Interpretacja Saudade, saudade - MARO

Piosenka „Saudade, saudade” autorstwa MARO to poruszająca i intymna refleksja nad stratą, żałobą i nieuchwytnym, a jednocześnie wszechogarniającym uczuciem, dla którego język portugalski posiada jedyne w swoim rodzaju określenie – saudade. Utwór, który reprezentował Portugalię na Konkursie Piosenki Eurowizji w 2022 roku, zajął dziewiąte miejsce, urzekając widzów na całym świecie swoją surową emocjonalnością i minimalistycznym wykonaniem.

Już od pierwszych wersów: „I've tried to write / A million other songs but / Somehow I can't move on, oh, you're gone” („Próbowałam napisać milion innych piosenek, ale jakoś nie potrafię ruszyć naprzód, ach, odszedłeś”) – MARO wprowadza słuchacza w stan głębokiego żalu i niemożności pogodzenia się z odejściem bliskiej osoby. Podkreśla, że choć czas mija i rozumie, że nikt nie jest winien tej straty („Takes time, alright / And I know it's no one's fault but”), wewnętrzny ból i niezdolność do pójścia dalej pozostają. To uniwersalne doświadczenie towarzyszące żałobie, kiedy umysł wie, jak działa świat, ale serce odmawia zaakceptowania nowej rzeczywistości.

Centralnym punktem utworu jest powtarzające się jak mantra słowo „Saudade, saudade / Nothing more that I can say / Says it in a better way” („Saudade, saudade / Nic więcej nie potrafię powiedzieć / To mówi to lepiej”). Saudade jest słowem trudnym, wręcz niemożliwym do przetłumaczenia na inne języki w pełni, a jego znaczenie jest głęboko zakorzenione w kulturze portugalskiej. Oznacza ono melancholijną tęsknotę lub głębokie, nostalgiczne pragnienie za kimś lub czymś, co jest nieobecne, często z subtelnym, acz bolesnym zrozumieniem, że obiekt tęsknoty może nigdy nie powrócić. To połączenie bólu z utraty i radości z posiadania czegoś, co było warte tęsknoty. W kontekście piosenki, MARO wyraźnie wskazuje, że żadne inne słowo nie potrafi oddać pełni jej uczuć, co czyni saudade esencją jej emocjonalnego wyznania.

MARO ujawniła w wywiadach, że piosenka ma bardzo osobisty charakter i powstała w trakcie przetwarzania straty jej dziadka. Zdecydowała się ją wykonać sama ze względu na jej intymność. Ta osobista inspiracja nadaje słowom dodatkową wagę i autentyczność. W części śpiewanej po portugalsku, artystka rozwija swoje uczucia, mówiąc: „Tem tanto que trago comigo / Foi sempre o meu porto de abrigo / E agora nada faz sentido / Perdi o meu melhor amigo” („Tak wiele noszę ze sobą / Zawsze był moim bezpiecznym portem / A teraz nic nie ma sensu / Straciłam mojego najlepszego przyjaciela”). Te wersy wzmacniają poczucie straty i zależności od zmarłej osoby, która była nie tylko członkiem rodziny, ale prawdziwym przyjacielem i opoką. Zdanie „Perdi o meu melhor amigo” („Straciłam mojego najlepszego przyjaciela”) bezpośrednio odnosi się do jej dziadka.

Utwór został napisany we współpracy z amerykańskim muzykiem Johnem Blanda, a co ciekawe, MARO wyznała, że większość piosenki powstała początkowo po angielsku. Dopiero w refrenie uświadomiła sobie, że to właśnie „saudade” najlepiej odda jej stan ducha, co skłoniło ją do dodania portugalskiego zwrotu. Proces twórczy był niezwykle szybki i spontaniczny – MARO wspomina, że napisała piosenkę w około 15 minut, w towarzystwie przyjaciela, w atmosferze „wielu rozmów, wielu śmiechów”. To świadczy o tym, jak głęboko zakorzenione i naturalne było to uczucie, które nagle znalazło swoje ujście w muzyce.

W dalszej części utworu, prośba: „E se não for demais / Peço por sinais / Resta uma só palavra” („A jeśli to nie za wiele / Proszę o znaki / Pozostaje tylko jedno słowo”) ukazuje desperacką potrzebę kontynuacji relacji, poszukiwania jakiegokolwiek śladu po zmarłym, a jednocześnie uznaje, że wszelkie próby wyrażenia tego kompleksowego bólu sprowadzają się do jednego, jedynego słowa – saudade. Jest to metafora niezmierzonego pragnienia obecności, które zderza się z twardą rzeczywistością nieobecności.

Finałowe wersy: „I've tried, alright / But it's killing me inside / Thought you'd be by my side always” („Próbowałam, dobrze / Ale to mnie zabija od środka / Myślałam, że zawsze będziesz przy mnie”) – zamykają piosenkę w kręgu niezabliźnionego bólu i rozczarowania, że oczekiwana stała obecność nagle zniknęła. To wzruszające podsumowanie, które podkreśla głęboką, osobistą ranę.

Minimalistyczna aranżacja utworu, z delikatnym akompaniamentem gitary akustycznej i wielogłosowymi harmoniami, wzmacnia intymny charakter piosenki i pozwala słuchaczowi skupić się na emocjonalnym przekazie, który jest jednocześnie kruchy i potężny. MARO, otoczona na scenie przez pięć wokalistek, które często śpiewają z nią w kręgu, tworzy atmosferę wspólnego dzielenia się żalem, co jest odzwierciedleniem uniwersalności uczucia saudade, pomimo jego kulturowej specyfiki. Piosenka „Saudade, saudade” to muzyczne wcielenie głębokiej, szczerej tęsknoty, która pomimo językowych barier, dociera do serca słuchaczy, przypominając o wspólnych ludzkich doświadczeniach straty i miłości.