Interpretacja Der Kommissar - Falco

Piosenka „Der Kommissar” autorstwa Falco to fenomen z 1981 roku, który ugruntował jego pozycję jako artysty wyznaczającego nowe ścieżki w muzyce. Stała się numerem jeden w Austrii, Niemczech, Hiszpanii, Włoszech i Japonii, a także w pierwszej dziesiątce w Australii, będąc uważaną za pierwszy komercyjnie udany utwór rap wykonany przez białego artystę. Tekst, napisany przez Falco do melodii Roberta Pongera, pierwotnie przeznaczonej dla Reinholda Bilgeriego, który ją odrzucił, to brawurowa opowieść o życiu w miejskim półświatku, naznaczonym hedonizmem, narkotykami i ciągłą obecnością zagrożenia ze strony władzy.

Utwór rozpoczyna się od nonszalanckiego odliczania i deklaracji: „Na, es is nix dabei / Ja, wenn ich euch erzähl’ die G’schicht” – „Nic w tym takiego, jeśli wam opowiem tę historię”. To wprowadzenie nadaje ton lekkiego, a zarazem nieco cynicznego opisu rzeczywistości. Narrator przedstawia młodą kobietę, której „serce było czyste i białe”, ale dla której „każda noc ma swoją cenę”. Jej pragnienie „rappin’ to the beat” z „funky friends” jak Jack, Joe i Jill, jest wyraźnym sygnałem przynależności do pewnej subkultury. Wskazówka „ihr Nas’n spricht dafür” (jej nos o tym świadczy) jest subtelnym, lecz niezwykle bezpośrednim odniesieniem do zażywania kokainy. Falco, znany z mieszania języka niemieckiego z angielskim slangiem i wiedeńskim dialektem, wplata te elementy, by oddać autentyczność środowiska, o którym śpiewa.

Centralnym motywem utworu jest postać Kommissarza – funkcjonariusza policji. Chór „Drah’ di net um – oh, oh, oh / Schau, schau, der Kommissar geht um – oh, oh, oh” (Nie odwracaj się – patrz, patrz, komisarz krąży) stwarza atmosferę niepokoju i ciągłej inwigilacji. Komisarz symbolizuje tu nie tylko konkretną postać policjanta, ale także szeroko pojętą, państwową władzę i jej mechanizmy kontroli. Tekst ironicznie zwraca uwagę na fakt, że „Er wird di anschau’n und du weißt warum” – „On cię zobaczy i wiesz dlaczego”, co sugeruje poczucie winy i świadomość popełnianych wykroczeń. Wideo do utworu, w którym Falco wciela się zarówno w eleganckiego komisarza w białym garniturze, jak i swojego antagonistę w stylu Jamesa Deana, dodatkowo podkreśla tę dwoistość i grę z konwencją.

Kluczowe dla interpretacji są wersy: „Die Lebenslust bringt di um” (Życiowy entuzjazm/radość życia cię zabije) oraz „Den Schnee auf dem wir alle talwärts fahren / Kennt heute jedes Kind” (Śnieg, po którym wszyscy zjeżdżamy w dół / Zna dziś każde dziecko). O ile „Lebenslust” może początkowo jawić się jako coś pozytywnego, w kontekście utworu jest to raczej hedonistyczne dążenie do przyjemności, które prowadzi do autodestrukcji. „Schnee” to niemal otwarty eufemizm dla kokainy, a zdanie, że „zna je każde dziecko”, podkreśla powszechność problemu narkotykowego w społeczeństwie lat 80.. Falco, w swoim charakterystycznym stylu, ironicznie podnosi temat, który w tamtych czasach często był zamiatany pod dywan. W filmie do piosenki Falco wykonuje nawet gest wciągania nosem, co stanowi dodatkowe nawiązanie do narkotyków.

Dalsze fragmenty tekstu, takie jak „Wir treffen Jill und Joe und dessen Bruder Hipp / Und auch den Rest der coolen Gang” oraz „Sie rappen hin, sie rappen her / Dazwischen kratzen’s ab die Wänd’”, malują obraz miejskiej subkultury zajmującej się nie tylko rapowaniem, ale i wandalizmem (drapaniem ścian), co dodatkowo wzmacnia poczucie buntu i niezgodności z normami społecznymi.

W drugim refrenie tekst ewoluuje, a podmiot liryczny staje się bardziej świadomy swojej sytuacji: „Er hat die Kraft und wir san klein und dumm / Und dieser Frust macht uns stumm” (On ma siłę, a my jesteśmy mali i głupi / I ta frustracja nas ucisza). Wyraża to poczucie bezsilności wobec potęgi władzy, ale jednocześnie w odpowiedzi na pytanie „Alles klar Herr Kommissar?” pojawia się akt defiance w postaci: „Sag ihm, dein Leben bringt di um” (Powiedz mu, że to twoje życie cię zabija). To nie władza, a własny styl życia, wybory i konsekwencje hedonizmu są tu postrzegane jako ostateczna przyczyna upadku, a nie interwencja komisarza.

Interesujące jest, że Falco początkowo wolał wydać utwór „Helden von heute” jako singiel główny, obawiając się, że melodia „Der Kommissar” jest zbyt podobna do „Super Freak” Ricka Jamesa. Jednak to „Der Kommissar” został wybrany przez wytwórnię jako strona A i okazał się globalnym sukcesem. Utwór, mimo że śpiewany głównie po niemiecku (z wiedeńskim dialektem), zawierał angielskie wstawki, co miało pomóc w jego międzynarodowym przyjęciu. Piosenka stała się hymnem wczesnego rapu w Europie, przetłumaczonym na angielski przez After the Fire i Laurę Branigan, choć ich wersje często traciły na głębi oryginalnego tekstu Falco. Falco sam nie uważał utworu za mający polityczne przesłanie, twierdząc, że Kommissar jest po prostu reprezentacją wszelkiej władzy państwowej.

„Der Kommissar” to zatem wielowarstwowa opowieść o poszukiwaniu wolności i przyjemności, balansowaniu na krawędzi ryzyka, o miejskiej dekadencji, a także o cenie, jaką płaci się za taki styl życia. Jest to także utwór, który z brawurą i ironią konfrontuje słuchacza z tematem narkotyków i obecnością kontroli, wszystko to podane w charakterystycznym dla Falco, nowofalowym, pop-rapowym stylu.