Interpretacja Egy dal azokért, akik nincsenek itt - Locomotiv GT

Piosenka „Egy dal azokért, akik nincsenek itt” („Pieśń dla tych, których tu nie ma”) otwiera debiutancki album zespołu Locomotiv GT, wydany w grudniu 1971 roku, od razu nadając ton całemu dziełu i stając się jednym z najbardziej rozpoznawalnych utworów w historii węgierskiego rocka. Ta kompozycja, której muzykę stworzył Gábor Presser, a tekst Anna Adamis, to głęboka, melancholijna ballada, niosąca uniwersalne przesłanie o stracie, pamięci i ludzkiej kruchości.

Utwór rozpoczyna się powolnym, niemal żałobnym tempem, które doskonale oddaje nastrój tekstu. Pierwsza zwrotka maluje obraz świata pogrążonego w ciemności, gdzie „tylko ciemność połowie świata się dostaje” i „nie ma lekarstwa na rozczarowanie”. Słowa te, „większy jest cień niż światło”, natychmiast wprowadzają poczucie beznadziei i dominacji negatywnych emocji. Jest to wezwanie do refleksji, prośba o uwagę: „Słuchaj, bo ktoś prosi!”.

Refren stanowi centralny punkt piosenki, powtarzając przejmujące wezwanie: „Mondj egy dalt azokért, akik nincsenek itt, / Egy dalt azokért, akik várják, / Egy dalt azokért, akik nincsenek itt!” – „Zaśpiewaj pieśń za tych, którzy tutaj nie są, pieśń za tych, którzy czekają, pieśń za tych, którzy tutaj nie są!”. To wzruszające apostrofa może odnosić się do wielu rodzajów nieobecności: do zmarłych, do tych, którzy odeszli, do tych, którzy zostali zmuszeni do milczenia, lub po prostu do tych, których fizyczna obecność jest wyczuwalnie nieobecna. W kontekście Węgier lat 70., gdzie swoboda wypowiedzi często była ograniczana, takie „nieobecności” mogły mieć również ukryte, społeczne lub polityczne znaczenie, odwołując się do tęsknoty za wolnością czy nienarodzonymi marzeniami.

Druga zwrotka pogłębia ten mroczny obraz, podkreślając kruchość ludzkiego życia: „Zamiast płomienia świecy drży wiele żyć” – świeca, symbol nadziei i pamięci, zostaje zastąpiona drżeniem egzystencji. „A burza może cię zdmuchnąć” to metafora zagrożeń i sił, które mogą zniszczyć jednostkę. Cień, który „kroczy przed tobą”, jest przypomnieniem o niepewności i lęku przed przyszłością. Powtórzone „Słuchaj, bo kiedyś prosili!” sugeruje, że wezwanie do pamięci jest dziedzictwem, niespełnioną prośbą tych, którzy przeminęli, a której należy teraz zadośćuczynić.

Muzycznie utwór jest świadectwem innowacyjności Locomotiv GT. Debiutancki album był celowym odejściem od ówczesnych standardów węgierskiej muzyki rozrywkowej, zmierzającym w stronę cięższego, jakościowego rocka inspirowanego Zachodem, z wyraźnymi wpływami amerykańskiego blues-rocka i jazzu. W „Egy dal azokért, akik nincsenek itt” centralną rolę odgrywa gitara Tamása Barty, której delikatne, przefiltrowane przez efekt Leslie brzmienie przypomina Jimiego Hendrixa. Gábor Presser parlando recytuje zwrotki, a refren eksploduje pełnym głosem Pressera i Károlya Frenreisza. Wyjątkowe jest także solo na flecie Frenreisza, które nadaje piosence dodatkowej głębi i eteryczności. József Laux z precyzją gra na perkusji, a Károly Frenreisz z inwencją prowadzi linię basu, wspólnie tworząc kołyszący rytm, który niesie ciężkie, powracające refreny.

Piosenka zyskała również międzynarodowe uznanie; debiutancki album LGT został wydany w wersji eksportowej z angielskimi tytułami, a także w Argentynie pod hiszpańskim tytułem „Una canción por los que no están aquí”. Co ciekawe, w 2002 roku polska grupa hiphopowa WWO wykorzystała sample z oryginalnego nagrania w swoim utworze „Powinnaś”. Choć na festiwalu LGT w 2002 roku wykonano jedynie refren utworu, świadczy to o jego niezmiennej sile i znaczeniu dla publiczności.
„Egy dal azokért, akik nincsenek itt” to nie tylko arcydzieło węgierskiej muzyki rockowej, ale także ponadczasowa medytacja nad ludzką kondycją – hołd dla tych, których już nie ma, i dla tych, którzy na nich czekają, przypomnienie o potrzebie pamięci i empatii w obliczu ciemności i rozczarowania. Utwór ten, z jego sugestywnym tekstem i mistrzowskim wykonaniem, pozostaje piosenką, która porusza serca słuchaczy od ponad pół wieku.