Interpretacja Tango 'til They're Sore - Tom Waits

Tom Waits w utworze "Tango 'til They're Sore" z albumu Rain Dogs (1985) zabiera słuchacza w podróż po podmiejskich zaułkach i dusznych kawiarniach, tworząc jednocześnie jauntny, napędzany fortepianem wir poprzez karnawałowy krajobraz snów, który z pozoru celebruje chaos i makabrę, lecz w głębi kryje melancholijną nutę. Waits, znany ze swojego specyficznego stylu, w którym miesza wpływy socjalistycznego dekadentyzmu Kurta Weilla, przedrockową autentyczność starego, brudnego bluesa i elegijną melancholię orkiestr pogrzebowych z Nowego Orleanu, tworzy unikalną amerykańską stylistykę.

Tekst rozpoczyna się od sceny, w której "Tarantella", tradycyjny taniec z południowych Włoch, wywołuje zamieszanie: "psy zaczynają wyć", "chłopcy idą do piekła", a "Kubańczycy padają na podłogę". Obraz ten natychmiast przenosi nas w hałaśliwą krainę, gdzie zacierają się granice między świętowaniem a katastrofą. Motyw jazdy "wzdłuż rurociągu" i tańca "aż po ból" może symbolizować nieustępliwą życiową harówkę i nieuniknione siniaki, które zbieramy, "rozbierając nasze koszmary na części" i "zostawiając je przy drzwiach".

Refren – "niech wypadnę z okna z konfetti we włosach" – to centralny, niezwykle sugestywny obraz. Waits sam odniósł się do niego, mówiąc w 1986 roku w programie Davida Lettermana, że piosenka opowiada o "facecie, który wypada z okna w Sylwestra, a jedyną rzeczą, która łamie jego upadek, jest fakt, że ma trochę konfetti we włosach". Ten tragikomiczny obraz zderza celebrację z upadkiem – być może z łaski, w hulaszczy tryb życia, lub w kierunku śmiertelności. Konfetti, zazwyczaj symbol radości, staje się tłem dla utraty niewinności lub ucieczki w noc, która, ma nadzieję narrator, nigdy się nie skończy. Tom Waits w 1996 roku na koncercie określił tę piosenkę jako "piosenkę o samobójstwie", dodając jednak z typową dla siebie przewrotnością: "Ale to zabawna piosenka". To właśnie ta dychotomia mogłaby opisać sporą część jego twórczości.

Powtarzające się frazy, takie jak "rozdam walety lub lepiej na kocu przy schodach" (odmiana pokera, gdzie aby otworzyć licytację, trzeba mieć co najmniej parę waletów) oraz "opowiem ci wszystkie moje sekrety, ale skłamię o mojej przeszłości", budują portret narratora, który jest jednocześnie wrażliwy i skryty, otwarty, lecz nieprzejrzysty. Jest to echo ludzkiej natury, która pragnie bliskości, ale jednocześnie chroni swoje najgłębsze prawdy za zasłoną kłamstw i pozorów.

W kolejnych zwrotkach pojawiają się prośby o nietypowy pogrzeb lub ostatnie pożegnanie, pełne rezygnacji, ale i fantazji: "upewnij się, że zagrają moją piosenkę, cóż, 'Daisies' musi wystarczyć", "zabierz mnie do Nowego Orleanu i wymaluj cienie na ławkach w kościele". Nowy Orlean, miasto znane z dixielandu i pogrzebowych marszy, idealnie pasuje do tej wizji. Prośba o schowanie klarnetu pod łóżkiem "do czasu, gdy nie wrócę do miasta" to słodko-gorzka obietnica powrotu, która wybrzmiewa jako pożegnanie. W tym fragmencie słychać głębokie rozmyślania o życiu, śmierci i często bezlitosnym marszu ku tej ostatniej. Postać chce odejść w glorii, a przynajmniej w chaosie i hałasie, z konfetti we włosach, co jest ostatnim, desperackim aktem sprzeciwu wobec zapomnienia.

Ostatnie obrazy, takie jak "niech będzie ubrana w perkal w kolorze lalki", "pomachaj flagą w Dzień Cadillaca i patelnią o mur", czy "wypisz moje imię na masce, odeślij mnie do innego miasta", to kolejne elementy układanki, które malują scenę końcowego, pijanego marzenia o odejściu. Tekst, z jego chaotycznymi, ale precyzyjnymi detalami, jest niczym strumień świadomości człowieka na skraju, który żegna się ze światem, prosząc o ekscentryczny koniec. Album Rain Dogs, na którym znalazło się "Tango 'til They're Sore", jest często postrzegany jako środkowy element trylogii (razem ze Swordfishtrombones i Franks Wild Years) i luźny album koncepcyjny o "miejskich wyrzutkach" Nowego Jorku. Tytuł albumu odnosi się do zabłąkanych psów, które gubią zapachowe ślady po deszczu – metafora ludzi bezdomnych, zagubionych i pozbawionych kierunku. W tym kontekście, "Tango 'til They're Sore" jest kolejnym portretem zagubionej duszy, która tańczy na krawędzi istnienia, aż do wyczerpania, a jej ostatnie życzenia to mieszanka rezygnacji, ekstrawagancji i gorzkiego humoru.