Interpretacja Celina - Kazik & Kwartet ProForma

Tekst piosenki "Celina" w wykonaniu Kazika & Kwartetu ProForma to mroczna i intrygująca ballada, która maluje obraz dekadenckiego świata, podszytego obsesją i tragedią. Utwór, który pojawił się na albumie „Wiwisekcja” z 2015 roku, jest nową interpretacją starszego materiału. Oryginalnie piosenka powstała znacznie wcześniej, bo w 1989 roku, w łódzkim studiu Telewizji Polskiej, podczas nagrywania przez Kwartet ProForma programu telewizyjnego dla TVP2. Kazik Staszewski dołączył do poznańskiej grupy jako gość specjalny i w ten sposób narodziła się ta niezwykła współpraca.

Piosenka rozpoczyna się od portretu tytułowej Celiny – postaci enigmatycznej, której "burzę włosów każdy zna" i której śmiech, "choć całe miasto śpi", rozbrzmiewa głośno. To kobieta żyjąca na krawędzi, od "soboty" nie wytrzeźwiała, bawiąca się przez "cztery dni". Wszechobecny chaos, "pioruny klipsów, na potłuczonym szkle", podkreśla jej hedonistyczny i destrukcyjny styl życia. Jest uosobieniem blichtru i upadku jednocześnie.

Wkrótce poznajemy Ziutka, "czarnego Ziutka", który jest jej "kolesiem" i "twardym gościem", ale także upija się do "klinicznej śmierci" z powodu "o Celinę trosk". To zdanie ujawnia jego głębokie emocjonalne zaangażowanie i cierpienie związane z Celiną. Moment, w którym Ziutek otrząsa się z kaca, jest kluczowy – "kolesie w kocioł wzięli go", namawiając do działania. Otrzymujemy tu ironiczną "radę": "Możecie liczyć na przyjaciół, pomogą wam". W rzeczywistości, to właśnie przyjaciele podsycają jego wściekłość, która prowadzi do tragicznego finału. Ziutek, "twardy jest", ale "z wściekłości przez godzinę wył jak pies", co świadczy o jego wewnętrznym bólu i rosnącej frustracji.

Narracja szybko przechodzi do planu zemsty. "Celina już na złom, Już czarny Ziutek z kilerami pod Celiny idzie dom". Obrazy "błysku ich kos" i "złotych sikor" budują napięcie i zapowiadają zbliżającą się konfrontację. Kwartet ProForma, znany z zamiłowania do poezji i klasyki, często łączy mroczne, niemal baletowe teksty z folkową, czasem psychodeliczną muzyką, co potęguje nastrój grozy w tym fragmencie.

W finale utworu, Ziutek i jego kompani wkraczają do akcji. Celina, "naga na balecie, pośród żądz i szkła", zostaje zaskoczona. W jej panicznej ucieczce padają słowa: "Och Ziutek, Ziutek, gdzieś ty był, kiedy ja zaczynałam pić? Dlaczegoś nie bił w pysk?". Ta linia jest szczególnie poruszająca, sugerując, że Celina, być może podświadomie, pragnęła, by ktoś ją powstrzymał, by ktoś przejął kontrolę nad jej autodestrukcyjnym życiem. Jednak Ziutek, zaślepiony obsesją i zazdrością, dokonuje ostatecznego czynu: "Błysnęło, na białą pierś trysnęła krew!".

Tragedia zostaje dopełniona, a Ziutek i Mundek trafiają za kraty. Jednak utwór zaskakuje w ostatnich strofach przewrotnym meta-komentarzem samego narratora. Stwierdzenie "Wiecie więc, że ja was bawiłem śpiewem swym / Tylko dla zwykłej draki - bo prawdy wcale nie ma w tym. To zwykły kawał jest, Darujcie - to już ballady kres!" rzuca zupełnie nowe światło na całą historię. Można to interpretować na kilka sposobów. Może być to cyniczne podsumowanie, sugerujące, że ludzkie dramaty są jedynie rozrywką, albo też, że sama opowieść jest na tyle uniwersalna i powtarzalna, że staje się fikcją, "kawałem", opowieścią bez konkretnego odniesienia, a jedynie o pewnej prawdzie psychologicznej. Ta autoironiczna końcówka jest typowa dla twórczości Kazika, który często bawi się konwencją i oczekiwaniami słuchaczy, pozostawiając ich z pytaniem o granicę między fikcją a rzeczywistością, a także o własną rolę w odbiorze tak drastycznych historii. Piosenka "Celina" to zatem nie tylko opowieść o miłości, obsesji i zemście, ale również o sile i kruchości narracji, która z pozornie prostego dramatu potrafi stworzyć złożony komentarz do ludzkiej natury.