Interpretacja Jest super - T.Love

Piosenka „Jest super” zespołu T.Love, wydana w 1997 roku na albumie „Chłopaki nie płaczą”, to jedno z najbardziej przenikliwych i, niestety, wciąż aktualnych dzieł polskiego rocka, stanowiące ostry komentarz do rzeczywistości postsocjalistycznej Polski. Utwór, na pierwszy rzut oka brzmiący jak hymn pochwalny, w rzeczywistości jest gorzką i inteligentną satyrą, demaskującą powierzchowny optymizm i przymusową afirmację otaczającej rzeczywistości.

Już sama sekwencja akordów – E-moll, C-dur, A-moll, D-dur – powtarzana niczym mantra, tworzy podkład do lirycznej kpiny. Jest to muzyczna podstawa, która z jednej strony może wydawać się prosta i chwytliwa, z drugiej jednak – w swojej repetycji i schematyczności – oddaje pewien mechaniczny, sztuczny charakter opisywanego świata.

Pierwsza zwrotka maluje obraz idyllicznej Polski: „Popatrz na wspaniałe autostrady / Na drogi, na których nie znajdziesz wybojów / Rosną nowe bloki i nie ma wypadków / W czystych szpitalach ludzie umierają rzadko”. Jest to hiperboliczny opis kraju, w którym wszystkie bolączki codzienności zostały magicznie usunięte. To fantazja o perfekcji, która w zderzeniu z realiami tamtych lat (i często obecnymi) brzmi jak sarkastyczny żart. Dalej Muniek Staszczyk ironicznie wychwala władzę: „Mamy extra rząd i super prezydenta / Ci wszyscy ludzie to wspaniali fachowcy / Ufam im i wiem, że wybrałem swoją przyszłość / Za rękę poprowadzą mnie do Europy”. Ten fragment doskonale oddaje postawę ślepego zaufania do elit politycznych i bezkrytycznej wiary w obiecywaną świetlaną przyszłość, szczególnie w kontekście ówczesnych aspiracji Polski do Unii Europejskiej. Ironia polega na tym, że narrator wypowiada te słowa z pewnością siebie, która wydaje się niewspółmierna do doświadczeń wielu Polaków.

Refren, „Jest super, jest super / Więc o co ci chodzi?”, jest esencją całej satyry. To retoryczne pytanie, które nie pozostawia miejsca na dyskusję, sprzeciw czy wyrażenie jakiegokolwiek niezadowolenia. Jest to mechanizm obronny przed niewygodnymi prawdami, zamykający usta każdemu, kto ośmieliłby się dostrzec cokolwiek negatywnego. Sugeruje, że jeśli ktoś ma zastrzeżenia, to problem leży po jego stronie, a nie w pozornie „super” rzeczywistości.

Druga zwrotka kontynuuje ten propagandowy ton: „Mamy tolerancję wobec innych upodobań / Kościół zaciekle broni najbiedniejszych / Bogaci są fajni i w miarę uczciwi / Policja surowo karze złych przestępców”. Każde z tych stwierdzeń jest kolejnym kpiną z oficjalnego dyskursu, który często mijał się z rzeczywistością. Mówi o tolerancji w kraju, gdzie inność bywała stygmatyzowana; o Kościele broniącym najbiedniejszych, co często było poddawane krytyce; o uczciwości bogatych w dobie rodzącego się kapitalizmu z jego patologiami; i o bezkompromisowej policji w czasach, gdy zaufanie do niej było różne.

Co ciekawe, sam Muniek Staszczyk wielokrotnie podkreślał uniwersalność utworu. W 2018 roku w rozmowie z Onet.Kultura stwierdził, że „najfajniejsze utwory to te, które nie mówią wszystkiego wprost, bo one mają krótki żywot. Najciekawsze są mechanizmy, systemy i przede wszystkim człowiek”. Dodał również, że „Jest super” jest dalej aktualny, chociaż bym tego nie chciał. Ta wypowiedź doskonale oddaje rozgoryczenie artysty, że po tylu latach przesłanie utworu wciąż rezonuje z polską rzeczywistością, niezależnie od panujących opcji politycznych.

W 2017 roku utwór ponownie zyskał na popularności, gdy amatorski klip zmontowany przez twórców kanału TVΠ Korea w serwisie YouTube wykorzystał fragmenty przemówień i wizerunki postaci związanych z ówczesną „dobrą zmianą” w Polsce. Muniek Staszczyk stanowczo odciął się od tego materiału, nazywając go „obrzydliwym” i podkreślając, że utwór został użyty bez zgody zespołu. Zaznaczył, że „piosenka jest uniwersalna, ironiczna, i nie opowiada się po żadnej ze stron, jak większość piosenek T.Love. Opowiada się za pełną uczciwością”. To zdarzenie dobitnie pokazało, że uniwersalność utworu „Jest super” pozwala na jego interpretację w różnych kontekstach politycznych, jednocześnie potwierdzając jego ponadczasowy charakter jako krytyki hipokryzji i pozorów.

„Jest super” to zatem nie tylko chwytliwa piosenka, ale przede wszystkim socjologiczna obserwacja i diagnoza społeczeństwa, które woli udawać, że wszystko jest w porządku, niż zmierzyć się z problemami. Jest to apel o autentyczność i uczciwość, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i państwowym. Tekst Staszczyka pozostaje gorzko trafny, niezmiennie skłaniając do refleksji nad tym, czy faktycznie „jest super” i „o co nam chodzi”, kiedy odważymy się zakwestionować wszechobecny, często wymuszony, optymizm.