Interpretacja 5/4 - Rammstein

Utwór „5/4” zespołu Rammstein to fascynująca, choć na pierwszy rzut oka minimalistyczna, kompozycja instrumentalna, która odgrywa znaczącą rolę w twórczości i wizerunku grupy. Znalazła się jako trzeci utwór na singlu „Mutter”, wydanym 25 marca 2002 roku, a także na kompilacji „Raritäten” z 2015 roku. Jego tytuł, „5/4”, jednoznacznie odnosi się do niekonwencjonalnego metrum – pięć ćwierćnut w takcie, co jest wyjątkowe w dorobku Rammstein i nadaje utworowi nieco chwiejny, ale intrygujący rytm. To właśnie ta struktura metryczna wyróżnia go na tle typowych dla rocka i metalu, przeważnie czteroczwartkowych kompozycji, podkreślając eksperymentalne podejście zespołu.

Tekst piosenki, ograniczający się do powtarzania liter „R-A-M-M-S-T-E-I-N” i skróconej formy „R-A-M-M”, wymawianych przez zrobotyzowany głos, ma swoją ciekawą historię. Klawiszowiec Flake Lorenz ujawnił w swojej audycji radiowej w 2018 roku, że próbował sprawić, by syntezator Ensoniq z funkcją Vocoder przeliterował nazwę zespołu. Ze względu na to, że instrument był produkcji amerykańskiej lub angielskiej, wymowa litery „R” brzmiała jak „Awwhhrrr” zamiast niemieckiego „ERRRR”, co w efekcie dało dźwięk zbliżony do „Wammsteein”. Flake skwitował to żartobliwie jako „nie ukoronowanie stworzenia, ale wstyd za utwór”, choć ostatecznie zespół zaakceptował i polubił ten efekt. Ta drobna, przypadkowa usterka językowa dodaje utworowi ludzkiego, wręcz ironicznego wymiaru, mimo jego mechanicznej formy.

Prawdziwa głębia i znaczenie „5/4” ujawniają się jednak w kontekście jego pierwotnego przeznaczenia – jako intro podczas trasy koncertowej „Mutter”. Roboczy tytuł utworu brzmiał „Die Geburt” (Narodziny), co doskonale koresponduje z niezwykle teatralną oprawą sceniczną. Przed rozpoczęciem głównego koncertu, Flake pojawiał się sam na scenie, grając na keyboardzie, podczas gdy z sufitu powoli opuszczano gigantyczną macicę, pulsującą czerwonym światłem w rytm syntezatorów. Scenografia przypominała „laboratorium genetyczne lub szpital”. Następnie pojawiały się wysokotonowe dźwięki, a z oświetlenia i stanowiska Flake'a wystrzeliwały iskry i błyski. Członkowie zespołu, ubrani często jedynie w białe majtki przypominające pieluchy, wchodzili na scenę w sposób stylizowany na nowo narodzone istoty, „powstające” z tej gigantycznej macicy. Wchodzili w interakcje z „naukowcami” i specjalnym aparatem wyrzucającym parę, co symbolizowało proces tworzenia i rodzenia. Co ciekawe, wokalista Till Lindemann nie brał udziału w tej części, pojawiając się dopiero przy drugim utworze.

W ten sposób „5/4” staje się czymś więcej niż tylko instrumentalnym przerywnikiem. Jest potężnym, samo-referencyjnym oświadczeniem tożsamości i siły Rammstein. Powtarzanie nazwy zespołu, nawet z niedoskonałą wymową, działa jak mantra, afirmacja ich miejsca w świecie muzyki industrialnego metalu. W kontekście trasy „Mutter” i jej motywu narodzin, utwór ten symbolizuje powstawanie, tworzenie i surową, pierwotną energię, z której rodzi się Rammstein jako fenomen artystyczny. Choć tekst jest niezwykle prosty, jego znaczenie jest głęboko osadzone w wizualnym i konceptualnym świecie, jaki zespół buduje wokół swojej muzyki. To śmiała deklaracja pewności siebie i buntu, podkreślająca ich status dominującej siły w branży. „5/4” to świadectwo tego, że Rammstein potrafi przekazać intensywność i tożsamość nawet bez złożonych liryk, czyniąc z nazwy własnej symbol i znak firmowy.