Interpretacja Mutter - Rammstein

Piosenka „Mutter” zespołu Rammstein to niezwykle poruszający i mroczny utwór, który stanowi serce albumu o tym samym tytule, wydanego w 2001 roku. Utwór ten, zgodnie z wypowiedziami członków zespołu, jest głęboko osadzony w osobistych doświadczeniach wokalisty Tilla Lindemanna i gitarzysty Richarda Kruspe z własnymi matkami, które opisywali jako skomplikowane i trudne. Richard Kruspe przyznał nawet, że to jego ulubiona kompozycja z albumu. Christoph Schneider, perkusista, wspominał, że piosenka wywołuje w nim tak silne emocje, że potrafi doprowadzić go do płaczu, uznając ją za jedną z najpotężniejszych w ich repertuarze.

Tekst rozpoczyna się od wizji „łez sędziwych gromad dzieci” (Die Tränen greiser Kinderschar), co od razu wprowadza w nastrój bezgranicznego cierpienia i odrzucenia. Podmiot liryczny, snując na białym włosie „mokry łańcuch” i rzucając go w powietrze, wyraża rozpaczliwe pragnienie posiadania matki – „i życzę sobie, bym miał matkę” (und wünsch mir, dass ich eine Mutter hätte). To pragnienie jest niemożliwe do spełnienia, gdyż, jak dowiadujemy się z kolejnych wersów, jego narodziny były nienaturalne.

Wersy takie jak „Żadne słońce dla mnie nie świeci / Żadna pierś mleka nie płakała / W moim gardle tkwi rurka / Nie mam pępka na brzuchu” (keine Sonne die mir scheint / Keine Brust hat Milch geweint / In meiner Kehle steckt ein Schlauch / Hab keinen Nabel auf dem Bauch) w brutalny sposób opisują sztuczne, laboratoryjne stworzenie. Brak pępka jest tu kluczowym symbolem – oznacza odcięcie od naturalnego procesu narodzin i symbolizuje brak jakiejkolwiek biologicznej, a co za tym idzie, emocjonalnej więzi z matką. Podmiot liryczny czuje się jak eksperyment, produkt bez tożsamości, powstały „w pośpiechu i bez nasienia” (gezeugt in Hast und ohne Samen). Jest to alegoria często porównywana do mitu o Frankensteinie, gdzie istota stworzona przez człowieka zwraca się przeciwko swojemu twórcy. Motyw ten jest również widoczny w teledysku, który przedstawia Tilla Lindemanna jako monstrualną postać, stworzoną w probówce.

Głęboka tęsknota szybko przechodzi w gniew i chęć zemsty. Podmiot liryczny przysięga „matce, która nigdy go nie urodziła”, że „podaruje jej chorobę i potem zatopi ją w rzece” (Ich werd ihr eine Krankheit schenken / Und sie danach im Fluss versenken). Ta mroczna obietnica znajduje odzwierciedlenie w teledysku, gdzie Till w postaci potwora morduje swoją matkę, a następnie wrzuca jej ciało do rzeki. To akt ostatecznego buntu przeciwko swojemu nienaturalnemu istnieniu i brakowi miłości.

Najbardziej zagadkowe, a zarazem najbardziej ikoniczne, stają się wersy: „W jej płucach mieszka węgorz / Na moim czole znamię” (In ihren Lungen wohnt ein Aal / Auf meiner Stirn ein Muttermal). Linia o węgorzu w płucach matki jest interpretowana na kilka sposobów. Może to być makabryczny obraz rozkładu ciała matki zatopionej w rzece, gdzie węgorz symbolizuje rozkład i ostateczne unicestwienie. Inna interpretacja sugeruje, że „węgorz” jest metaforą dla rurki medycznej, symbolizującej sztuczne podtrzymywanie życia lub brak samodzielnego oddechu, co nawiązuje do laboratoryjnego pochodzenia podmiotu lirycznego. Dr Alexandra Lloyd z Uniwersytetu Oksfordzkiego zauważa, że może to być również odniesienie do powieści Güntera Grassa „Blaszany bębenek”, gdzie matka umiera po zjedzeniu ryb, widząc węgorze rojące się wokół martwej głowy konia.

„Znamię na czole” (Muttermal) jest z kolei postrzegane jako symbol jego sztucznego stworzenia, piętno jego nienaturalnego pochodzenia lub trwałe przypomnienie o „matce”, której nigdy nie miał. Próba usunięcia tego znamienia „pocałunkiem noża” (mit Messers Kuss), nawet kosztem śmierci, jest desperackim aktem próbującym odzyskać indywidualność i odciąć się od bolesnej przeszłości. Jednak, jak sugeruje Wikipedia, podmiot liryczny nie ginie, lecz zostaje okaleczony, pozostając w takim samym stanie, jak przed aktem zemsty.

Powtarzające się, surowe wezwanie „Mutter” w refrenie jest zarówno okrzykiem rozpaczy, jak i oskarżenia. Ostatnie słowa: „o, daj mi siłę” (oh gib mir Kraft) stanowią kulminację utworu, będąc gorzką prośbą o wytrzymałość w obliczu nieuleczalnej traumy i niemożności ucieczki od własnych korzeni, nawet po dokonanej zemście. Piosenka jest głęboką eksploracją tematów narodzin, tożsamości, odrzucenia, pragnienia miłości i nieuchronności traumy, która kształtuje jednostkę.