Interpretacja Can't Run But - Paul Simon

„Can't Run But” to utwór Paula Simona, wydany 16 października 1990 roku na jego ósmym solowym albumie studyjnym, The Rhythm of the Saints. Album ten, podobnie jak poprzedni Graceland z 1986 roku, czerpał inspiracje z muzyki świata, tym razem skupiając się na tradycjach brazylijskich, w tym na polirytmicznych wzorcach perkusyjnych. Sam Simon w wywiadzie dla Knight-Ridder News Service w 1990 roku wyjaśnił swój proces twórczy na tym albumie, mówiąc: „Czekałem, aż dźwięki bębnów i melodia zasugerują brzmienie słów, a słowa stały się zdaniami”.

Centralnym punktem utworu jest powtarzająca się fraza: „I can't run but / I can walk much faster than this” (Nie mogę biec, ale mogę iść znacznie szybciej niż to). Ten refren, który rozpoczyna piosenkę w nietypowy sposób, może symbolizować poczucie ograniczenia lub frustracji w obliczu wyzwań, ale jednocześnie wyraża determinację i zdolność do czynienia postępów, choć w swoim własnym tempie. Jak zauważono w artykule na stronie Every Single Paul Simon Song*, tekst odzwierciedla poczucie frustracji, ale także uznaje swoje ograniczenia.

Pierwsza zwrotka utworu odnosi się bezpośrednio do katastrofy w Czarnobylu, która miała miejsce w kwietniu 1986 roku. Słowa „A cooling system / Burns out in the Ukraine / Trees and umbrellas / Protect us from the new rain / Armies of engineers / To analyze the soil / The food we contemplate / The water that we boil” malują obraz skażenia środowiska i nieudolnych prób radzenia sobie z jego konsekwencjami. Odniesienie do „nowego deszczu” wskazuje na radioaktywne opady, a wzmianka o „drzewach i parasolach” jako ochronie, a także o analizowaniu gleby, jedzenia i wody, podkreśla absurdalność i powszechność zagrożenia, które przenika codzienne życie. Paul Simon sam potwierdził w jednym z wywiadów, że pierwsza zwrotka jest o Czarnobylu. Katastrofa w Czarnobylu miała szeroki oddźwięk kulturowy, stając się symbolem obaw związanych z energią jądrową i wpływem na środowisko.

Druga zwrotka przenosi nas w bardziej osobisty, oniryczny świat, rozpoczynając się od „I had a dream about us / In the bottles and the bones of the night” (Miałem sen o nas, w butelkach i kościach nocy). Ten fragment, z jego niepokojącymi obrazami, może sugerować poszukiwanie sensu lub zrozumienia w mrocznych zakamarkach podświadomości. Ból w łopatce – „Like a pencil point? A love bite?” (Jak ostrze ołówka? Ukąszenie miłości?) – wprowadza element niejednoznaczności, łącząc ból twórczy z bólem emocjonalnym, być może związany z miłością lub zdradą. Paul Simon, cytowany w serwisie UnmaskUs, wyjaśnił, że druga zwrotka jest o „mężczyznach i kobietach”. Obraz „A couple was rubbing against us / Rubbing and doing that new dance / The man was wearing a jacket and jeans / The woman was laughing in advance” może symbolizować zmieniające się relacje międzyludzkie, poczucie alienacji lub niezrozumienia w obliczu nowych, nieznanych zachowań społecznych. W wywiadzie z NPR, Paul Simon mówił o tym, że jego sny stały się dłuższe i bardziej intensywne, często zawierające wybuchy gniewu, ale też pozwalające mu na wgląd w siebie. To może rzucać światło na źródło tych bardziej introspektywnych fragmentów.

Ostatnia zwrotka, „A winding river / Gets wound around a heart. Pull it / Tighter and tighter / Until the muddy waters part” (Kręta rzeka / Oplata serce. Ciągnij ją / Coraz ciaśniej / Aż mętne wody się rozstąpią), to potężna metafora walki o jasność i oczyszczenie w skomplikowanym świecie emocji lub problemów. Z kolei linijki „Down by the river bank / A blues band arrives / The music suffers / The music business thrives” (Nad brzegiem rzeki / Przybywa zespół bluesowy / Muzyka cierpi / Biznes muzyczny kwitnie) są wyraźną krytyką komercjalizacji sztuki. Simon w wywiadzie dla UnmaskUs stwierdził, że trzecia zwrotka to „surrealistyczna kombinacja Amazonki i korporacyjnego wpływu na muzykę, MTV i grupy pakowane pod kątem wizualnym, w przeciwieństwie do ich umiejętności grania i komponowania”. Jest to komentarz do rosnącej przepaści między autentycznym wyrazem artystycznym a wymogami przemysłu rozrywkowego, gdzie wartość artystyczna często ustępuje miejsca marketingowi i wizerunkowi. Mimo tak szerokiego zakresu tematów, w tym Czarnobylu, niedoborów żywności i branży muzycznej, utwór zachowuje poczucie ruchu naprzód.

The Rhythm of the Saints, wydany w 1990 roku, został nagrany między grudniem 1989 a czerwcem 1990 roku w Rio de Janeiro i Nowym Jorku. Album spotkał się z pozytywnymi recenzjami krytyków i odniósł sukces komercyjny. Jak podkreślono w artykule na stronie Tinkercity z 2017 roku, „Can't Run But” jest „częściowo alegoryczną, częściowo dosłowną opowieścią o incydencie w Czarnobylu i trudach poruszania się po ówczesnym przemyśle muzycznym”. Pomimo swojego poważnego i czasem mrocznego tonu, piosenka Paula Simona, podobnie jak cały album, nadal porusza słuchaczy swoją głębią i aktualnością przesłania.