Interpretacja Conquest Of Paradise - Vangelis

Piosenka "Conquest Of Paradise" autorstwa Vangelisa to monumentalne dzieło, które odcisnęło trwałe piętno w kulturze popularnej, będąc utworem tytułowym filmu Ridley’a Scotta „1492: Conquest of Paradise” z 1992 roku. Film ten powstał dla uczczenia 500. rocznicy podróży Krzysztofa Kolumba do Ameryki i opowiadał o jego wyprawach do Nowego Świata oraz ich wpływie na rdzenne ludy. Muzyka Vangelisa, skomponowana specjalnie do tego obrazu, stała się znacznie bardziej rozpoznawalna i popularna niż sam film, który w kinach w Stanach Zjednoczonych okazał się finansową klapą. Tymczasem ścieżka dźwiękowa odniosła ogromny sukces na całym świecie, osiągając szczyty list przebojów w wielu krajach Europy, w tym w Niemczech i Holandii, i zyskując status złotej lub platynowej płyty w 17 państwach.

To, co czyni utwór tak niezwykłym, to jego mistyczna i epicka atmosfera, osiągnięta w dużej mierze dzięki zastosowaniu chóru śpiewającego w pseudołacinie. Tekst piosenki, zaczynający się od powtarzających się "Mm mm mm mm" i ewoluujący w pozornie łacińskie frazy takie jak "In noreni per ipe, In noreni cora; Tira mine per ito, Ne domina", nie ma bezpośredniego tłumaczenia. Vangelis, znany z braku tradycyjnego wykształcenia muzycznego i komponowania „na czuja”, stworzył język, który ma przemawiać bezpośrednio do duszy, omijając intelekt. Te "nieleksykalne wokalizy", jak określa je jedno ze źródeł, mają wywoływać emocjonalną, a nie intelektualną reakcję, symbolizując wspólną spuściznę ludzkości. Wangelis często używał takich „pseudo-języków” w swoich kompozycjach, co miało na celu oddziaływanie bardziej na uczucia niż na konkretne znaczenia.

Interpretacja tych "słów" jest więc wysoce subiektywna. Niektórzy próbowali przypisać im znaczenie, widząc w nich np. opis odejścia o północy, odnalezienia czegoś w środku wojny, czy nawet religijne odniesienia do Jezusa Chrystusa jako światła świata. Jednakże, bardziej powszechna jest opinia, że ich cel to budowanie nastroju i potęgowanie wrażenia wielkości, podniosłości i dążenia do nieznanego. Chór angielskiej English Chamber Choir, z którym Vangelis często współpracował, nadaje muzyce epickiego, chóralnego charakteru, który doskonale oddaje nastrój epoki odkryć.

Utwór "Conquest Of Paradise" to hymn na cześć ducha przygody i odkryć. Melodia, wznosząca się i opadająca niczym przypływy i odpływy ambicji, symbolizuje uniwersalne dążenie do przekraczania horyzontów, zarówno w sensie geograficznym, jak i wewnętrznym. Może odnosić się do osobistej walki, osiągnięcia czy geograficznego odkrycia, stając się emblematem osobistego triumfu i cichych chwil odwagi w życiu każdego słuchacza. Utwór stał się hymnem dla wielu sportowców, m.in. niemieckiego boksera Henry'ego Maske, który używał go jako utworu wprowadzającego przed walkami, co przyczyniło się do jego ponownej popularności w 1995 roku. Był także używany przez drużyny rugby, na Mistrzostwach Świata w Krykiecie, a nawet przez partię polityczną w Portugalii.

Vangelis, geniusz muzyki elektronicznej, sam grał i wykonywał większość swojej muzyki na syntezatorach, tworząc brzmienie "jednoosobowej quasi-klasycznej orkiestry". Jego styl, łączący elektronikę z orkiestrowymi brzmieniami, był rewolucyjny i wywarł wpływ na nowe pokolenia kompozytorów. W wywiadzie Vangelis podkreślał, że harmonię można osiągnąć w prostych rzeczach, a także wyrażał niechęć do podziemnych, dźwiękoszczelnych studiów, preferując pracę w miejscu, gdzie może czuć naturę, widzieć słońce, ptaki i drzewa. Ta filozofia bliskości z naturą mogła wpłynąć na organiczny i wszechogarniający charakter jego kompozycji, takich jak "Conquest Of Paradise".

Mimo że film "1492: Conquest of Paradise" próbował przedstawić Kolumba w złożony i bardziej ludzki sposób, ukazując go jako człowieka z błędami, ale jednocześnie jako badacza i odkrywcę, to historycznie jego postać jest o wiele bardziej kontrowersyjna, związana z brutalną kolonizacją i niewolnictwem. Muzyka Vangelisa jednak wykracza poza tę dwoistość, skupiając się na samym akcie dążenia, na heroicznej, a jednocześnie melancholijnej podróży w nieznane. Pozostawia słuchaczom otwarte pytanie: "Czym jest twój raj?". To sprawia, że utwór jest nie tylko tłem do filmu, ale samodzielnym dziełem, które inspiruje, wzrusza i pobudza wyobraźnię do dziś.