Interpretacja Superfly - Curtis Mayfield

Superfly Curtisa Mayfielda to utwór tytułowy z jego przełomowego albumu z 1972 roku, będącego ścieżką dźwiękową do filmu blaxploitation o tym samym tytule. Piosenka, która stała się drugim singlem z albumu, osiągając 8. miejsce na liście Billboard Hot 100 i 5. na liście Best Selling Soul Singles, doskonale oddaje złożoność i moralne dylematy głównego bohatera filmu, dilera narkotyków Priesta. Początkowo był to fragment instrumentalny w filmie, ale ostatecznie odegrał w nim ogromną rolę.

Tekst piosenki rozpoczyna się od sugestywnego obrazu: "Darkest of night / With the moon shining bright / There's a set goin' strong / Lotta things goin' on". To wprowadzenie natychmiast zanurza słuchacza w nocny krajobraz miasta, gdzie w cieniu toczy się intensywne życie, pełne niezidentyfikowanych wydarzeń. Postać "The man of the hour" (Superfly) jest przedstawiona z "an air of great power", wzbudzając zazdrość innych. To podkreśla jego status i wpływ w podziemnym świecie, w którym się obraca.

Refren, "Oooh, Superfly / You're gonna make your fortune by and by / But if you lose, don't ask no questions why / The only game you know is Do or Die", jest zarówno melodią podziwu, jak i ostrzeżeniem. Mayfield, znany ze swoich społecznie świadomych tekstów, użył tego utworu jako komentarza do realiów życia w getcie, niekoniecznie gloryfikując handel narkotykami, ale raczej przedstawiając go jako strategię przetrwania w trudnych okolicznościach. W wywiadach Mayfield podkreślał, że chciał skontrować wizualny aspekt filmu, który mógłby wydawać się "reklamą kokainy", dostarczając jednocześnie narracji, która wyjaśnia te trudne realia. Album Super Fly wyróżniał się na tle innych dzieł tamtych czasów, takich jak What's Going On Marvina Gaye'a, właśnie swoimi wyjątkowo świadomymi społecznie tekstami na temat ubóstwa i narkomanii.

Kolejne zwrotki zgłębiają psychikę głównego bohatera. Mayfield śpiewa: "Hard to understand / What a hell of a man / This cat of the slum / Had a mind, wasn't dumb". To podkreśla inteligencję i spryt Superflya, cechy niezbędne do przetrwania w jego świecie. Jednakże artysta szybko dodaje: "But a weakness was shown / 'Cause his hustle was wrong / His mind was his own / But the man lived alone". Te słowa wskazują na moralny konflikt i osamotnienie bohatera, wynikające z jego niebezpiecznego zawodu. Curtis Mayfield, który otrzymał scenariusz filmu, od razu poczuł się zainspirowany postacią Priesta, podkreślając, że "nie potępiał Priesta. Po prostu próbował się wydostać. Jego czyny nie były szlachetne, ale zarabiał pieniądze i miał inteligencję. I przeżył. To wszystko było rzeczywistością". Piosenka gra na napisach końcowych filmu, po tym jak Priest, główny bohater, przeciwstawia się białemu zastępcy komisarza, mówiąc: "Nie jesteś moim właścicielem, świnio!". Mayfield nazwał to "chwalebnym momentem dla nas jako czarnych ludzi", zauważając, że Priest "miał umysł, chciał się wydostać".

Linie "The game he plays he plays for keeps / Hustlin' times and ghetto streets / Tryin' ta get over" (powtórzone kilkukrotnie) ukazują jego bezwzględność i desperackie dążenie do "przetrwania" lub "wyjścia na prostą". Jak ujął to Mayfield, Priest "próbował się wydostać" z systemu. To wyrażenie, "tryin' to get over", jest kluczowe dla zrozumienia utworu, symbolizując nie tylko ucieczkę od życia przestępczego, ale także ogólne dążenie do poprawy bytu w trudnych warunkach. Album Mayfielda był pomyślany jako opowieść ku przestrodze, ponieważ artysta był zaniepokojony pozorną gloryfikacją życia handlarza narkotyków w filmie. Jego teksty miały być "komentarzem, tak jakby ktoś mówił podczas trwania filmu".

Ostatnie zwrotki pogłębiają poczucie beznadziei: "The aim of his role / Was to move a lot of blow / Ask him his dream / What does it mean? / He wouldn't know". To pokazuje, że jego życie jest cyklem handlu narkotykami, bez wyraźnego celu czy marzeń poza natychmiastowym zyskiem. Bohater nie chce być "like the rest", ale jednocześnie "the time's running out / And there's no happiness". Teksty te ukazują samotność i brak spełnienia, mimo pozornego sukcesu. Jak zauważono, piosenka podkreśla intelekt i zdolności Priesta, jednocześnie uznając brutalne realia życia w getcie.

Muzycznie utwór "Superfly" charakteryzuje się niezapomnianą, melodyjną linią basu, dudniącymi rogami i gitarami wah-wah, które tworzą potężne tło dla krytycznego portretu bohatera. Curtis Mayfield, który był pionierem w wprowadzaniu tematów świadomości społecznej do muzyki soul, skomponował, zaaranżował i wyprodukował cały album Super Fly, który stał się jednym z rzadkich soundtracków, które zarobiły więcej niż sam film. To arcydzieło soulu i funku z lat 70. było niemal natychmiastowym hitem, a jego sukces umocniły dwa milionowe single: "Freddie's Dead" i utwór tytułowy. Film był krytykowany przez NAACP i CORE za to, że skupiał się na handlarzu narkotyków, ale Mayfield użył muzyki jako sposobu na dostarczenie kontrnarracji i komentarza społecznego. W 1990 roku Mayfield został sparaliżowany od szyi w dół po tym, jak sprzęt oświetleniowy spadł na niego podczas występu na żywo, ale mimo to kontynuował karierę, wydając swój ostatni album w 1996 roku. Dziedzictwo "Superfly" trwa, wpływając na niezliczonych artystów i gatunki, w tym hip-hop, a sam utwór stał się synonimem "cool" i "na czasie" w czarnym slangu lat 70..