Interpretacja Excelsis - Ghost

Piosenka "Excelsis" autorstwa szwedzkiego zespołu Ghost, zamykająca album "Skeletá" (wydany 25 kwietnia 2025 roku), to niezwykle poruszająca i wielowymiarowa ballada, która zgłębia tematykę śmiertelności, odkupienia i ludzkiego lęku przed śmiercią, a zarazem nadziei na transcendencję. Tobias Forge, lider i główny twórca Ghost, w wywiadach podkreśla, że utwór jest ogólnie o śmierci i jest dość ciężki, ale niesie ze sobą ważne przesłanie: jeśli to słyszysz, to znaczy, że żyjesz, więc powinieneś żyć. Piosenka, mimo swojego melancholijnego tonu, jest jednocześnie kojąca i budząca nadzieję, a dla wielu fanów stała się źródłem pocieszenia w obliczu straty.

Tytuł "Excelsis" pochodzi z łaciny i oznacza "w najwyższych" lub "na wysokościach", nawiązując do liturgicznej frazy "Gloria in excelsis Deo" ("Chwała na wysokościach Bogu"), co od razu nadaje utworowi wymiar duchowy i sakralny. Tobias Forge czerpie inspirację z ikonografii metalu, ale w jego twórczości satanistyczne motywy często służą jako alegoria humanizmu i postępu, a nie dosłownego zła. W kontekście "Excelsis", religijne odniesienia stają się uniwersalną opowieścią o poszukiwaniu pokoju i zrozumienia wobec nieuchronnego końca.

Utwór rozpoczyna się od ogłoszenia końca cierpienia: "It is the end of your penitence / It is the end of your sadness and pain". Te słowa sugerują nie tylko śmierć, ale także wyzwolenie, powrót do pierwotnej niewinności i zakończenie życia, które mogło być naznaczone daremnym żalem. Jest to niczym pożegnanie, elegia i błogosławieństwo w jednym, oferujące ukojenie i obietnicę, że ziemski ból zostaje zrzucony w pogoni za czymś czystszym.

Refren "Everybody leaves one day / I know it hurts / Everybody goes away / You will, too, I will, too" stanowi centralne przesłanie piosenki, przypominając o uniwersalności śmierci i wspólnym losie, który czeka każdego z nas. Powtórzenie "You will, too, I will, too" buduje poczucie solidarności i akceptacji śmiertelności. Następnie pojawia się zaproszenie: "Come with me to the rainbow's end / Come with me to the Holy Land / Come with me". "Koniec tęczy" i "Ziemia Święta" symbolizują miejsca pokoju po życiu, być może niebo, duchowe spełnienie lub sanktuarium, gdzie cierpienie ustaje. Słowo "Excel, excel" staje się mantrą, zachęcającą duszę do wzniesienia się ponad ból i strach, do osiągnięcia wyższego stanu – zarówno duchowego, jak i emocjonalnego.

Druga zwrotka przenosi uwagę na życie i możliwość odkupienia, póki jeszcze trwa: "There is still time for deliverance / There is still time to make peace with your friend / And to return to where there's a chance / There is still time to love once again". Tobias Forge, komentując ten fragment, podkreśla, że dopóki oddychamy, mamy moc uzdrawiania, przebaczania i zmiany, a odkupienie jest zawsze możliwe. Ten fragment jest przesłaniem nadziei dla żyjących, zachętą do pogodzenia się i ponownego odnalezienia miłości, zanim będzie za późno.

W bridge'u "As levees are breaking / A flood comes / Washes away all the rubble / Past indiscretions and stalemates / We are all sailing to the gates" użyta jest potężna metafora powodzi, która zmywa gruzy przeszłości, dawne przewinienia i impasy. To obraz oczyszczenia i nowego początku, być może w momencie śmierci, gdzie dawne ciężary zostają zmyte, a my wszyscy żeglujemy w stronę bram.

Końcowa linijka utworu, "This is the end of the avenue / I am afraid of eternity, too", jest szczególnie poruszająca. Ujawnia ludzką wrażliwość narratora, przyznając się do lęku przed nieznanym, nawet dla tego, który zdaje się prowadzić innych. Tobias Forge powiedział, że większość ludzi boi się nieznanego, ale mimo to możliwe jest znalezienie pokoju i przeżycie życia najlepiej, jak to możliwe. Ten moment podkreśla wspólnotę w obliczu lęku przed wiecznością, łącząc przewodnika z tymi, których prowadzi, w uniwersalnym doświadczeniu.

"Excelsis" bywa porównywana do wcześniejszego utworu Ghost "Life Eternal" pod względem tematycznym, jednak jest bardziej surowym i dobitnym zamknięciem albumu. Podczas gdy "Life Eternal" wyraża rozpaczliwe pragnienie utrzymania, "Excelsis" stanowi rozpaczliwą nadzieję, podkreślając, że mimo nieuchronności końca, wciąż jest czas na działanie i wspólne przeżywanie. Tobias Forge wspomniał, że "Excelsis" ma być utworem na napisy końcowe, co pasuje do jego roli jako konkluzji albumu "Skeletá" i cyklu życiowego. To nie tylko pożegnanie, ale i przypomnienie, by żyć pełnią życia, póki mamy taką możliwość.