Interpretacja DtMF - Bad Bunny

Piosenka "DtMF" autorstwa Bad Bunny'ego to głęboko osobista i refleksyjna podróż przez nostalgię, żal i celebrowanie chwil, które nadają życiu sens. Tytuł utworu, "DtMF", jest akronimem od "Debí Tirar Más Fotos", co w tłumaczeniu na polski oznacza "Powinienem był zrobić więcej zdjęć". Stanowi on zarazem tytuł szóstego solowego albumu studyjnego artysty, wydanego 5 stycznia 2025 roku. Album jest hołdem dla rodzinnego Puerto Rico, a na jego okładce widnieje dedykacja: "Ten projekt jest poświęcony Portorykańczykom na całym świecie" oraz "Z Puerto Rico dla świata".

Utwór rozpoczyna się od idyllicznego obrazu: "Inny piękny zachód słońca, który widzę w San Juan", ale szybko przechodzi w melancholijne rozważania o tych, którzy wyjechali ("Disfrutando de todas esas cosas que extrañan, a los que se van") oraz o ulotności pięknych nocy, które "już się nie zdarzają". To wprowadzenie od razu sygnalizuje główny temat utworu: tęsknotę za przeszłością i żal za niewykorzystanymi momentami. Bad Bunny wyraża pragnienie powrotu do "ostatniego razu", gdy spojrzał komuś w oczy, by opowiedzieć rzeczy, które pozostały niewypowiedziane, i zrobić zdjęcia, których nigdy nie zrobiono. Wiersz "Te pareces a mi crush, jaja" i "Acho, jura'o te ves bien linda, déjame tirarte una foto" dodaje intymnego, niemal flirtującego tonu, sugerując, że podmiot liryczny zwraca się do konkretnej osoby, za którą tęskni.

Refren to esencja utworu i albumu: "Debí tirar más fotos de cuando te tuve / Debí darte más besos y abrazo' las veces que pude" (Powinienem był zrobić więcej zdjęć, kiedy cię miałem / Powinienem był dać ci więcej pocałunków i uścisków, ilekroć mogłem). Te słowa niosą ze sobą głęboki żal za niezapisanymi wspomnieniami i niewyrażonymi uczuciami. Artysta rozszerza to osobiste odczucie na szerszą perspektywę, mówiąc: "Ojalá que los míos nunca se muden" (Oby moi ludzie nigdy się nie wyprowadzili). Ten fragment jest często interpretowany jako odzwierciedlenie obaw o diasporę Portorykańczyków, utratę korzeni kulturowych i emocjonalne koszty przesiedleń. Sam Bad Bunny, w wywiadzie dla The New York Times, wspominał, że utwór odzwierciedla to, jak zdjęcia miały kiedyś większe znaczenie, a obecnie, w dobie cyfrowej, często tracą swoją wartość, przez co trudniej jest docenić wyjątkowe chwile w teraźniejszości. To zdanie podkreśla jego troskę o bliskich i wspólnotę, która jest tak ważna dla tożsamości Portoryko.

W tekście piosenki Bad Bunny łączy osobiste rozważania z portorykańską rzeczywistością. Wspomina o Santurce, dynamicznej dzielnicy San Juan, znanej z życia nocnego i kultury, gdzie "nadal jest cukier" ("Aquí todavía se da caña"), co sugeruje, że mimo wszystko nadal tętni tam życie i energia. Lista przyjaciół (Roro, Julito, Cristal, Roy, Edgar, Seba, Óscar, Dalnelly, Big J) i chęć spędzenia z nimi szalonej nocy, gdzie "ulica zostanie rozniesiona" ("Hoy la calle la dejamo' 'esbaratá"), ukazuje próbę ucieczki od bólu i znalezienia ukojenia w ramionach bliskich. Odniesienia do narkotyków ("Mi blanquita, perico, mi kilo") mogą być metaforycznym odzwierciedleniem intensywności uczuć lub po prostu elementem opisu imprezowego życia, które służy za rozrywkę.

Moment, w którym artysta mówi o spotkaniu z dziadkiem i udawaniu, że już nie myśli o utraconej miłości, ("Si me pregunta si aún pienso en ti, yo le digo que no / Que mi estadía cerquita de ti ya se terminó"), świadczy o próbie pogodzenia się z przeszłością, choć wewnętrznie nadal odczuwa silne emocje. Te wersy, wraz z chóralnymi wstawkami, wzbudziły poczucie żałoby u wielu słuchaczy, którzy używali tej części utworu na TikToku, aby dzielić się wspomnieniami o zmarłych bliskich lub zaginionej tożsamości kulturowej. Sam Bad Bunny zareagował na ten trend, publikując wideo, na którym widać go we łzach.

W dalszej części utworu Bad Bunny kontrastuje swoją teraźniejszość z przemijającym czasem. Stwierdza, że jego przyjaciele, jak Bernie i Jan, mają już dzieci, co oznacza, że priorytety się zmieniły. "Ya no estamo' pa' la movie' y las cadena' / 'Tamos pa' las cosa' que valgan la pena" (Nie jesteśmy już na filmy i łańcuchy / Jesteśmy na rzeczy, które są tego warte). To świadczy o dojrzałości i poszukiwaniu głębszego sensu. Zamiast powierzchowności, artysta ceni sobie autentyczne elementy kultury portorykańskiej: "pa'l perreo, la salsa, la bomba y la plena". Wprowadzenie tych tradycyjnych gatunków muzycznych, takich jak plena, w którą utwór jest wpleciony, jest spójne z ogólnym przesłaniem albumu "Debí Tirar Más Fotos", który jest uważany za najbardziej portorykański i politycznie zaangażowany w jego karierze. Album podkreśla walkę Portorykańczyków z gentryfikacją, przesiedleniami i nadmierną turystyką, a także wyraża obawy przed utratą tożsamości kulturowej, z czym Bad Bunny aktywnie walczy, np. poprzez użycie muzyki jako platformy aktywizmu.

Mimo nostalgicznego tonu, utwór niesie ze sobą również przesłanie akceptacji i podążania naprzód. Choć Benito reflektuje nad przeszłością, podkreśla wagę skupienia się na tym, co naprawdę się liczy i cieszenia się teraźniejszością: "Vamo' a disfrutar, que nunca se sabe si nos queda poco" (Cieszmy się, bo nigdy nie wiadomo, ile nam zostało). Całość jest miszmaszem humoru, żalu i dumy, co czyni "DtMF" czymś więcej niż tylko piosenką. To refleksja nad tym, co to znaczy być człowiekiem, mieszająca osobiste opowieści z dumą kulturową, wszystko osadzone w rytmicznych bitach i uduchowionych melodiach.

Końcowe powtórzenie refrenu z dodaną linijką "Y que tú me envíe' más nude'" (I żebyś wysyłała mi więcej nagich zdjęć) po frazie "Ojalá que los míos nunca se muden" wprowadza pikantny i zaskakujący akcent, który kontrastuje z wcześniejszą powagą i dojrzałością, ale jednocześnie przypomina o bezpośrednim, ludzkim pragnieniu bliskości, nawet w kontekście żalu za minionymi chwilami. Wspomnienie o "Vero", która ma pomóc, jeśli artysta się upije, zamyka utwór w kręgu osobistych, choć nieco chaotycznych, relacji i wspomnień.
Bad Bunny, poprzez "DtMF", stworzył utwór uniwersalny, który przemawia do każdego, kto kiedykolwiek żałował, że nie docenił w pełni minionych chwil, jednocześnie głęboko zakorzeniony w jego portorykańskiej tożsamości i trosce o przyszłość wyspy.