My initial search successfully identified DKA as Daniel Kaczmarczyk, a Polish rapper born in 1981 in Knurów. His debut album, also titled "Debiut", was released in May 2003 by S.P. Records, and "Jakby to było" was one of the two singles promoting it. The song's lyrics were authored and composed by Daniel Paweł Kaczmarczyk himself.

The general context of DKA's music, particularly from his debut era, is often described as reflective and melodic, with texts full of personal introspection. "Jakby to było" is even cited as one of the "saddest songs about depression" in an article from Gazeta Wyborcza, highlighting its deep emotional resonance and themes of questioning one's existence. This confirms that my initial thematic analysis is aligned with public perception and critical reception of the song.

I have enough information to proceed with the interpretation, integrating the details about the artist and the song's context.

Piosenka „Jakby to było” autorstwa DKA, czyli Daniela Kaczmarczyka, singiel wydany w 2003 roku promujący jego debiutancki album „Debiut”, to poruszająca podróż w głąb ludzkiej psychiki, naznaczona egzystencjalnym niepokojem i głęboką refleksją nad sensem własnego istnienia. Artysta, urodzony w 1981 roku w Knurowie, już w swoich wczesnych utworach ukazywał wrażliwość i skłonność do introspekcji, które stały się znakiem rozpoznawczym jego twórczości.

Centralne pytanie, powtarzające się jak mantra: „Jak by to było, gdyby mnie nie było?”, nie jest jedynie retorycznym zagadnieniem, ale krzykiem duszy szukającej potwierdzenia swojej wartości i wpływu na świat. Podmiot liryczny snuje wizję świata, w którym jego brak pozostałby niezauważony: „ludzie by mijali, nie zauważali, może niechcący by się przede mną chowali”. To wyobrażenie braku obecności i związanej z tym obojętności otoczenia wywołuje ogromny lęk, który „bardzo mnie dławi”, prowadząc do obawy, że „kiedyś mnie wszystko zadławi”. Jest to obraz głębokiej samotności i poczucia nieważności, które są niestety powszechnymi doświadczeniami we współczesnym świecie. Artykuł opublikowany w Zielonej Górze.Wyborcza.pl z 2021 roku, w którym utwór DKA jest wymieniany wśród „najsmutniejszych piosenek na depresję”, wskazuje, że tego rodzaju rozważania o braku własnej obecności są poważnym objawem depresji i sygnałem do szukania profesjonalnej pomocy.

W dalszej części utworu pojawia się wątek „żyję w swoim życiu, tak sobie po cichu”, co sugeruje istnienie w pewnej izolacji, w świecie wewnętrznym, mimo świadomości obecności innych: „widzę ludzi dookoła, widzę swego stróża anioła”. Ta cicha egzystencja jest jednak naznaczona poczuciem upływającego czasu i niewykorzystanych szans. Słowa „czas już przeleciał, tak się rozleciał, że czuję coś w środku, to nie jest w porządku, że nie dbałeś od początku” rezonują z żalem za zmarnowane momenty, być może niedopilnowane relacje lub zaniedbane ambicje. Podmiot liryczny zdaje sobie sprawę, że „trochę nie bardzo da się to przewinąć”, a jedyną drogą jest „teraz trzeba do innego portu zawinąć”, co symbolizuje potrzebę radykalnej zmiany, poszukiwania nowego, bardziej wartościowego celu, „całkiem inaczej w duszy kształtowanego”.

W tle tych refleksji wyłania się obraz wewnętrznej pustki i jałowości. Myśli stają się „granatowe, myśli jałowe”, a całe doświadczenie jawi się jako coś dalekiego od idyllicznego „życie przy kawie” czy „Misia Puchatka tak piękna chatka”. „To pustka w głowie, to pustka w mym słowie, to pustka w mej duszy, jak bardzo mnie suszy” – to trzykrotne powtórzenie podkreśla dojmujący charakter tego wewnętrznego stanu, pragnienie wypełnienia i ugaszenia duchowego pragnienia. Daniel Kaczmarczyk, będący autorem tekstu i kompozytorem utworu, poprzez tak bezpośrednie sformułowania, zdaje się dawać wyraz uniwersalnym uczuciom, z którymi może utożsamiać się wiele osób.

Refren, który powraca z narastającą intensywnością, staje się wołaniem o dostrzeżenie. W kolejnych strofach podmiot liryczny konfrontuje się z poczuciem niewidzialności: „czemu mnie nie ma, czemu nikt nie zna mego imienia”. Ta anonimowość, brak rozpoznania, są źródłem głębokiego cierpienia. Odczucie, że „całe życie przeszło na próżno” jest wynikiem niezrealizowanego potencjału i poczucia, że jego wysiłki nie zostały docenione. Mimo wszystko, pojawia się w nim wewnętrzna siła, aby „prawdę odsłonię”, co może oznaczać determinację do ujawnienia swoich prawdziwych uczuć, nawet jeśli prowadzi to do bolesnych konfrontacji.

Końcowe wersy ukazują obraz głębokiego bólu i łez: „W oczach mam ból, w oczach mam łzy, tak wielce, jak w mojej wielkiej, ogromnej męce”. Mimo fizycznej nieobecności, czy raczej poczucia bycia niezauważonym, podmiot liryczny nadal istnieje „duchowo, przynajmniej milowo” w mieście i we śnie. Jest to próba znalezienia ukojenia w wewnętrznym świecie, mimo poczucia, że wszystko „musiało ułożyć się pechowo”. Piosenka kończy się swoistą mieszanką rezygnacji i nadziei na ulgę w niebiańskim wymiarze – „zaśpiewają nam anielskie chóry, żeby było pięknie, żeby było cicho” – by nagle powrócić do desperackiego wyzwania: „niech to wszystko jedno wielkie palnie licho”, wyrażającego znużenie i pragnienie zakończenia cierpienia. Finalne, kilkukrotne „no powiedz, no powiedz, no jak by to było” to już bezpośrednie zwrócenie się do słuchacza, poszukiwanie zrozumienia, współczucia i odpowiedzi na fundamentalne pytanie o sens i znaczenie własnego bytu. To właśnie ta szczerość i emocjonalna otwartość sprawiły, że utwór „Jakby to było” stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i cenionych w dorobku DKA.