Interpretacja A cyje to konie - Baciary

Piosenka „A cyje to konie” zespołu Baciary, wydana w 2005 roku na albumie „Baciar jo se baciar”, a także na kompilacji „Na Folkową Nutę 2” z tego samego roku, to utwór głęboko zakorzeniony w tradycji góralskiej, choć podany w przystępnej, tanecznej formie charakterystycznej dla twórczości zespołu. Autorstwo tekstu i muzyki przypisywane jest tradycji, co podkreśla ludowy rodowód tej opowieści. Baciary, założeni w 2002 roku przez braci Andrzeja i Janusza Bodych, słyną z łączenia nowoczesnego brzmienia z folklorem, a lider zespołu, Janusz Body, w wywiadzie dla ITV Morawica w 2013 roku podkreślał ich sukces w tej fuzji.

Utwór rozpoczyna się idyllicznym, choć nieco tajemniczym obrazem: „Cyje som to konie we dworze, we dworze? Zoden siuhaj nimi nie łorze, nie łorze”. Konie, symbol siły, wolności i podróży w kulturze góralskiej i w ogóle ludowej, stoją we dworze, niewykorzystane do pracy. Ten brak użytkowego przeznaczenia od razu wskazuje na ich specjalną rolę – mają służyć celom wyższym, osobistym. Szybko dowiadujemy się, że są to konie narratora, a ich zadanie jest jasne i pełne nadziei: „Cyje som to konie? Moje som. Łone mnie do lubyj zawiyzom”. Ten fragment piosenki emanuje optymizmem i oczekiwaniem. Podmiot liryczny, młody góral, siuhaj, wyraża swoją determinację i radość z nadchodzącego spotkania z ukochaną. Podkreśla posiadanie koni, co w kontekście wiejskim mogło symbolizować pewien status i samodzielność, ale przede wszystkim jest tu środkiem do realizacji najskrytszych uczuć – podróży do tej jedynej.

Jednak sielska atmosfera szybko ustępuje miejsca dramatycznemu zwrotowi akcji. Narracja przenosi się na postać dziewczyny, która „Przybyła i ostoła, płakała, płakała”. Jej emocje są skrajne, pełne rozpaczy, wyrażone desperackim wołaniem: „Jezu, Jezu, Mario - wołała, wołała. Jezu, Jezu, Mario! Chryste Panie! Bedzie mój to chłopięc abo nie”. To wołanie do sił wyższych, do Boga i Matki Boskiej, świadczy o głębokim lęku i niepewności, jakie targają sercem dziewczyny. Jest to scena uniwersalna, odzwierciedlająca odwieczne obawy związane z miłością, wiernością i przyszłością związku. W kulturze ludowej, gdzie wiara często splata się z codziennym życiem, taka modlitwa jest naturalnym wyrazem bezsilności w obliczu niekontrolowanej siły uczuć i losu.

Kulminacja następuje w ostatnich zwrotkach, które brutalnie rozwiewają nadzieje dziewczyny: „Nie spodziewoj ze siy jego ty, jego ty. Wcora robił z innom zaloty, zaloty. Próżne dziywce twoje staranie, staranie. Łon jest teroz z innym kochaniem”. Te słowa są ciosem, uświadamiającym słuchaczowi, że podróż „do lubyj” nie była podróżą do tej właśnie dziewczyny. Okrutna prawda o zdradzie rzuca cień na początkową radość. Wysiłki dziewczyny, jej cierpienie i modlitwy okazują się daremne, a jej starania – „próżne”. Piosenka w ten sposób zderza ze sobą dwa światy: świat nadziei i miłosnej podróży z perspektywy chłopca oraz świat rozpaczy i gorzkiego rozczarowania z perspektywy zdradzonej dziewczyny.

W twórczości Baciary, jak wyjaśniali bracia Body w wywiadzie dla Listy Śląskich Szlagierów w 2015 roku, samo słowo „baciary” oznacza „łobuzy” lub „hachary”, co może rzucać światło na postać chłopca w piosence. Być może jego lekkomyślność i niestałość wpisują się w ten wizerunek. Mimo uproszczonej narracji, utwór porusza ponadczasowe tematy miłości, zdrady i złudnych nadziei, które są bliskie każdemu. Baciary, wykorzystując tradycyjny tekst, nadali mu nową energię, sprawiając, że ta ludowa opowieść o miłosnych perypetiach rezonuje z szeroką publicznością, odzwierciedlając skomplikowaną naturę ludzkich uczuć, gdzie nadzieja często idzie w parze z rozczarowaniem, a miłość bywa ulotna i bolesna.