Interpretacja It Doesn't Have To Be - Erasure

Piosenka "It Doesn't Have To Be" duetu Erasure, wydana 16 lutego 1987 roku jako drugi singiel z albumu The Circus, jest poruszającą medytacją nad podziałami i możliwością jedności. Na pozór to chwytliwy, syntezatorowy utwór pop, jednak pod jego lśniącą powierzchnią kryje się subtelne przesłanie polityczne – ciche wezwanie do współczucia i zrozumienia.

Tekst piosenki rozpoczyna się od bezpośredniego pytania, które od razu wprowadza w sedno problemu: „You are on one side / And I am on the other / Are we divided?” – to uniwersalne stwierdzenie, które może odnosić się do wszelkich form separacji, czy to osobistych, czy społecznych, czy politycznych. Powtarzające się „Why can't we live together?” wyraża głęboką tęsknotę za zgodą i wspólnym istnieniem, kwestionując konieczność konfliktów.

W kolejnych strofach utwór otwarcie krytykuje brak dialogu i sprawiedliwości: „There are no rights / This isn't your decision / We need to talk of changing things / But no one wants to listen”. To gorzkie spostrzeżenie na temat systemów, w których decyzje podejmowane są autorytarnie, a głos sprzeciwu jest ignorowany. Refren „It doesn't have to be like that” staje się tu manifestem nadziei, zapewnieniem, że obecny stan rzeczy nie jest nieunikniony i że zmiana jest możliwa.

Andy Bell, wokalista Erasure, ujawnił, że inspiracją do powstania utworu był system apartheidu w Południowej Afryce. Chociaż tekst nie zawiera bezpośrednich odniesień, ogólne potępienie braku konieczności konfliktu jest wyraźne. Piosenka nie jest konfrontacyjna, lecz raczej refleksyjna, zadaje pytanie, dlaczego budujemy mury i jak możemy je zburzyć. To przesłanie zyskuje dodatkową warstwę znaczeniową, gdy weźmiemy pod uwagę, że lata 80. były czasem, gdy problemy społeczne i polityczne miały dominujący wpływ na popkulturę. Andy Bell często wplatał w teksty Erasure osobiste przemyślenia, które miały szersze implikacje społeczne, takie jak coming out czy trudności związane z byciem homoseksualnym, co widać również w innych utworach z albumu The Circus, np. w „Hideaway”.

Kluczowym i zaskakującym elementem utworu jest jego środkowa część, zawierająca śpiew w języku suahili: „Alava mo ja na me me / Limbaniango limbaniago / Zimbabwe ado naga na me me / Limbaniango limbaniago”. Jest to niezwykłe posunięcie w brytyjskim popie tamtych lat. Te afrykańskie frazy tłumaczą się mniej więcej jako: „Śpij (razem) ze mną / W twoim miejscu [domu], w twoim miejscu / Dlaczego nie zostajesz ze mną / W twoim miejscu, w twoim miejscu?”. Ten fragment dodaje piosence głębi i tekstury, sugerując transkulturowe połączenie i podkreślając uniwersalność przesłania o współistnieniu, nie zamieniając utworu w otwarty protest. Symbolika Zimbabwe w tym kontekście jest również znacząca, biorąc pod uwagę jego historię walki o niepodległość i dekolonizację, co wzmacnia antyimperialistyczne i antysegregacyjne przesłanie piosenki.

Piosenka podkreśla również wspólną ludzką naturę: „A heart on the inside / The same as any other / Are we divided? / Someone always has to suffer”. To przypomnienie, że pomimo zewnętrznych różnic, w głębi jesteśmy tacy sami, a ceną podziałów jest cierpienie. Zwrot „We are strong now / Put down the ammunition / For what we know is right / Is gonna breakdown this division” to wezwanie do pokojowego oporu i wiara w siłę wspólnego przekonania o słuszności sprawy, które może przełamać wszelkie podziały. Powtarzające się w tle frazy „One against one” w refrenach dodatkowo wzmacniają poczucie konfliktu, który może zostać rozwiązany, jeśli tylko ludzie się na to zdecydują.

The Circus był albumem przełomowym dla Erasure w Wielkiej Brytanii, osiągając 6. miejsce na listach przebojów. Singiel "It Doesn't Have To Be" zajął 12. miejsce w Wielkiej Brytanii i 16. miejsce w Zachodnich Niemczech, umacniając pozycję duetu jako twórców chwytliwej, a jednocześnie inteligentnej i poruszającej muzyki. Sukces ten pozwolił im na dalsze wplatanie ważnych społecznie komentarzy w swoją twórczość, często maskując je radosnymi melodiami i porywającymi harmoniami. Vince Clarke i Andy Bell, choć często pisali piosenki w sposób "organiczny", nawet na instrumentach akustycznych, zawsze tworzyli razem, a ich twórczość stanowiła mieszankę osobistych emocji i szerszych obserwacji.

Podsumowując, "It Doesn't Have To Be" to nie tylko wpadająca w ucho piosenka synth-popowa, ale i głęboka refleksja nad ludzkimi podziałami i potężne wezwanie do jedności, współczucia i aktywnego dążenia do zmiany, udowadniające, że muzyka pop może być zarówno taneczna, jak i politycznie zaangażowana.