Interpretacja Najlepiej w głowie mieć szum - Albert Harris

_Piosenka "Najlepiej w głowie mieć szum", wykonywana z charakterystycznym urokiem przez Alberta Harrisa, to jeden z tych przedwojennych utworów, które z pozoru lekkie i biesiadne, niosą w sobie echa epoki i subtelny komentarz do rzeczywistości. Choć piosenka jest silnie kojarzona z Albertem Harrisem, wybitnym pianistą, kompozytorem i piosenkarzem okresu międzywojennego (właśc. Aaron Hekelman, urodzony w Warszawie w 1911 roku, zmarł w USA w 1974 roku), warto zaznaczyć, że to Henryk Wars skomponował muzykę, a słowa napisał Emanuel Schlechter. Utwór ten, będący żwawym walczykiem pijackim, pochodzi z komediowego filmu "Trójka hultajska" z 1937 roku.

Sednem interpretacji jest ukazana w tekście ucieczka od codziennych trosk. "Najlepiej w głowie mieć szum" to swoisty manifest hedonizmu i doraźnego rozwiązania problemów. Bohater piosenki nie szuka głębokich refleksji czy długotrwałych rozwiązań – jego receptą na życiowe bolączki jest alkohol: "Szum daje wódka i rum, Rum albo wino i zaraz giną Troski i smutki, i żal". Jest to wyraz pragnienia natychmiastowej ulgi, poczucia, że "zaraz na duszy ci lżej" po spożyciu. Ten motyw jest silnie zakorzeniony w kulturze popularnej tamtych lat, oferując słuchaczom chwilowe zapomnienie w trudnych czasach. Okres międzywojenny w Polsce, naznaczony wyzwaniami społecznymi i ekonomicznymi, sprzyjał powstawaniu utworów o charakterze eskapistycznym, które pozwalały na oderwanie się od szarej rzeczywistości.

Druga zwrotka wzmacnia ten przekaz, sugerując wręcz konieczność upicia się "w sztok", aby na dłużej zanurzyć się w stanie błogiej nieświadomości, który przynosi poczucie lekkości na duszy. Powtórzenie frazy "Zaraz na duszy ci lżej, hej!" w refrenie działa jak rodzaj mantry, utwierdzającej w przekonaniu o skuteczności tej metody.

Szczególnie interesujące są wersy, które brzmią jak pół-żartobliwe, pół-poważne usprawiedliwienie dla pijaństwa: "Bardzo przepraszam, przepraszam bardzo, Głupi są ludzie, co wódką gardzą. W wódce ochota, radość i śmiech, Pić ją to cnota, nie pić to grzech". Te słowa, wypowiadane z lekkim przymrużeniem oka, doskonale oddają ironiczny i rubaszny charakter piosenek biesiadnych tamtych czasów. Ustanawiają picie niemalże moralnym obowiązkiem, a trzeźwość – dziwactwem. To przekorne odwrócenie wartości, typowe dla humoru przedwojennych kabaretów i rewii.

Piosenka zyskuje dodatkową głębię, gdy uwzględnimy fragment, który nie zawsze jest cytowany, a który doskonale oddaje wewnętrzne rozterki i kontrastujące postawy: "Dobrze jest kochać, dobrze pracować. Mieć dużo forsy, w PKO schować. Dobrze mieć rozum, wiedzieć jak żyć. Choć czasem lepiej głupim jest być". Ten fragment doskonale pointuje cały utwór. Z jednej strony mamy tu pochwałę tradycyjnych wartości: miłości, pracy, oszczędności (nawiązanie do popularnej Pocztowej Kasy Oszczędności, PKO) i życiowej mądrości. Z drugiej strony, natychmiastowe "choć czasem lepiej głupim jest być" wskazuje na to, że nawet w obliczu rozsądnych wyborów, pragnienie ucieczki w "szum w głowie" jest silniejsze i postrzegane jako bardziej korzystne w danej chwili. Jest to zderzenie pragmatyzmu z escapizmem, gdzie ten drugi wygrywa, przynajmniej doraźnie.

Popularność utworu "Najlepiej w głowie mieć szum" wykraczała poza granice Polski, o czym świadczą jego amerykańskie tytuły: "Na zdrowie!" i "I like to be dizzy". To dowód na uniwersalność przesłania i melodyjności, która trafiała do szerokiej publiczności. Wykonywana również przez inne zespoły, jak Chór Juranda czy Edward Jasiński, piosenka stała się klasykiem, który, mimo pozornie prostej tematyki, doskonale oddaje ducha epoki, łącząc beztroską melodię z humorem i pragnieniem ulgi w obliczu życia.