Interpretacja Rock and roller - Kati Kovacs

Interpretacja utworu „Rock and roller” Kati Kovács to podróż w świat młodzieńczego pragnienia wolności, buntu i tęsknoty za czymś nowym, co może odmienić codzienne życie. Piosenka, której muzykę skomponował Gábor Presser, a słowa napisał Presser Gábor (lub Presser Gábor i Anna Adamis, a w niemieckiej wersji Fred Gertz), została wydana w 1974 roku na albumie „Kovács Kati és a Locomotiv GT”. To istotny kontekst, gdyż zespół Locomotiv GT był jednym z najważniejszych węgierskich zespołów rockowych tamtych czasów, a współpraca z Kati Kovács, uznawaną za jedną z najbardziej wybitnych węgierskich piosenkarek, była znaczącym wydarzeniem w historii węgierskiej muzyki pop i rock.

Tekst piosenki rozpoczyna się od wyobrażenia o posiadaniu „rock and rollera”: „Ha egy rock and rollert kaphatnék, egész nap rolleroznék / elmennék én tehozzád, elájulna a mamád”. Ten „rock and roller” nie jest jedynie przedmiotem, ale staje się symbolem ucieczki od rutyny, swobody i niezależności. Podmiot liryczny pragnie całe dnie spędzać na jeździe, co samo w sobie sugeruje beztroskę i odrzucenie ograniczeń. Wizyta u ukochanego, która miałaby doprowadzić matkę do „omdlenia”, wyraża subtelny, młodzieńczy bunt przeciwko konwenansom i oczekiwaniom rodzicielskim. To pragnienie wyróżnienia się i przeżycia czegoś ekscytującego, nawet jeśli miałoby to wywołać szok wśród starszego pokolenia.

Jednakże, refren szybko sprowadza marzenia na ziemię: „De a rock and roller nagyon drága, nem kapni a mi utcánkba Oh!”. Ta linijka jest kluczowa dla interpretacji. „Rock and roller” jest bardzo drogi i niedostępny na „naszej ulicy”. Może to odnosić się dosłownie do trudności w zdobyciu zachodnich towarów w komunistycznych Węgrzech, gdzie artykuły symbolizujące kulturę zachodu, takie jak motocykle czy skutery w stylu rock and roll, były luksusem lub po prostu niedostępne. Jednakże, metafora „rock and rollera” wykracza poza materialny obiekt. Może symbolizować także sam styl życia rock and rolla – wolność artystyczną, swobodę ekspresji, niezależność ideologiczną, które w tamtych czasach mogły być postrzegane jako „drogie” (niemożliwe do osiągnięcia bez konsekwencji) lub „niedostępne” (nieakceptowane przez system).

W kolejnych zwrotkach podmiot liryczny kontynuuje snucie fantazji, przedstawiając paradoksalne obrazy. W drugiej zwrotce deklaruje: „Ha egy rock and rollert kaphatnék, én nagyon rendes lány lennék / megállnék a zebránál, hadd menjen aki gyalog jár”. To zabawne zestawienie pragnienia rock and rollera – symbolu buntu – z obietnicą „bardzo porządnej dziewczyny”, która ustąpi pierwszeństwa pieszym. Może to być ironia, ukazująca naiwne rozumienie wolności, które niekoniecznie oznacza całkowite odrzucenie norm, a raczej łączenie ich z nowym, ekscytującym elementem. Albo też, jest to świadoma próba oswojenia „dzikiej” idei rock and rolla, by uczynić ją bardziej akceptowalną w społeczeństwie.

Trzecia zwrotka ponownie podkreśla pragnienie wyróżnienia się i bycia w centrum uwagi: „Ha egy rock and rollert kaphatnék, soha busszal nem járnék / leállna a forgalom, bámulnák a rollerom”. Odrzucenie publicznego transportu (autobusu) na rzecz indywidualnego „rock and rollera” to symbol odrzucenia szarej, anonimowej codzienności. Wizja zatrzymanego ruchu i podziwiających przechodniów to marzenie o byciu wyjątkowym, o zwracaniu na siebie uwagi i cieszeniu się uznaniem, które wiąże się z posiadaniem czegoś niezwykłego i symbolizującego nowoczesność oraz swobodę.

Ostatnia zwrotka wraca do motywu miłości i dzielenia się tym nowym doświadczeniem: „Ha egy rock and rollert kaphatnék, mindjárt hozzád szaladnék / felülhetnél leghátra, azt sem bánom, hogy ki látja”. To pragnienie dzielenia się wolnością i radością z ukochaną osobą, bez względu na opinie otoczenia. Sugeruje to siłę uczucia i determinację w dążeniu do szczęścia, nawet jeśli miałoby to być demonstracyjne i odbiegać od przyjętych norm.

Piosenka „Rock and roller” w wykonaniu Kati Kovács, z jej charakterystycznym, mocnym głosem (często nazywanym „najlepszym kobiecym głosem Węgier”), zyskała status przeboju i jest często wspominana jako jedna z jej niezapomnianych kompozycji. Utwór, choć wydany w 1974 roku, pojawiał się później na wielu kompilacjach i w koncertowych nagraniach, co świadczy o jego trwałej popularności. Fakt, że muzykę skomponował Gábor Presser, a tekst Gábor Presser (z Anną Adamis lub z niemieckimi adaptacjami Freda Gertza), dodaje piosence artystycznego ciężaru, gdyż Presser jest uznawany za jednego z najważniejszych twórców węgierskiej sceny rockowej i popowej. Współpraca Kati Kovács z Locomotiv GT, zespołem o eksperymentalnym podejściu do rocka, podkreśla nowoczesny i nieco wywrotowy charakter utworu, mimo jego pozornie lekkiej formy. Piosenka stała się symbolem tęsknoty za zachodnią kulturą i marzeń o indywidualizmie w okresie, gdy swobody były ograniczone, a „rock and roller” oznaczał coś więcej niż tylko środek transportu – był przepustką do świata wolności i ekspresji.