Interpretacja 19th Nervous breakdown - The Rolling Stones

Utwór "19th Nervous Breakdown" The Rolling Stones to brawurowe, sarkastyczne spojrzenie na pustkę i neurotyczne tendencje brytyjskiej, wyższej klasy społecznej, a jednocześnie odzwierciedlenie zmęczenia samego zespołu po intensywnej trasie koncertowej. Tytuł piosenki narodził się pod koniec 1965 roku, kiedy Mick Jagger, wyczerpany pięciotygodniową, szaloną pracą w Stanach Zjednoczonych, powiedział do swoich kolegów: "Dunno about you blokes, but I feel about ready for my 19th nervous breakdown" (pol. "Nie wiem jak wy, ale ja czuję, że jestem gotowy na swoje dziewiętnaste załamanie nerwowe"). Fraza ta natychmiast stała się punktem wyjścia dla nowego utworu, który Jagger i Keith Richards rozwijali w trakcie reszty trasy, ku zachętom Briana Jonesa, Charliego Wattsa i Billa Wymana, którym spodobało się aliteracyjne brzmienie tytułu.

Tekst piosenki kreśli portret rozpieszczonej debiutantki z zamożnej rodziny, która pomimo posiadania wszystkiego jest nieszczęśliwa i niezdolna do radzenia sobie z rzeczywistością. "You're the kind of person you meet at certain dismal dull affairs" – śpiewa Jagger, odmalowując obraz dziewczyny w centrum uwagi, gadającej za głośno, biegającej po schodach, z oczami "edged with tears" (pol. "otoczonymi łzami") mimo prób ukrycia smutku. To ostra krytyka społeczna, demaskująca ciemne strony wyższych sfer, z którymi Stonesi zaczęli mieć kontakt wraz ze wzrostem swojej sławy. Dziewczyna ta, traktowana w dzieciństwie "kind" (pol. "łagodnie") i zasypywana "a thousand toys" (pol. "tysiącem zabawek"), "still cried all night" (pol. "nadal płakała całą noc"), ponieważ, jak sugerują słowa, brakowało jej miłości, zastąpionej materialnymi dobrami. Jej matka, która "neglected you woes a million dollars tax" (pol. "zaniedbała cię, ma milion dolarów podatku do zapłacenia"), i ojciec, "still perfecting ways of making ceiling wax" (pol. "wciąż udoskonalający sposoby robienia wosku do uszczelniania"), są symbolem obojętności i oderwania od prawdziwych potrzeb dziecka.

Choć Jagger zaprzeczał, że piosenka jest autobiograficzna, wskazując, że opowiada o "everyday life as I see it" (pol. "codziennym życiu, tak jak je widzę"), wielu doszukiwało się w niej odniesień do jego burzliwego związku z angielską modelką Chrissie Shrimpton. Ich relacja zakończyła się w 1966 roku, a incydent, w którym Shrimpton rzekomo przedawkowała tabletki nasenne po tym, jak Jagger odwołał wspólne wakacje, w dziwny sposób nawiązywał do "zażywającej pigułki bohaterki" z tekstu. W piosence pojawiają się również subtelne odniesienia do narkotyków, zwłaszcza w wersach: "On our first trip I tried so hard to rearrange your mind. But after awhile I realized you were disarranging mine" (pol. "Podczas naszej pierwszej podróży tak bardzo próbowałem przestawić ci myślenie. Ale po chwili zdałem sobie sprawę, że to ty rozstrajałaś moje"). Jagger świadomie umieścił je nisko w miksie, aby uniknąć problemów, choć "wtajemniczeni" słuchacze z łatwością je wychwytywali.

Muzycznie utwór jest równie dynamiczny co tekst. Otwarciowy riff gitarowy, zagrany przez Keitha Richardsa, natychmiast przykuwa uwagę. W zwrotkach Brian Jones gra figurę basową, która wywodzi się z utworu "Diddley Daddy" Bo Diddleya, będącego hołdem dla jednego z pionierów rock and rolla. Charakterystyczna jest także "dive-bombing" (pol. "bombardująca") linia basu Billa Wymana pod koniec utworu, która niczym nurkujące samoloty wzmacnia uczucie narastającego chaosu i neurozy. Charlie Watts, z kolei, intensywnie uderza w talerz ride, nadając całości maniackie brzmienie, doskonale odzwierciedlające stan "bohaterki" piosenki.

"19th Nervous Breakdown" było piosenką, która w 1966 roku, wraz z "Get Off of My Cloud", zasygnalizowała odejście The Rolling Stones od prostych piosenek miłosnych, kierując się ku bardziej złożonym tematom i społecznemu komentarzowi. Jagger w wywiadach podkreślał, że pisanie o czymś innym niż "typowe klisze miłosne" było wtedy "outre" (pol. "ekstrawaganckie") i szokujące, co świadczy o odwadze zespołu w eksplorowaniu nowych obszarów liryki. Pomimo tego, że sam Jagger w 2003 roku ocenił piosenkę jako "not very good, really" (pol. "niezbyt dobrą, naprawdę"), utwór stał się klasycznym singlem, osiągając drugie miejsce zarówno na listach przebojów w USA, jak i w Wielkiej Brytanii. Stonesi wykonali go na żywo w programie The Ed Sullivan Show 13 lutego 1966 roku, co było ich pierwszym kolorowym występem w amerykańskiej telewizji. Był to także przełomowy moment, który udowodnił, że Stonesi potrafią połączyć ostrą krytykę społeczną z charakterystycznym dla siebie rock'n'rollem.