Interpretacja That joke isn't funny anymore - The Smiths

"That Joke Isn't Funny Anymore" The Smiths to utwór, który w swojej warstwie lirycznej i muzycznej stanowi jedno z najbardziej przejmujących i ponurych dzieł z albumu "Meat Is Murder" z 1985 roku. Choć cały album jest znany z bardziej politycznego i emocjonalnego tonu niż jego poprzednik, ta piosenka wyróżnia się głębią osobistego cierpienia.

Rozpoczyna się od sugestywnego obrazu: "Park the car at the side of the road / You should know / Time's tide will smother you / And I will too". Te pierwsze wersy od razu wprowadzają słuchacza w atmosferę rezygnacji i nieuchronności. Podmiot liryczny, zdaje się, zwraca się do konkretnej osoby, sygnalizując jej zbliżające się przygnębienie, które nadejdzie zarówno w wyniku upływu czasu ("Time's tide will smother you"), jak i być może za sprawą samego narratora ("And I will too"). To otwarcie stanowi swego rodzaju ostrzeżenie, bądź też gorzką przepowiednię.

Centralnym punktem utworu jest reakcja na dowcip dotyczący ludzi samotnych i samobójczych. "When you laugh about people who feel so / Very lonely / Their only desire is to die / Well, I'm afraid / It doesn't make me smile / I wish I could laugh / But that joke isn't funny anymore / It's too close to home / And it's too near the bone". Morrissey, jako autor tekstu, z niespotykaną szczerością wyraża swój brak tolerancji dla bagatelizowania tak głębokiego cierpienia. Fraza "It's too close to home / And it's too near the bone" ujawnia, że temat ten dotyka narratora osobiście, sugerując, iż sam zmaga się z podobnymi uczuciami osamotnienia lub rozpaczy. Morrissey wyznał w wywiadzie dla Melody Maker w 1985 roku, że piosenka była odpowiedzią na dziennikarskie kpiny z jego twórczości, która "koncentrowała się na nieszczęśliwej stronie życia" oraz na uporczywe próby przedstawienia go jako "oszusta". Był zmęczony tym, że nawet ludzie z branży muzycznej nie wierzyli w muzykę jako formę sztuki i próbowali "sprowadzić go na dół".

Powtarzające się, niemal obsesyjnie, wersy "Kick them when they fall down" dodają utworowi brutalnego cynizmu. Mogą one symbolizować bezlitosną naturę społeczeństwa, które dodatkowo dobija tych już upadłych, lub też odzwierciedlać osobiste poczucie narratora bycia atakowanym i poniżanym. Ta fraza, choć prosta, jest potężnym komentarzem na temat braku empatii.

Następnie, piosenka przechodzi do introspekcyjnego momentu: "It was dark as I drove the point home / And on cold leather seats / Well, it suddenly struck me / I just might die with a smile on my / Face after all". Sceneria ciemnej nocy i zimnych skórzanych siedzeń (co niektórzy interpretują jako erotyczny kontekst lub odniesienie do nieudanego podboju seksualnego) podkreśla samotność i nagłe, uderzające objawienie. Uśmiech na twarzy przed śmiercią jest tu złożony – czy to uśmiech akceptacji, ironicznego triumfu, czy może ostatecznego, perwersyjnego spokoju? Trudno to jednoznacznie rozstrzygnąć.

Kulminacją utworu jest refren, powtarzany z rosnącą intensywnością i rezygnacją: "I've seen this happen in other people's / Lives / And now it's happening in mine". Te słowa, które w niektórych źródłach przypisywane są (z niewielką zmianą) Katherine Hepburn z filmu "Alice Adams", wyrażają poczucie fatalizmu – świadomość, że osobista rozpacz narratora nie jest wyjątkowa, lecz wpisuje się w szerszy, uniwersalny wzorzec ludzkiego cierpienia. Narrator staje się jednym z tych, z których wcześniej żartowano, a "żart" stał się jego własną, bolesną rzeczywistością. To przeniesienie od obserwacji cudzego nieszczęścia do osobistego doświadczenia jest sercem utworu.

Utwór "That Joke Isn't Funny Anymore" został skomponowany przez Johnny'ego Marra, a tekst napisał Morrissey. Marr określił go jako jedną ze swoich ulubionych piosenek The Smiths, opisując proces twórczy jako niemal mistyczny: "It just fell through the roof. It was one of those lovely times when the feeling just falls down on you from the ceiling somewhere and it almost plays itself". Piosenka charakteryzuje się unikalną strukturą "ABCBC", gdzie pierwsza zwrotka nigdy się nie powtarza, co nadaje jej niekonwencjonalny charakter i artystyczną głębię. Muzycznie Marr wspiera wokal Morrissey'a "wysoką i ekspresyjną gitarą slide, która wypełnia przestrzeń pod wokalami, jednocześnie wzmacniając liryczną melancholię".

Piosenka ukazała się jako jedyny singiel promujący album "Meat Is Murder" w Wielkiej Brytanii, w lipcu 1985 roku, ze stroną B zawierającą nagrania na żywo. Okładka singla to kadr z radzieckiego filmu "Zaczarowana Desna" z 1964 roku, przedstawiający dziecko, którego "oczy są pokryte bólem i przedwczesną mądrością", według Morrissey'a. To kolejny element podkreślający smutny i refleksyjny nastrój utworu. Nagrania odbyły się w październiku 1984 roku w Amazon Studios w Liverpoolu, a ostatnie miksowanie miało miejsce w grudniu tego samego roku w Island Record's Fallout Shelter. Piosenka była często wykonywana na żywo podczas trasy koncertowej "Meat Is Murder" w 1985 roku, a także podczas niektórych późniejszych tras.

"That Joke Isn't Funny Anymore" jest piosenką, która zmusza do refleksji nad znaczeniem empatii i kruchością ludzkiej psychiki. Jest to ponadczasowe przesłanie o bólu samotności i potrzebie zrozumienia, które wciąż rezonuje ze słuchaczami.