Interpretacja Na pierwszy znak - Hanka Ordonówna

„Na pierwszy znak” to jeden z najbardziej ikonicznych i ponadczasowych szlagierów polskiej muzyki rozrywkowej lat 30. XX wieku, niezmiennie kojarzony z niezrównaną Hanką Ordonówną. Piosenka, której tekst napisał Julian Tuwim (pod pseudonimem „Oldlen”), a muzykę skomponował Henryk Wars, stała się częścią ścieżki dźwiękowej filmu Szpieg w masce z 1933 roku, gdzie Ordonówna wcieliła się w rolę Rity Holm, śpiewaczki i agentki wywiadu.

Utwór ten jest lirycznym opisem nieuchronnego, niemal mistycznego procesu zakochiwania się. Rozpoczyna się od stwierdzenia, że „Trudno serce okłamywać, Bo mądrzejsze jest niż ty”, co od razu ustanawia temat prymatu uczuć nad racjonalnym myśleniem. Serce jawi się jako niezależny byt, który reaguje instynktownie, „wyrywa się i drży”, zanim jeszcze umysł zdoła zidentyfikować obiekt uczuć: „Jeszcze nie wiesz, kto on taki, Ten twój miły, ten twój ktoś, A już miłość daje znaki, Że się w życiu stało coś”. To ujęcie miłości jako siły wyższej, samoistnej i niekontrolowanej, było charakterystyczne dla romantycznej estetyki, którą Hanka Ordonówna w mistrzowski sposób potrafiła oddać swoim wykonaniem.

Tekst rozwija ideę „znaków” miłości, które manifestują się na różnych poziomach. „Pierwszy znak, gdy serce drgnie, Ledwo drgnie, a już się wie, Że to właśnie ten, tylko ten” – to subtelne, fizyczne odczucie, które natychmiast prowadzi do wewnętrznej pewności. Następnie pojawia się „Drugi znak, to słodki lęk” – paradoksalne połączenie strachu i przyjemności, typowe dla początkowej fazy zauroczenia, kiedy przyszłość jest niepewna, ale jednocześnie pociągająca. „Trzeci znak - piosenki dźwięk, Co się wplata w sen, złoty sen” wprowadza element marzeń i podświadomości, sugerując, że miłość przenika każdy aspekt życia, nawet sferę snów.

Kulminacją tych znaków są „oczy zamglone”, które stają się ostatecznym potwierdzeniem uczucia: „I tylko oczy zamglone pokaż, Wtedy na pewno już wiem, że kochasz”. Ordonówna, choć nie miała szczególnie silnego czy dźwięcznego głosu, słynęła z niezwykłej umiejętności interpretacji, co pozwalało jej „malować głosem wszystkie stany emocjonalne duszy”. To właśnie jej subtelność i charyzma sprawiały, że piosenki takie jak „Na pierwszy znak” nabierały głębi i stawały się prawdziwymi dziełami sztuki. Ordonówna osobiście dbała o szczegóły swoich występów i często sama projektowała stroje sceniczne, co dodatkowo podkreślało jej artystyczną osobowość.

Co ciekawe, utwór został wydany na płycie gramofonowej w 1933 roku przez wytwórnię „Syrena-Electra”. Ordonówna, jako jedna z największych gwiazd dwudziestolecia międzywojennego, debiutowała już w teatrzyku rewiowym w wieku szesnastu lat, a jej kariera rozkwitła w kabarecie Qui Pro Quo, gdzie Julian Tuwim i Henryk Wars tworzyli dla niej prawdziwe przeboje. Na pierwszy znak doczekał się wielu współczesnych interpretacji, m.in. w wykonaniu Hanny Banaszak, Edyty Górniak czy Gaby Kulki, co świadczy o jego trwałym miejscu w polskiej kulturze. Piosenka ta, podobnie jak inne jej hity, takie jak „Miłość ci wszystko wybaczy”, stała się wizytówką artystki, która w swoim życiu przeszła przez wiele trudności, w tym aresztowanie przez Gestapo i zesłanie do łagru, a także walkę z gruźlicą.

„Na pierwszy znak” jest więc nie tylko piękną opowieścią o miłości od pierwszego wejrzenia, ale także świadectwem talentu i wrażliwości Hanki Ordonówny, która mimo życiowych burz, potrafiła wnieść w swoje interpretacje niezwykłą autentyczność i emocje, czyniąc ten utwór hymnem na cześć niewytłumaczalnej siły, jaką jest rodzące się uczucie.