Interpretacja Why - Annie Lennox

Piosenka „Why” Annie Lennox, wydana 16 marca 1992 roku jako debiutancki singiel z jej solowego albumu Diva, to niezwykle osobista i poruszająca ballada, która stała się sygnaturowym utworem artystki i kluczowym momentem w jej karierze po rozpadzie Eurythmics w 1990 roku. Lennox sama opisała utwór jako „głęboki dialog ze sobą” oraz piosenkę o „komunikacji, a raczej jej braku”. Co ciekawe, napisała ją w zaledwie około 10 minut.

Tekst rozpoczyna się od powtarzanego, niemal euforycznego pytania „Why... Why...”, które natychmiast zanurza słuchacza w emocjonalny krajobraz niepewności i poszukiwania sensu. Początkowe wersy, „How many times do I have to try to tell you / That I'm sorry for the things I've done / But when I start to try to tell you / That's when you have to tell me / Hey... this kind of trouble's only just begun”, malują obraz frustrującej, jednostronnej próby naprawy relacji. Podmiot liryczny próbuje wyrazić skruchę, ale spotyka się z natychmiastową reprymendą, która pogłębia poczucie winy i bezsilności. To bolesne cykliczne doświadczenie, gdzie próba zbliżenia prowadzi jedynie do dalszego oddalenia.

Następnie pojawia się introspekcja i samokrytyka: „I tell myself too many times / Why don't you ever learn to keep your big mouth shut / That's why it hurts so bad to hear the words / That keep on falling from your mouth”. To odzwierciedla wewnętrzny konflikt i żal z powodu wypowiedzianych słów, które, choć być może prawdziwe, są odbierane jako raniące, spadające „z twoich ust” niczym niekontrolowany potok. Lennox przyznała, że tekst jest także „denuncjacją rzeczy, które były jej przypisywane”, i podkreśleniem jej prawa do zachowania prywatności swojej prawdziwej tożsamości.

Druga zwrotka eksploruje samoświadomość i postrzeganie przez innych: „I may be mad / I may be blind / I may be viciously unkind / But I can still read what you're thinking”. Artystka nie boi się przyznać do swoich wad, jednocześnie upierając się, że potrafi odczytać niewypowiedziane myśli drugiej osoby. Metaforycznie, łódź, która tonie („Why can't you see this boat is sinking”), symbolizuje rozpadającą się relację lub trudną sytuację życiową, której nie da się dłużej ignorować. Zaproszenie „Let's go down to the water's edge / And we can cast away those doubts” jest próbą wspólnego zmierzenia się z problemem, choć z gorzką świadomością, że „Some things are better left unsaid / But they still turn me inside out”. Niewypowiedziane prawdy wywołują wewnętrzne cierpienie, mimo prób ich stłumienia.

Most do trzeciej części piosenki, z listą zdań rozpoczynających się od „This is...”, to swoisty „wielki monolog”, jak określiła go Lennox. „This is the book I never read / These are the words I never said / This is the path I'll never tread / These are the dreams I'll dream instead” — to manifestacja niespełnionych możliwości, wyobrażonych ścieżek i stłumionych pragnień. Następnie, „This is the joy that's seldom spread / These are the tears... / The tears we shed / This is the fear / This is the dread / These are the contents of my head”, odsłania wewnętrzny świat artystki, pełen ukrytych emocji, żalu i lęku. Annie Lennox w 2009 roku, promując swój album z największymi hitami, pisała, że piosenka wyraża potrzebę zajęcia stanowiska i wypowiedzenia się, niemal jak „My Way” Franka Sinatry. Jest to rozważanie nad „popiołami doświadczenia” i kwestionowanie sensu wszystkiego, co przeszła.

Utwór kończy się powtarzanym, przejmującym „And this is how I feel / Do you know how I feel? / 'Cause I don't think you know how I feel / I don't think you know what I feel / You don't know what I feel”. To crescendo emocji, poczucia niezrozumienia i izolacji, które niektórzy interpretują jako fazę akceptacji po trudnym rozstaniu. Piosenka była odzwierciedleniem wielu osobistych wyzwań Annie Lennox – śmierci ojca, macierzyństwa i startu kariery solowej po rozpadzie Eurythmics. Okres ten, pełen „ucisków”, zbiegł się z pytaniem „Dlaczego?”.

Muzycznie „Why” to zjawiskowa ballada, której kontemplacyjne, „strunopodobne” intro syntezatorowe i pianino płynnie przechodzą w bujne, trzyczęściowe harmonie wokalne Lennox, tworząc wrażenie anielskiego chóru. Utwór charakteryzuje się subtelnymi, ale dramatycznymi zmianami tonalnymi, które wzmacniają emocje związane z zwątpieniem w siebie, a całość kończy się szeptanym, przejmującym „You don't know what I feel”.

Choć wydanie tak wrażliwej ballady jako pierwszego singla po sukcesie Eurythmics było postrzegane jako ryzykowne, „Why” odniosło znaczący sukces komercyjny, docierając do piątego miejsca na listach przebojów w Wielkiej Brytanii i pierwszego we Włoszech. Teledysk w reżyserii Sophie Muller, przedstawiający Lennox nakładającą makijaż i pozującą w stroju showgirl, został doceniony za ukazanie wrażliwości i zdobył nagrodę MTV Video Music Award w kategorii Best Female Video w 1992 roku. Utwór zdobył również Ivor Novello Award za najlepszą piosenkę muzycznie i tekstowo w 1993 roku. „Why” ugruntowało pozycję Annie Lennox jako artystki solowej, pokazując jej bardziej introspekcyjną i delikatną stronę, inną od androgynicznego wizerunku z czasów Eurythmics. Nadal pozostaje ponadczasowym świadectwem ludzkiego poszukiwania zrozumienia i odpowiedzi na fundamentalne pytania życia.