Ready or Not to utwór, który w 1996 roku na zawsze wpisał się w kanon hip-hopu, stanowiąc jeden z filarów przełomowego albumu The Score grupy Fugees. Od pierwszych taktów, naznaczonych charakterystycznym samplem – nastrojowym, niemal ambientowym "Boadicea" Enyi – piosenka wciąga słuchacza w świat pełen napięć, determinacji i społecznych refleksji. Ten eteryczny podkład, choć dziś kultowy, początkowo wywołał kontrowersje; Fugees użyli próbki bez zgody Enyi, co niemal doprowadziło do procesu sądowego. Ostatecznie, irlandzka artystka doszła do porozumienia z zespołem poza sądem, pod wrażeniem ich muzyki i faktu, że nie tworzyli gangsta rapu. Chór, z kolei, stanowi interpolację piosenki "Ready or Not Here I Come (Can't Hide from Love)" The Delfonics z 1968 roku, co było pomysłem Wyclefa Jeana.

Sam refren, powtarzany przez Lauryn Hill i Wyclefa Jeana, "Ready or not, here I come, you can't hide / Gonna find you and take it slowly / Gonna find you and make you want me", to więcej niż dziecięca rymowanka. To deklaracja nieuchronności – ich nadejścia, ich prawdy, ich wpływu. Fugees, których nazwa jest fonetyczną odmianą słowa "refugees" (uchodźcy), od samego początku przedstawiali się jako głos tych, którzy musieli walczyć o swoje miejsce w świecie.

Wersja Wyclefa Jeana w pierwszym fragmencie jest surową opowieścią o ucieczce z trudnej rzeczywistości i obnażaniu fałszu. "Jail bars ain't golden gates, those who fake, they break / When they meet their four hundred-pound mate" – to gorzka refleksja nad tym, że pozory twardości szybko pękają w prawdziwym więzieniu. Artysta maluje obraz świata, w którym sprawiedliwość jest odległym ideałem, a przetrwanie wymaga brutalnych środków. Mówi o marzeniach o władzy ("If I could rule the world, everyone would have a gun"), ale jednocześnie zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństw, balansując między snem o napadzie na bank a niemal śmiertelnym postrzeleniem. Jego "born again hooligan only to be king again" sugeruje cykliczność walki i odradzanie się siły pomimo przeciwności. Jak sam Wyclef powiedział w wywiadzie z 1997 roku, teksty te zawierają "uliczne przesłanie" dla tych, którzy "naprawdę wiedzą", a na ich koncertach w Brooklynie pojawiali się wszyscy – od handlarzy narkotyków po "dobrych facetów".

Lauryn Hill w drugiej zwrotce w mistrzowski sposób przedstawia swoją siłę i autentyczność w zdominowanym przez mężczyzn świecie hip-hopu. Jej wers, uważany za jeden z najlepszych żeńskich rapów wszech czasów, to strategiczne posunięcie. "I play my enemies like a game of chess" demonstruje jej intelektualną wyższość nad rywalami. Kontrastuje siebie, jako "Ninę Simone" – ikonę muzyki i aktywizmu na rzecz praw obywatelskich – z imitatorami "Ala Capone", gangstera, defekującymi na ich mikrofony. To nie tylko prowokacja, ale i mocne oświadczenie o artystycznej integralności i odrzuceniu pustego brawury na rzecz głębi i dziedzictwa. Hill celowała w gangsta raperów, jednocześnie tworząc niszę dla Fugees w alternatywnym hip-hopie. Jej partia w tym utworze jest również wskazywana jako jeden z wczesnych przykładów łączenia rapowanych i melodyjnych elementów, co miało wpływ na późniejszych artystów.

Bridge, ponownie wykonany przez Lauryn, podkreśla unikalność ich stylu i niemożność ucieczki przed ich wpływem – "You can't run away from these styles I got, oh, baby / Hey, baby, 'cause I got a lot, oh, yeah / And anywhere you go, my whole crew gonna know, oh, baby / Hey, baby, you can't hide from the block, oh, no". To jest deklaracja wszechobecności i lojalności.

Ostatnia zwrotka, wyśpiewana przez Prasa, wzmacnia temat uchodźców i ich triumfu. Nawiązania do "Buffalo Soldier, dreadlock Rasta" Boba Marleya i "Cassiusa Claya" (Muhammada Alego) przywołują obrazy walki, odporności i zwycięstwa ponad opresją. "Refugee from Guantanamo Bay" to bezpośrednie odniesienie do historii Haiti i wyzwań, z jakimi borykali się ludzie z ich społeczności. Pras, urodzony na Haiti Wyclef Jean oraz Pras Michel, mający haitańskie korzenie, poprzez swoją muzykę włączali karaibskie wpływy do hip-hopu, co było nowatorskie na tamte czasy.

Co ciekawe, nagranie "Ready or Not" miało dramatyczne okoliczności. Pras Michel wspominał, że w pewnym momencie grupa niemal się rozpadła, a Lauryn Hill początkowo nagrała refren jako "referencję", płacząc w trakcie nagrywania i oświadczając, że nie chce być już częścią zespołu. Jednakże, ten pierwszy, emocjonalny wokal okazał się tak magiczny, że ostatecznie to on trafił na płytę. Piosenka była kluczowa w umocnieniu sukcesu Fugees; mimo że nie została wydana jako komercyjny singiel w Stanach Zjednoczonych (aby zwiększyć sprzedaż albumu), osiągnęła pierwsze miejsce na listach przebojów w Wielkiej Brytanii i Islandii, stając się jednym z najlepiej sprzedających się utworów 1996 roku w Wielkiej Brytanii. Została również zaliczona przez Rock and Roll Hall of Fame do listy "Songs that Shaped Rock". Teledysk do utworu, wyreżyserowany przez Marcusa Nispela, był kosztowną, filmową produkcją, która pomogła "zapoczątkować erę kosztownych, filmowych teledysków hip-hopowych".

"Ready or Not" to utwór o przetrwaniu, oporze i tryumfie. To hymn dla tych, którzy byli niewidzialni, walka o bycie zrozumianym i dostrzeżonym. Jej uniwersalne przesłanie i złożoność tekstowa sprawiają, że piosenka pozostaje aktualna i inspirująca dla kolejnych pokoleń.