Interpretacja Baciarka - Baciary

Piosenka "Baciarka" zespołu Baciary to kwintesencja góralskiej zabawy i wspólnoty, ujęta w charakterystycznym dla grupy, nowoczesnym brzmieniu, które z powodzeniem łączy tradycję z elementami muzyki tanecznej, a nawet disco polo. Sam zespół, założony w 2002 roku na Podhalu przez braci Andrzeja i Janusza Body, od początku swojej działalności postawił na oryginalne połączenie folku góralskiego z nowoczesnymi instrumentami, takimi jak gitara elektryczna, basowa, perkusja czy klawisze. To właśnie to odważne podejście do muzyki góralskiej, którą śpiewali jeszcze ich rodzice i dziadkowie, przyniosło im szeroką popularność.

Centralnym pojęciem utworu jest tytułowa baciarka. W gwarze góralskiej to słowo oznacza po prostu zabawę lub spotkanie. Niekiedy rozszerza się to o imprezowanie i chodzenie na podryw, a nawet na kilkudniowe "znikanie" kawalerów z domu, co podkreśla jej rozrywkowy i nieco swobodny charakter. Piosenka otwiera się bezpośrednim zaproszeniem: "Ja se pójdę na baciarkę w noc zimną. Hej baciary chodźcie wszyscy dziś ze mną." Te słowa natychmiast wprowadzają w klimat spontanicznej, zimowej eskapady, która ma na celu ucieczkę od codzienności i wspólne przeżycie czegoś radosnego. Zimna noc staje się tłem, które potęguje potrzebę ciepła, zarówno tego fizycznego, jak i emocjonalnego, płynącego z bycia razem.

Następnie pojawia się wers: "Ciupagi ostre z sobą weźmiemy. Jak trzeba będzie to się bronić będziemy." Ciupaga to tradycyjna siekierka na długim drzewcu, symbolicznie związana z góralami. W tym kontekście, niekoniecznie musi oznaczać agresję czy realne zagrożenie. Może to być raczej element góralskiej tożsamości i gotowości, pewnego rodzaju atrybut, który towarzyszy mężczyznom wyruszającym na nocne harce. Podkreśla męstwo, dumę i symbolizuje zdolność do obrony, nawet jeśli ma to być obrona przed nudą czy monotonią. To również nawiązanie do tradycyjnego wizerunku zbójnika, który często jest idealizowany w góralskim folklorze.

Kulminacyjnym punktem baciarki jest wspólne wejście do karczmy: "W karczmie śmiało wszyscy razem weszliśmy. Gorzałe pić do rana będziemy." Karczma to odwieczne centrum życia towarzyskiego, miejsce, gdzie zacierają się granice, a ludzie oddają się beztroskiej zabawie. Picie gorzałki (wódki) do białego rana jest elementem tej celebracji, sposobem na osiągnięcie stanu radości i zapomnienia o troskach. Jest to typowy obraz góralskiego wesela, posiady czy innej hucznej imprezy.

Ostatnie wersy piosenki doskonale podsumowują sens całej opowieści: "Bo baciarka też juhaji połączy. Całą noc i nad ranem się skończy." Słowo juhas odnosi się do pasterza owiec, co dodatkowo osadza utwór w autentycznym, podhalańskim kontekście. Baciarka ma moc jednoczenia, budowania więzi i wspólnego doświadczania ulotnych chwil szczęścia. Jej finał o wschodzie słońca podkreśla, że jest to zjawisko tymczasowe, odosobnione od codziennych obowiązków. To czas, kiedy "juhaje" – czy szerzej, góralska młodzież i mężczyźni – mogą wspólnie celebrować życie, swoją kulturę i wzajemną przynależność.

W jednym z wywiadów lider zespołu Baciary, Janusz Body, wspominał, że piosenka "Baciarka" znalazła się na jednej ze składanek zatytułowanej "Wesołe Posiady" i zyskała dużą popularność, co świadczy o jej pozytywnym odbiorze wśród słuchaczy. Potwierdza to trafność wplecenia tradycyjnego tematu w nowoczesne aranżacje, co jest znakiem rozpoznawczym Baciary. Oficjalny teledysk do utworu, wydany w 2020 roku, został nagrany w autentycznej góralskiej karczmie w Zębie ("Karczma u Zapotocznego") oraz w starej izbie, co dodatkowo wzmacnia jej autentyczność i przywiązanie do korzeni. Słowa do piosenki napisał Andrzej Brandstatter.

"Baciarka" Baciary to zatem hymn na cześć góralskiej radości życia, wspólnoty i tradycji, podany w przystępnej i dynamicznej formie. To piosenka, która zaprasza do spontanicznej zabawy, przypomina o sile wspólnego świętowania i uczy, że nawet w chłodne noce można znaleźć ciepło w towarzystwie przyjaciół.