Piosenka „Rearviewmirror” autorstwa Pearl Jam, z albumu Vs. z 1993 roku, stanowi potężne świadectwo ucieczki i samowyzwolenia od opresyjnej przeszłości. Eddie Vedder, główny wokalista i autor tekstu oraz części muzyki do utworu, czerpał inspirację z głęboko osobistych doświadczeń. Był to jeden z pierwszych utworów Pearl Jam, do którego Vedder osobiście napisał muzykę na gitarze, a gitarzysta Stone Gossard przyznał, że zespół zagrał go „dokładnie tak, jak on to napisał”, co świadczy o klarowności wizji Veddera od samego początku.

Tekst rozpoczyna się od słów „I took a drive today / Time to emancipate”, od razu wprowadzając motyw wyzwolenia. Narrator przyznaje: „I guess it was the beatings / Made me wise / But I’m not about to give thanks / Or apologize”. Te wersy, o poruszającym ładunku emocjonalnym, sugerują fizyczne lub emocjonalne znęcanie się, które, paradoksalnie, uczyniło go mądrym, lecz nie skłoniło do wdzięczności czy przeprosin. Odzwierciedla to stanowcze odrzucenie toksycznej relacji i odmowę uznania jakiejkolwiek zasługi dla oprawcy. Wielu fanów i sam Vedder, na przykład podczas koncertu w Londynie w 1993 roku, sugerował, że utwór jest o opuszczaniu kogoś, kogo się nienawidzi. Powszechnie uważa się, że piosenka odnosi się do burzliwych relacji Veddera z jego ojczymem, którego, jak sam przyznał, „nienawidził z pasją” i którego zostawił w swoim lusterku wstecznym, nie poświęcając mu ani jednej myśli. Osoba ojczyma Veddera miała również wpływ na inne utwory zespołu, takie jak „Alive” i „Better Man”.

Kolejne fragmenty tekstu, takie jak „I couldn’t breathe... / Holdin’ me down... / Hand on my face, / Pushed to the ground...”, malują obraz udręki i fizycznego ucisku, sugerując relację naznaczoną przemocą lub kontrolą. Uczucie „Enmity gauged... United by fear... / Forced to endure / What i could not forgive...” podkreśla gorzki wymiar doświadczenia – zmuszenie do znoszenia czegoś niewybaczalnego. Przez to wszystko podmiot liryczny nabiera prędkości, czerpiąc ją z krzywd, które go spotkały – „I gather speed / From you fucking with me...”, co symbolizuje, jak doświadczone zło staje się paliwem do ucieczki i definitywnego zerwania z przeszłością.

Metafora jazdy samochodem i spojrzenia w lusterko wsteczne jest kluczowa dla zrozumienia przesłania piosenki. Gdy opresor znika w lusterku wstecznym, narrator widzi rzeczy „Clearer... Clearer! / Once you in my rear-view mirror...”. Ten moment symbolizuje przełom – dystans fizyczny i emocjonalny pozwala na pełne zrozumienie i ocenę bolesnej przeszłości, prowadząc do poczucia ulgi i wolności. Wers „finally the shades...are raised...” jest szczególnie symboliczny, często interpretowany jako kontrast do wcześniejszego utworu „Daughter” z tego samego albumu, gdzie „zasłony opadają”, sugerując zamknięcie, natomiast w „Rearviewmirror” ich podniesienie symbolizuje odzyskanie jasności umysłu i spojrzenia.

Piosenka ta powstała w maju 1993 roku w studiu The Site w Nicasio w Kalifornii, podczas intensywnych sesji nagraniowych do albumu Vs.. Był to czas, gdy Pearl Jam zmagał się z nagłą sławą po sukcesie Ten i celowo dążył do bardziej surowego, bezpośredniego brzmienia. Producent Brendan O'Brien zachęcał do żywiołowych wykonań. Ciekawostką z sesji jest to, że perkusista Dave Abbruzzese, sfrustrowany presją ze strony O'Briena podczas nagrywania, rzucił pałeczkami o ścianę na końcu utworu, co można usłyszeć w studyjnej wersji. Co więcej, po zakończeniu nagrania, Abbruzzese podobno rozbił werbel i zrzucił go z klifu. Eddie Vedder nagrał swoje partie wokalne ostatniego dnia sesji, wyrażając obawy, że piosenka mogła wyjść „zbyt chwytliwa”, co pokazuje ich świadome unikanie komercyjnego wygładzenia.

„Rearviewmirror” stał się stałym elementem koncertów Pearl Jam i jednym z najczęściej granych utworów. Zespół po raz pierwszy wykonał go na żywo 13 maja 1993 roku w San Francisco, jeszcze przed wydaniem Vs., a w kwietniu 1994 roku zagrali go w programie Saturday Night Live. W 2004 roku Pearl Jam zatytułowali swoją kompilację największych hitów rearviewmirror (Greatest Hits 1991–2003), co podkreśla znaczenie tego utworu w ich dorobku. Zgodnie ze strategią zespołu z tamtego okresu, do „Rearviewmirror” nie nakręcono oficjalnego teledysku.

W ostatecznym rozrachunku, „Rearviewmirror” to hymn o uwolnieniu, nasycony gniewem i triumfem, który pokazuje, że nawet najciemniejsze doświadczenia mogą prowadzić do jasności i nowo odnalezionej siły. To piosenka o odwadze, by odjechać, a także o transformacyjnej mocy spojrzenia w przeszłość z nowej, wyzwolonej perspektywy.