Interpretacja Wielki Odkrywco Wyobraźni - Grzegorz Turnau

Interpretacja utworu Grzegorza Turnaua "Wielki Odkrywco Wyobraźni" zagłębia się w świat kreatywności, jej samotności i dążenia do współdzielenia. Piosenka, oparta na tekście wybitnej poetki Ewy Lipskiej, stanowi niezwykły dialog z wewnętrznym światem twórcy lub z inną, potężną siłą sprawczą, odpowiedzialną za wyobraźnię. Grzegorz Turnau, znany z zamiłowania do poezji i traktowania tekstu jako fundamentalnej inspiracji dla swoich kompozycji, co sam podkreśla, że "prawie zawsze opieram się na konstrukcji literackiej", mistrzowsko oddaje surrealistyczny i refleksyjny charakter wiersza Lipskiej. Piosenka "Wielki Odkrywco Wyobraźni" pochodzi z albumu "Pod Światło" z 1993 roku. Wersja koncertowa utworu ukazała się także na albumie "Turnau w Trójce" z 1996 roku.

Centralną postacią utworu jest tytułowy "Wielki Odkrywca Wyobraźni", przedstawiony jako byt tajemniczy i nieco ekscentryczny: "na rybiookich wsparty kołach", "Twórca czarnego pomidora", czy "Tyś w swym ogrodzie sądził sowy". Te obrazy budują portret geniusza, którego kreatywność jest zarówno płodna, jak i niekonwencjonalna, wręcz awangardowa. Grzegorz Turnau często czerpie inspirację z awangardy i piosenki poetyckiej, nawiązując do twórczości Jana Kantego Pawluśkiewicza czy zespołu Anawa. "Czarny pomidor" i "sądzenie sów" to metafory niepohamowanej inwencji, która wykracza poza granice codzienności, tworząc nowe, zaskakujące byty i idee.

Podmiot liryczny zwraca się do Odkrywcy z prośbą o współudział, o przerwanie jego samotnego panowania nad światem idei: "Nadeszła już najwyższa pora byśmy zaczęli żyć w przyjaźni". To wołanie o współpracę, o podzielenie się "pióropuszem" – symbolem władzy, inspiracji i dumy, który spadł z głowy Odkrywcy. W tym geście "dzielenia się do połowy" można odnaleźć pragnienie zdemokratyzowania procesu twórczego, w którym natchnienie nie jest wyłączną domeną jednego geniusza, ale może być wspólne, dzielone. Turnau, komponując muzykę do tekstów wybitnych poetów takich jak Ewa Lipska, wpisuje się w ten dialog, tworząc wspólne dzieło, które przekracza granice indywidualnej twórczości. Ewa Lipska często w swojej twórczości poruszała tematy związane z wyobraźnią i procesem twórczym.

W kolejnych strofach narasta frustracja podmiotu lirycznego, który nazywa Odkrywcę "samolubnym Władcą Hecy!". Zarzuca mu egoizm w podglądaniu "nóg świata" i chęć "żyć wiecznie wiekiem dzieci" – pragnienie zachowania dziewiczej, niczym nieskrępowanej kreatywności tylko dla siebie. Kontrastuje to z własnym losem, przyziemnym i ograniczonym: "a mnie na ziemię - kiedy lato przechodzi w szare oko sieci!". Ten obraz jesieni, końca beztroski i wpadania w "szare oko sieci", może symbolizować utratę niewinności, uwięzienie w rutynie, a może nawet w konwencjonalności sztuki, w przeciwieństwie do swobodnej i nieokiełznanej fantazji Odkrywcy.

Końcowe powtórzenie wersu "Wielki Odkrywco Wyobraźni tak nie będziemy żyć w przyjaźni" podkreśla dramatyzm sytuacji i niespełnione pragnienie harmonii między indywidualnym geniuszem a potrzebą wspólnoty w akcie tworzenia. Jest to refleksja nad tym, jak twórczość, choć potrafi być źródłem wielkiej radości i odkryć, bywa również izolująca, jeśli nie zostanie otwarta na drugiego człowieka. Turnau w swoich wypowiedziach często podkreśla rolę współpracy i przyjaźni w życiu artystycznym, czego dowodem są liczne duety i kolaboracje, chociażby z Andrzejem Sikorowskim czy Beatą Rybotycką w ramach koncertu "Odkrywcy wyobraźni".

"Wielki Odkrywco Wyobraźni" to utwór głęboko poetycki, z licznymi niedopowiedzeniami i symbolami, które pozwalają na wielopoziomową interpretację. Turnau, jako kompozytor, doskonale wydobywa z tekstu Lipskiej jego oniryczny i filozoficzny wymiar, tworząc muzyczną opowieść o fascynacji, zazdrości i dążeniu do współistnienia w świecie nieograniczonej wyobraźni. Artysta przyznaje, że szuka motywacji do pisania tekstów, ale "nie ma kłopotów z napisaniem wiersza czy tekstu piosenki", co pokazuje jego głębokie zrozumienie dla formy literackiej. To właśnie ta wrażliwość pozwala mu tchnąć życie w poezję Lipskiej, czyniąc ją uniwersalną opowieścią o istocie kreatywności.