Interpretacja CAFé CON RON (feat. Los Pleneros de la Cresta) - Bad Bunny

Piosenka „CAFé CON RON (feat. Los Pleneros de la Cresta)” autorstwa Bad Bunny’ego to prawdziwa oda do życia, pulsująca portorykańską energią i kulturą. Utwór, pochodzący z entuzjastycznie przyjętego albumu Un Verano Sin Ti wydanego 6 maja 2022 roku, to coś więcej niż wakacyjny przebój; to głębokie zanurzenie w codzienne rytuały i wspólnotowe obchody na wyspie. Sam Bad Bunny opisywał ten album jako „playlistę” idealną do słuchania na plaży czy przy basenie, mającą oddawać beztroski, letni nastrój.

Powtarzające się frazy „Por la mañana café, por la tarde ron / Ya estamo' en la calle, sal de tu balcón” wyznaczają rytm dnia Portorykańczyków. Kawa rano symbolizuje początek dnia, energię i codzienność, podczas gdy rum wieczorem to synonim świętowania, relaksu i beztroski. To odzwierciedla równowagę między obowiązkami a zasłużonymi chwilami radości, będąc jednocześnie zaproszeniem do opuszczenia izolacji i dołączenia do tętniącego życiem społeczeństwa.

Bad Bunny, znany z umiejętności łączenia gatunków i ukazywania społeczno-kulturowej rzeczywistości Puerto Rico, wykorzystuje tę piosenkę do połączenia różnych regionów wyspy. W tekście padają nazwy takie jak Arecibo, Ponce, Fajardo, Rincón, Lloren, Canales, Almirante i Frontón, co wzmacnia ideę jedności i tożsamości kulturowej, podkreślając wspólną esencję, która łączy Portorykańczyków, niezależnie od różnic regionalnych. Włączając do utworu lokalne nazwy i tradycje, artysta buduje pomost między globalną popularnością a głębokimi korzeniami w swojej ojczyźnie.

Kluczowym elementem utworu jest współpraca z zespołem Los Pleneros de la Cresta, co nadaje mu autentyczny, ludowy charakter. Plena to tradycyjny afro-portorykański gatunek muzyczny, a udział Los Pleneros de la Cresta podkreśla znaczenie zachowania i promowania tradycyjnych rytmów wyspy. Jak podkreślił Joseph, współzałożyciel Los Pleneros de la Cresta, ta kolaboracja to „autentyczna okazja, którą daje nam Bad Bunny, aby ze swojej pozycji zachować typowe rytmy naszej ziemi i pokazać światu, kim jest Puerto Rico”. Efektem tej współpracy był znaczący wzrost liczby słuchaczy Los Pleneros na Spotify. Zespół poszedł nawet o krok dalej, tworząc „Ruta Café con Ron” w Ciales, swoim rodzinnym mieście – kulturowe doświadczenie łączące historię, gastronomię, warsztaty muzyczne (plena, bomba, salsa, trova) i występy artystyczne na żywo. Bad Bunny sam zaznaczał w wywiadach, że „Moja muzyka, moja kultura, historia mojego kraju płynie w moich żyłach, od pleny po reggaeton. [...] U szczytu mojej kariery i popularności chcę pokazać światu, kim jestem, kim jest Benito Antonio i kim jest Puerto Rico”.

Druga część utworu przenosi nas w klimaty spontanicznej ucieczki i imprezy na „montaña” (w góry). Zwroty takie jak „El humo empañó el camino y no pude recordar / El camino pa' mi casa” malują obraz nocy pełnej szaleństwa i zapomnienia, po której jednak przychodzi kolejna pokusa. Odmowa powrotu do domu i zaproszenie do górskiej zabawy – „Sube tú pa' la montaña porque hoy yo me quedo acá” – staje się manifestem wolności. W piosence góry są przedstawione jako miejsce autentycznych „kodów” i prawdziwej zabawy, w kontraście do tego, co dzieje się „allá abajo” – na dole.

Centralnym punktem tej części jest także nawiązanie do „chinchorreo” – głęboko zakorzenionej w portorykańskiej kulturze tradycji objazdowego imprezowania, polegającej na odwiedzaniu przydrożnych barów (chinchorros), jedzeniu, piciu i tańczeniu z przyjaciółmi i rodziną. Ta tradycja, wywodząca się z wiejskich społeczności i spotkań po ciężkiej pracy na roli, ewoluowała w pełnowymiarowe święto kultury i wspólnoty. Zwrot „el combo va a chinchorrear” doskonale oddaje ten esencjonalny element portorykańskiego stylu życia. Nawet pojawiające się ostrzeżenie „ten cuida'o cuando te toque bajar / Que no te vaya' por risco y te tengamos que buscar” dodaje autentycznego, lokalnego kolorytu, przypominając o urokach, ale i niebezpieczeństwach górskich dróg, zwłaszcza po szalonej nocy. Cały utwór, a zwłaszcza refren „En el monte hoy se rompe”, jest hymnem na cześć spontanicznej, nieokiełznanej radości, gdzie czas staje w miejscu, a ludzie oddają się celebrowaniu życia od wschodu do zachodu słońca.

Dodatkowo, warto wspomnieć, że teledysk wizualny do utworu zawiera tekst historyka Jorella Meléndez-Badillo, który omawia portorykańską diasporę z lat 40. do 70. XX wieku i jej kulturowe konsekwencje, w tym powstanie nowych gatunków muzycznych, takich jak salsa i reggaeton. Nawet w Old San Juan w Puerto Rico istnieje kawiarnia „Café con Ron”, której nazwa odnosi się do piosenki, choć związek z Bad Bunny'm pozostaje przedmiotem spekulacji. Wszystko to sprawia, że „CAFé CON RON” to nie tylko piosenka, ale prawdziwy kawałek Puerto Rico, przesiąknięty jego historią, rytmem i duchem wspólnoty.