Interpretacja Refuse Resist - Sepultura

Utwór „Refuse/Resist” zespołu Sepultura to nie tylko brutalne uderzenie groove metalu, ale przede wszystkim zagorzały manifest sprzeciwu wobec opresji, władzy i systemowego chaosu. Otwierający album „Chaos A.D.” z 1993 roku, natychmiast wrzuca słuchacza w wir zamieszek i buntu, stając się jednym z najbardziej ikonicznych i rozpoznawalnych hymnów brazylijskiej formacji.

Tekst piosenki maluje ponury obraz współczesnego świata, rozpoczynając od uderzających fraz: „Chaos AD / Tanks on the streets / Confronting police / Bleeding the plebs”. Te słowa, wypowiadane z wściekłością, od razu wprowadzają do atmosfery bezpośredniego konfliktu między obywatelami a siłami porządkowymi, które stają się narzędziami ucisku. Sceny „płonących samochodów” i „rozlewu krwi” to nie tylko poetyckie obrazy, ale odzwierciedlenie rzeczywistych wydarzeń. Sam Max Cavalera, wokalista i autor tekstu, przyznał, że riff do tego utworu przywoływał mu na myśl zamieszki – „płonące samochody, wywrócone samochody policyjne, chaos wszędzie”. Co więcej, teledysk do utworu zawierał sceny zamieszek z ojczystej Brazylii zespołu. Okładka singla „Refuse/Resist” przedstawiała Koreańczyka rzucającego koktajlem Mołotowa w policyjną barykadę, a na wewnętrznej stronie widniało słynne zdjęcie „Tank Mana” z placu Tiananmen, blokującego kolumnę czołgów. To bezpośrednie nawiązanie do globalnych protestów i oporu przeciwko autorytarnej władzy. Niektórzy interpretują te wersy jako nawiązanie do tristycznej masakry w Carandiru w Brazylii, która miała miejsce rok przed nagraniem albumu.

Kolejne fragmenty, takie jak „Army in siege / Total alarm / I'm sick of this”, pogłębiają poczucie beznadziei i frustracji, podkreślając wszechobecność militarnej kontroli i ogólne zmęczenie tą sytuacją. Zwrot „Inside the state / War is created / No man's land / What is this shit?!” to gwałtowne oskarżenie pod adresem państwa, które zamiast chronić, samo generuje konflikty, tworząc strefę wojny w jego granicach. Sugeruje, że chaos nie jest jedynie zewnętrzną siłą, lecz celowo wykreowanym stanem przez struktury władzy.

Centralne dla przekazu piosenki jest powtarzające się, skandowane hasło: „Refuse... Resist...”. Jest to nie tylko tytuł, ale esencja utworu – bezpośrednie wezwanie do odmowy poddania się i do aktywnego oporu. Max Cavalera zainspirował się tymi słowami, widząc je na kurtce „punka w stylu Black Panther” w nowojorskim metrze, gdzie obok hasła „Refuse and Resist” widniało także „Protest and survive”. Ten prosty, ale potężny dwuwyrazowy refren staje się bojowym okrzykiem dla autonomii i samostanowienia.

Ostatnia zwrotka, „Disorder unleashed / Starting to burn / Starting to lynch / Silence means death / Stand on your feet / Inner fear / Your worst enemy”, jest zarówno ostrzeżeniem, jak i zachętą. Podkreśla konsekwencje bierności – milczenie równa się śmierci – i wzywa do przezwyciężenia wewnętrznego strachu, który często jest największą barierą dla oporu. Jest to wezwanie do działania, do powstania przeciwko opresyjnym siłom, które wykorzystują lęk do utrzymania kontroli.

„Chaos A.D.”, z którego pochodzi „Refuse/Resist”, był albumem przełomowym dla Sepultury, oznaczającym odejście od czystego thrash metalu w stronę bardziej groove’owego, cięższego brzmienia, wzbogaconego o wpływy hardcore punka i muzyki afrobrazylijskiej. Producent Andy Wallace świadomie dążył do stworzenia „zderzenia kultur”, łącząc brazylijskie rytmy z metalową siłą. Utwór rozpoczyna się od nietypowego intro: bicia serca nienarodzonego wówczas syna Maksa Cavalery, Zyona, po którym następuje perkusja na piccolo snare drum autorstwa Igora Cavalery i brazylijskie bębny, przypominające sambę-reggae z Salvadoru. To unikalne wprowadzenie, w połączeniu z 20-sekundowym growlem na zakończenie utworu, nadaje piosence jeszcze bardziej pierwotny i rytualny charakter.

Max Cavalera w wywiadach wielokrotnie podkreślał, że teksty z „Chaos A.D.” pozostają aktualne, a „Refuse/Resist” nadal rezonuje z dzisiejszymi zamieszkami i protestami, widząc w albumie wręcz proroczy charakter. Utwór jest nie tylko stałym punktem koncertów Sepultury, ale był również coverowany przez liczne zespoły, takie jak Soulfly (z udziałem Zyona Cavalery na perkusji), Apocalyptica czy Hatebreed, co świadczy o jego trwałym wpływie i znaczeniu w muzyce metalowej. Został sklasyfikowany na 26. miejscu wśród 40 najlepszych piosenek metalowych VH1.

Podsumowując, „Refuse/Resist” to coś więcej niż tylko agresywny utwór metalowy. To socjopolityczny komentarz i uniwersalny hymn buntu, który mimo upływu lat nie traci na znaczeniu, wciąż wzywając do świadomego oporu przeciwko wszelkim formom ucisku.