Interpretacja Venus in furs - The Velvet Underground

"Venus in Furs" The Velvet Underground to utwór, który z miejsca wciąga słuchacza w świat zakazanych pragnień i egzystencjalnej melancholii, stanowiąc jeden z najbardziej prowokacyjnych i wpływowych punktów debiutanckiego albumu zespołu, The Velvet Underground & Nico z 1967 roku. Utwór, napisany przez Lou Reeda, jest bezpośrednią inspiracją nowelą Leopolda von Sachera-Masocha z 1870 roku o tym samym tytule. Sam autor noweli, austriacki szlachcic, dał początek terminowi "masochizm", a jego dzieło opowiada historię Severina von Kusiemskiego, który pragnie być niewolnikiem i być biczowanym przez piękną kobietę, Wandę von Dunajew.

Tekst piosenki rozpoczyna się od sugestywnego obrazu: „Shiny, shiny, shiny boots of leather / Whiplash girlchild in the dark” – lśniące, skórzane buty i dziewczyna z biczem w ciemności natychmiast wprowadzają słuchacza w estetykę BDSM, czyli bondage, dyscypliny, dominacji, uległości, sadyzmu i masochizmu. Już w latach 60. XX wieku praktyki te były uznawane za dewiacyjne i traktowane jako choroba psychiczna, a ich poruszanie w sztuce było odważnym aktem kontrkultury. Powtarzające się frazy, takie jak „Strike, dear mistress, and cure his heart” („Uderz, droga pani, i ulecz jego serce”), ujawniają paradoksalne pragnienie podmiotu lirycznego – poszukiwanie ukojenia, a nawet uzdrowienia, poprzez zadawanie bólu i upokorzenia. Ból staje się tu środkiem do osiągnięcia pewnego rodzaju transcendencji lub uwolnienia od wewnętrznego cierpienia.

Postać Severina, wymieniona w piosence, to w powieści Sachera-Masocha główny bohater, który obsesyjnie pragnie poddać się dominacji. W tekście piosenki, zwrot „Severin, severin awaits you there” oraz „Severin, your servant comes in bells, please dont forsake him” podkreśla jego uległą rolę i lęk przed porzuceniem. Obraz „Downy sins of streetlight fancies” sugeruje mroczne, miejskie fantazje i sekretne pragnienia, które kwitną w półświatku. Futra gronostajowe (ermine furs) podkreślają luksus i imperium dominatorki, nawiązując do „Wenus w futrach” jako symbolu potężnej, dominującej kobiecości.

Refren „I am tired, I am weary / I could sleep for a thousand years / A thousand dreams that would awake me / Different colors made of tears” wprowadza element głębokiego zmęczenia i egzystencjalnej apatii. To zmęczenie może być interpretowane jako stan ducha, z którego podmiot liryczny próbuje uciec poprzez intensywne doznania, jakie oferuje masochizm. Marzenia, "utkane z łez o różnych kolorach", sugerują, że nawet w krainie snu i fantazji, gdzie szuka ukojenia, przeplatają się ze sobą piękno i cierpienie, pożądanie i smutek.

Muzycznie utwór jest równie niepokojący i innowacyjny jak jego tekst. Jest to chłodny, elektryzujący kawałek drone-rocka. Charakterystyczne dla niego jest kakofoniczne brzmienie elektrycznej altówki Johna Cale'a, które często porównywane jest do trzeszczącego bicza. Cale, będący muzykiem klasycznie wykształconym i związanym z awangardowymi kompozytorami takimi jak La Monte Young, wprowadził do brzmienia zespołu minimalistyczne drony, co było wówczas przełomem w muzyce rockowej. Lou Reed użył w piosence swojego „strusiego” stroju gitarowego (ostrich tuning), gdzie wszystkie struny nastrojone są do tej samej nuty, co również przyczyniło się do unikalnego, hipnotycznego brzmienia. Maureen Tucker, perkusistka zespołu, zapewnia powolny, pulsujący rytm za pomocą bębna basowego i tamburynu, co tworzy atmosferę mrocznej ceremonii.

Lou Reed początkowo określał nowelę Sachera-Masocha jako „jakąś śmieciową powieść”, ale przyznał, że był nią zafascynowany. Utwór, podobnie jak inne piosenki The Velvet Underground, nie miał na celu szokowania dla samego szoku, lecz był szczerym odzwierciedleniem tematów tabu w ówczesnym społeczeństwie, takich jak nadużywanie narkotyków, prostytucja czy dewiacje seksualne. Andy Warhol, menadżer i producent debiutanckiego albumu, odegrał kluczową rolę, zapewniając zespołowi swobodę artystyczną i „parasol ochronny” przed krytyką, co pozwoliło im na eksplorowanie tak kontrowersyjnych tematów.

„Venus in Furs” stało się symbolem awangardy i krawędziowości, otwierając drogę do świata zakazanego bólu i przyjemności. Utwór ten, wraz z całą twórczością The Velvet Underground, zmienił oblicze muzyki rockowej, wyprzedzając swoje czasy i inspirując pokolenia artystów, od punka po new wave i goth rock. To hipnotyzujące i dekadenckie doświadczenie muzyczne wciąż poraża swoją intensywnością i brakiem kompromisów.