Interpretacja Ma Il Cielo E' Sempre Più Blu - Rino Gaetano

„Ma Il Cielo E’ Sempre Più Blu” Rino Gaetano to utwór, który z miejsca stał się manifestem, wydany jako singiel w 1975 roku. Był to czas burzliwy dla Włoch, znany jako „Anni di piombo” (Lata Ołowiu), charakteryzujący się niestabilnością polityczną, terroryzmem i głębokimi podziałami społecznymi. W tym kontekście, piosenka Gaetano, z jej pozornie chaotycznym, ale celowym wyliczaniem ludzkich losów i postaw, uderza w samo sedno włoskiej rzeczywistości.

Artysta, znany ze swojego ciętego języka, sarkazmu i ironii, użył tej piosenki jako „konia trojańskiego”, by przemycić głęboką krytykę społeczną. Jak wspomina portal Apple Music, Gaetano tworzył lekkie, melodyjne utwory, które były niczym koń trojański dla jego przenikliwych tekstów i ostrej oceny społeczeństwa. Tekst jest długą, pędzącą sekwencją kontrastujących ze sobą sytuacji: od ludzi żyjących w slumsach (chi vive in baracca) i ciężko pracujących za marne grosze (chi suda il salario), po tych, którzy okradają emerytów (chi ruba pensioni) czy snują sny o chwale (chi ama l'amore e i sogni di gloria).

Gaetano maluje obraz społeczeństwa pełnego dysproporcji: są ci, którzy mają miliony i grają w hazard (chi sogna i milioni, chi gioca d'azzardo), i ci, którym brakuje domu (chi gli manca la casa), żyją samotnie (chi vive da solo) lub umierają w pracy (chi muore al lavoro). Pojawiają się tu również odniesienia do szerszych kwestii społecznych i politycznych – chi parte per Beirut e ha in tasca un miliardo może odnosić się do wojny domowej w Libanie, która rozpoczęła się w 1975 roku, a także do korupcji i elit, które czerpią zyski z konfliktów. Sam Rino Gaetano musiał zmodyfikować tekst utworu, aby uniknąć cenzury radiowej, zwłaszcza wers chi tira la bomba e chi nasconde la mano (kto rzuca bombę i kto chowa rękę), co jasno wskazuje na polityczny ładunek piosenki.

Refren „Ma il cielo è sempre più blu” (Ale niebo jest zawsze bardziej niebieskie) jest centralnym punktem utworu i bywa często mylnie interpretowany jako wyraz optymizmu. Jednak wielu krytyków i interpretatorów, w tym autor tekstu na portalu „Ma il cielo è sempre più blu” – Significato Canzone, zgadza się, że jest on pełen goryczy i ironii. Jak wyjaśnia jedna z interpretacji, po wyliczeniu wszelkich okrucieństw i paradoksów społecznych, artysta zdaje się mówić: „A i tak macie to gdzieś i śpiewacie wesołe piosenki”. Niebo, które pozostaje niezmiennie błękitne, staje się metaforą obojętności natury na ludzkie losy, chaos i cierpienie. Świat idzie naprzód, niezależnie od ludzkich problemów i dram. To obserwacja, która może być pocieszająca w swej uniwersalności, ale w kontekście wszechobecnych niesprawiedliwości, jest przede wszystkim ironiczna i pesymistyczna.

Rino Gaetano, pochodzący z ubogiej rodziny z Crotone w Kalabrii, przeniósł się do Rzymu w wieku dziesięciu lat, co, jak wskazuje artykuł z Enciclopedia Treccani, ukształtowało jego wrażliwość na tematy emigracji i wykluczenia społecznego. Jego twórczość, choć często zabawna i pozornie lekka, zawsze zawierała głęboką społeczną refleksję. Był artystą, który „śmiechem, ale jednocześnie gorzkim, demaskował hipokryzję i konformizm” – jak można to wyczytać z wielu analiz jego twórczości.

Piosenka „Ma Il Cielo E’ Sempre Più Blu”, która w oryginalnym formacie trwała 8:23 i została podzielona na dwie części na singlu winylowym, z czasem stała się jednym z najbardziej rozpoznawalnych utworów we włoskiej muzyce. Była to jego pierwsza komercyjna piosenka, która odniosła sukces radiowy. Mimo swojej złożoności i prawdziwego przesłania, bywała niestety banalizowana i sprowadzana do roli wesołej piosenki. Jednak jej moc i aktualność pozostają niezmienne, co potwierdzają liczne covery i reinterpretacje, w tym nagranie z 2020 roku przez supergrupę Italian Allstars 4 Life na cele charytatywne, podczas pandemii COVID-19.

Piosenka jest świadectwem „niezdyscyplinowanego języka” Rino Gaetano, który „nie dba o konwencjonalne rozmowy” i „łamie rytmy i wysokości”. Poprzez nagromadzenie paradoksów, kontrastów i sprzeczności, artysta nie oferuje prostych odpowiedzi ani pocieszenia. Zamiast tego, zmusza słuchacza do zderzenia się z wielowymiarową i często brutalną rzeczywistością. Jego twórczość to „laboratorium języka i myśli”, jak opisano na stronie Francesco Cataldo Verrina, gdzie ironia, paradoks i dysonans stają się narzędziami do demaskowania i destabilizacji. To nie tylko piosenka, to zwierciadło włoskiego społeczeństwa lat 70., które, co uderzające, wciąż zdaje się odbijać echa współczesnych problemów.