierdzenie faktu, po którym nie ma już nic więcej do dodania. Jest to sygnał, że relacja uległa bezpowrotnemu zniszczeniu, a podmiot liryczny zrywa z dawnym autorytetem, stając w prawdzie wobec jego upadku. Piosenka, będąc osobistym rozrachunkiem, nabiera również uniwersalnego wymiaru, dotykając problemu utraty ideałów i rozczarowania w relacjach międzyludzkich oraz w szerszym kontekście społecznym.
Album "Posłuchaj, to do ciebie" zawiera także inne kultowe utwory, takie jak "Wódka" (znana również pod tytułem "Na całym świecie źle się dzieje koledzy"), "Hej, czy nie wiecie", czy "Polska". Piosenka "Polska" jest uznawana za nieformalny hymn młodzieżowy podczas przemian ustrojowych i została nagrana w 1987 roku. To świadczy o tym, że już na wczesnym etapie twórczości Kult wyrażał istotne dla młodego pokolenia lat 80. nastroje, łącząc bunt z refleksją nad kondycją społeczeństwa. Wrażliwość Kazika Staszewskiego i jego dojrzałe, niezwykle przemyślane teksty, mające wartościowy przekaz i idee są podkreślane w recenzjach albumu, co potwierdza głębię interpretacyjną "Posłuchaj, to do ciebie".