Interpretacja Niepodległa,niepokorna. - Janusz Szczepkowski

"Niepodległa, niepokorna" to pieśń patriotyczna, której tekst napisał Janusz Szczepkowski, zaś muzykę skomponowała Elżbieta Szaniewska. Utwór powstał w latach 70. XX wieku i zyskał popularność, znajdując się w zbiorze pieśni solidarnościowych, co przyczyniło się do jego szerokiego odbioru. Jest to jeden z nowszych hymnów patriotycznych, często wykonywany przez szkolne chóry podczas uroczystości narodowych. Janusz Szczepkowski (1943-2021) był polskim wokalistą i autorem tekstów piosenek, założycielem zespołu Varsovie w 1966 roku. Jego twórczość, oprócz "Niepodległej, niepokornej", obejmuje wiele innych utworów, w tym nagrodzone Złotymi Pierścieniami na Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu.

Pieśń otwiera się obrazem historycznych zmagań narodu: "Wielu zbrojnych tędy przeszło, Sporo się przelało łez,". Słowa te natychmiast przenoszą słuchacza w głąb burzliwych dziejów Polski, naznaczonych licznymi wojnami, najazdami i walką o suwerenność. Wskazują na heroizm i cierpienie wielu pokoleń, które poświęcały się dla ojczyzny. Mimo tych trudności, refren "Lecz wracali tu z orkiestrą, Bo zwycięstwo jedno jest," niesie ze sobą potężne przesłanie nadziei i triumfu. Sugeruje, że ostateczne zwycięstwo, jakim jest niepodległość, zawsze było celem i nagrodą za przelaną krew. Obraz orkiestry symbolizuje radosny powrót do wolności, celebrację odzyskanej suwerenności. Natura zdaje się współuczestniczyć w tym święcie: "Więc szumiały dla nich wierzby. I zakwitał biały bez,". Wierzby, charakterystyczne dla polskiego krajobrazu, i biały bez, symbol czystości i nadziei, personifikują ojczystą ziemię, która wita swoich synów powracających do wolnej Polski, do "niepodległej, Spoza gór i rzek". To podkreśla uniwersalność dążenia do wolności, przekraczającego granice geograficzne.

Refren jest sednem utworu, deklaracją niezłomności polskiego ducha: "Niepodległa, niepokorna zawsze była, będzie, jest.". Te słowa stanowią credo narodowe, podkreślające ciągłość polskiej państwowości i niezłomny charakter narodu, który mimo przeciwności zawsze dążył do wolności i nigdy nie poddawał się całkowicie obcym wpływom. Wyrażenie "Uskrzydlona bielą orła, bije rytmem naszych serc" odwołuje się do najważniejszego symbolu narodowego – Orła Białego, który staje się metaforycznymi skrzydłami dla Polski, niosącymi ją przez historię. Jest to także odniesienie do głębokiego, emocjonalnego związku Polaków z ojczyzną; jej wolność bije w sercu każdego obywatela. Najważniejsza obietnica i deklaracja pada w słowach: "Niepodległa, niepokorna już nie zniknie nigdy z map, Bo jest nasza, bo jest wolna, bo na imię Polska, Polska ma.". To wyraża głębokie przekonanie o trwałej suwerenności, wywalczonej i strzeżonej, która nigdy więcej nie zostanie utracona. Jest to afirmacja polskiej tożsamości i nienaruszalności granic.

Druga zwrotka kontynuuje refleksję nad historią, ale z perspektywy teraźniejszości i przyszłości: "Jeszcze kurz nie opadł z drogi, Jeszcze się czerwieni mak,". Obraz „kurzu” i „czerwieniącego się maku” symbolizuje świeże rany, pamięć o niedawnych ofiarach i trudach, które wciąż są żywe w narodowej świadomości. Mak, często kojarzony z krwią poległych (np. na Monte Cassino), przypomina o cenie wolności. Jednocześnie, "a już wpisał czas w historię Tyle nowych dni i dat" wskazuje na dynamiczny rozwój i nowe wydarzenia w historii niepodległej Polski. To zapowiedź nowych wyzwań i osiągnięć, które naród będzie tworzył. Słowa "Wszystkie znane i wciąż bliskie, Bo dotyczą przecież nas," podkreślają, że historia Polski to nie tylko suche fakty, ale żywe dziedzictwo, które kształtuje każdego Polaka i jest integralną częścią jego tożsamości. Wreszcie, odwołanie do "tej nuty Chopinowskiej, Która w sercach gra," to hołd złożony polskiej kulturze, która niezmiennie, nawet w najtrudniejszych chwilach, podtrzymywała ducha narodu. Muzyka Chopina, głęboko zakorzeniona w polskiej duszy, symbolizuje artystyczną wrażliwość i siłę twórczą, która jest kolejnym fundamentem tożsamości narodowej, bijącym tak samo mocno jak "rytm naszych serc".

"Niepodległa, niepokorna" to pieśń, która w prostych, ale sugestywnych słowach oddaje całą esencję polskiej historii – od cierpienia i walki, przez triumf, aż po nieustającą afirmację tożsamości i wolności. Jest to hymn o nadziei, wytrwałości i nieugaszonej miłości do Ojczyzny, pieśń, która rezonuje z najgłębszymi uczuciami patriotycznymi.