Interpretacja State Of The Art - Gotye

Gotye's utwór "State Of The Art," pochodzący z albumu Making Mirrors wydanego w Australii 19 sierpnia 2011 roku (a międzynarodowo 31 stycznia 2012 roku), to piosenka, która z pozoru jest chwalą dla nowej, zaawansowanej technologii domowych instrumentów muzycznych, lecz w rzeczywistości stanowi subtelną i ironiczną refleksję nad obsesją społeczeństwa na punkcie nowinek technicznych i ich wpływem na nasze postrzeganie autentyczności. Jest to również swego rodzaju hołd złożony klasycznym elektronicznym organom, które w połowie XX wieku stanowiły szczyt domowej rozrywki muzycznej.

Wally De Backer, znany jako Gotye, od dawna fascynuje się instrumentami vintage i samplingiem, co znajduje odzwierciedlenie w jego twórczości. W wywiadzie dla American Songwriter magazine, Gotye przyznał, że "State Of The Art" to jeden z jego ulubionych utworów z Making Mirrors, choć jak sam stwierdził, "wprawia niektórych ludzi w zakłopotanie". Wyjaśnił, że piosenka jest napisana jak utwór popowy, ale w sposób, który on sam chciałby częściej widzieć w muzyce popularnej – bardzo idiosynkratycznie, nieco dziwnie i wymagający pewnego zrozumienia koncepcji, która za nią stoi. W innym wywiadzie dla The Age artysta ujawnił, że inspiracją był kupiony przez jego rodziców używany organ z lat 70.. Z kolei w dokumencie "Making Making Mirrors" Gotye wspomina, że jego rodzice kupili mu stary organ Lowrey Cotillion za 100 dolarów w sklepie z używaną odzieżą, co niemal natychmiast stało się jego ulubionym instrumentem. To właśnie to doświadczenie stało się zalążkiem piosenki.

Tekst piosenki rozpoczyna się od znamiennego stwierdzenia: "When the Cotillion arrived / We threw out the television" – co sugeruje, że nowy instrument, nazwany "Cotillion", jest tak przełomowy, iż całkowicie zastępuje dotychczasowe centrum domowej rozrywki. Specyficzne określenia, takie jak "Model D575 / Has custom flute presets / And Harmony-Plus in addition", odzwierciedlają język marketingowy i techniczne detale, które miały onieśmielać i przyciągać konsumentów. Artysta wnikliwie odtwarza to, jak producenci reklamowali ówczesne "cuda techniki". Gotye opowiada, że fascynowała go "kultura organów domowych i to, jak ona niejako zawierała w sobie tę minioną epokę najnowocześniejszej technologii i tego, czym może być rozrywka dla ludzi".

Dalsze fragmenty tekstu podkreślają wysoką cenę ("Now for an arm and a leg") oraz pozorną wszechstronność nowego nabytku: "We get three half-dozen beats to choose from / So now we can pretend / That there's an orchestra in the loungeroom". Słowo "pretend" (udawać) jest tutaj kluczowe, ponieważ ujawnia fundamentalne napięcie między symulacją a rzeczywistością. Gotye używa szczegółowych, autentycznych nazw cech organów Lowrey, takich jak "Genie Bass" czy "Lowrey's patented Orchestral Symphonizer", by zakotwiczyć opowieść w rzeczywistości historycznej, jednocześnie ironizując na temat ich możliwości. Potwierdzone informacje wskazują, że funkcje takie jak "Magic Genie" i "Automatic Orchestra" były rzeczywistymi innowacjami w organach Lowrey z lat 70. i 80., mającymi na celu ułatwienie amatorom grania skomplikowanych aranżacji.

Piosenka doskonale oddaje emocje związane z posiadaniem "najnowocześniejszego" sprzętu – radość rodziny, która spędza wieczory w domu ("Now we don't want to go out / When we could spend the night at home with the Cotillion"), zapraszając sąsiadów na potańcówki ("Start the bossanova beat and limbo from the living to the kitchen"). Całość jest "a genuine home entertainment revelation", prawdziwym objawieniem domowej rozrywki. Refren, z powtarzanymi frazami "State of the art" oraz wtrąceniami takimi jak "(Hold the phone, it's so)" czy "(Listen to the difference)", naśladuje ton entuzjastycznych reklam. Szczególnie znamienne są tu wypowiedzi głosowe: "(By use of a computer)", "(Computer controlled tone colour)" i "(The marriage of music to computers is quite natural)" – które w tamtych czasach brzmiały futurystycznie, a dziś są chlebem powszednim w produkcji muzyki. Gotye w wywiadzie z kwietnia 2012 roku stwierdził, że "po prostu stało się to moim narzędziem do bycia tak zabawnym, jak tylko mogłem, z przetwarzaniem wokalu, mnóstwem... nadprodukcji... małych, brzęczących, ćwierkających dźwięków". To pokazuje jego artystyczne podejście do wykorzystania technologii, nawet jeśli w tekście pojawia się krytyczny wydźwięk.

Punktem kulminacyjnym ironii jest stwierdzenie: "But these amazing simulations end up sounding even better than the real thing". To zdanie ujmuje sedno utworu – to nie tylko zachwyt nad technologią, ale też pytanie o to, co dzieje się, gdy imitacja staje się bardziej pożądana niż oryginał, a sztuczne brzmienie przewyższa naturalne w percepcji słuchacza. Gotye w filmie dokumentalnym "Making Making Mirrors" wyjaśnia, że zaśpiewał całą piosenkę monotonnym głosem, a następnie elektronicznie "przesunął każdą nutę, aby stworzyć melodię". Co więcej, wokal w piosence miał być "mocno zniekształcony, jakby postać mówiła do ciebie z innego wymiaru, gdzie Cotillion nadal jest szczytem osiągnięć technologicznych". To celowe przetwarzanie głosu wzmacnia wrażenie sztuczności i dystansu, doskonale współgrając z przesłaniem utworu o dominacji symulacji.

"State Of The Art" to zatem nie tylko barwny portret minionej epoki technologicznej i kulturowej, ale także ponadczasowa refleksja nad relacją człowieka z maszyną w procesie twórczym i odbiorze sztuki. Gotye, sam będąc mistrzem łączenia starych technik z nowymi technologiami, stawia pytanie o wartość i autentyczność w świecie, gdzie granica między tym, co prawdziwe, a tym, co zasymulowane, staje się coraz bardziej niewyraźna. Utwór z albumu Making Mirrors, wyróżnionego w grudniu 2011 roku przez słuchaczy Triple J jako album numer jeden, a w 2013 roku nagrodą Grammy za Best Alternative Music Album, jest doskonałym przykładem złożonej i wielowymiarowej twórczości Gotye.