Interpretacja Comme Toi - Lara Fabian

Piosenka „Comme Toi” w wykonaniu Lary Fabian, choć pierwotnie napisana i wydana przez Jean-Jacques’a Goldmana w 1982 roku na jego albumie Jean-Jacques Goldman (Minoritaire), zyskała nowe życie w interpretacji belgijsko-kanadyjskiej artystki. Fabian umieściła ją na swoim albumie Pure, wydanym we wrześniu 1996 roku w Kanadzie i 3 czerwca 1997 roku we Francji. To wykonanie, nasycone głębokim emocjonalnym zaangażowaniem charakterystycznym dla głosu Lary Fabian, potęguje wstrząsające przesłanie utworu.

Tekst piosenki rozpoczyna się idyllicznym obrazem dzieciństwa: dziewczynka „miała jasne oczy i aksamitną sukienkę” („Elle avait les yeux clairs et la robe en velours”). Stoi obok matki, otoczona rodziną, nieco rozproszona pozuje do zdjęcia w łagodnym słońcu schyłku dnia. To scena przesiąknięta zwyczajnym szczęściem, ciepłem domowego ogniska, podkreślona miłością do muzyki, zwłaszcza Schumanna i Mozarta. Pierwsze strofy malują portret beztroskiego, pełnego nadziei dzieciństwa, które mogłoby być udziałem każdego dziecka.

Druga zwrotka kontynuuje ten sielankowy opis. Dziewczynka „chodziła do szkoły w pobliskiej wiosce, uczyła się z książek i poznawała prawa” („Elle allait à l'école au village d'en bas / Elle apprenait les livres elle apprenait les lois”). Śpiewała o żabach i śpiących królewnach, kochała swoją lalkę i przyjaciół – Ruth, Annę, a zwłaszcza Jeremiego, z którym „pewnego dnia może pobrałaby się w Warszawie” („Et ils se marieraient un jour peut-être à Varsovie”). Te detale budują obraz uniwersalnego dzieciństwa, w którym marzenia o przyszłości splatają się z codziennymi zabawami i nauką. Wzmianka o Warszawie, w kontekście historii piosenki, stanowi jednak pierwszy, subtelny sygnał, że ta idylla jest krucha. Miasto to jest tragicznie związane z obozami koncentracyjnymi, takimi jak Auschwitz-Birkenau czy Treblinka.

Refren „Comme toi, comme toi, comme toi, comme toi” („Jak ty”) powtarzany z melancholijną melodią, jest kluczowy dla przesłania utworu. To bezpośrednie zwrócenie się do słuchacza, często interpretowane jako porównanie do dziecka śpiącego spokojnie i śniącego o przyszłości („Comme toi qui dort en rêvant à quoi”). Artysta, a w tym przypadku Lara Fabian, która z czułością i siłą jednocześnie interpretuje te słowa, tworzy intymne połączenie między niewinną ofiarą a tymi, którzy mają szczęście żyć w pokoju. To wezwanie do empatii, do uświadomienia sobie, jak niewiele dzieli jedno życie od drugiego, a jednocześnie jak wiele je różni.

Przejmująca kulminacja następuje w ostatniej zwrotce. Tutaj ujawnia się imię dziewczynki: „Nazywała się Sarah, nie miała nawet ośmiu lat” („Elle s'appelait Sarah elle n'avait pas huit an”). Jej życie było „słodkością, snami i białymi obłokami” („Sa vie c'était douceur rêves et nuages blancs”), ale „inni ludzie zadecydowali inaczej” („Mais d'autres gens en avaient décidé autrement”). Te eufemistyczne, lecz brzemienne w skutki słowa, w połączeniu z kontekstem historycznym i biografią autora, jasno wskazują na Holokaust. Jean-Jacques Goldman, pochodzący z polsko-żydowskiej rodziny, napisał tę piosenkę po obejrzeniu zdjęcia małej dziewczynki w rodzinnym albumie swojej matki, urodzonej w Niemczech. Na zdjęciu znajdowały się adnotacje takie jak „deportowana”. Imię Sarah, często nadawane żydowskim kobietom w obozach, jest tu symboliczne.

Ostatnie linijki: „Miała twoje jasne oczy i była w twoim wieku / Była małą dziewczynką bez historii i bardzo grzeczną / Ale nie urodziła się jak ty, tutaj i teraz” („Elle avait tes yeux clairs et elle avait ton âge / C'était une petite fille sans histoires et très sage / Mais elle n'est pas née comme toi ici et maintenant”) bezpośrednio konfrontują słuchacza z okrucieństwem losu Sarah. Podkreślają niewytłumaczalną niesprawiedliwość, która spotkała dziecko, nie z powodu jego winy, lecz miejsca i czasu urodzenia. Jean-Jacques Goldman celowo unikał w tekście słów takich jak „Żydówka”, „wojna” czy „naziści”, aby nadać piosence uniwersalny wymiar i uczynić ją hołdem dla wszystkich dziecięcych ofiar wojny i nienawiści, nie tylko tych z czasów Zagłady. Co więcej, jak podano w artykule opublikowanym w TST Radio, postać Sary jest również ukłonem w stronę córki Goldmana, Caroline, która w momencie pisania piosenki miała osiem lat, co czyni przesłanie jeszcze bardziej osobistym i wstrząsającym dla każdego rodzica.

Interpretacja Lary Fabian wzmacnia to przesłanie przez jej zdolność do wyrażania głębokiego cierpienia i empatii, czyniąc „Comme Toi” hymnem pamięci, który przekracza bariery językowe i kulturowe. Piosenka jest potężnym przypomnieniem o kruchości pokoju i bezcennej wartości każdego, niewinnego życia.