Interpretacja Ona była tak dziwna - Szymon Zychowicz

Piosenka "Ona była tak dziwna" w wykonaniu Szymona Zychowicza, z tekstem Roberta Kasprzyckiego i muzyką Szymona Zychowicza, to klasyczny przykład poezji śpiewanej – gatunku, w którym muzyka i tekst tworzą spójną, opowiedzianą historię. Zychowicz, jako artysta związany z takimi miejscami jak krakowska "Piwnica pod Baranami", wnosi do utworu charakterystyczną dla tego nurtu wrażliwość i głębię.

Utwór maluje portret kobiety, która jest uosobieniem sprzeczności i nieuchwytności, co podkreślają liczne antytezy pojawiające się w tekście. Już pierwszy wers "Pół Zuzanna, pół dziwka" wprowadza w świat dwoistości, gdzie kobiecość jest jednocześnie niewinna i doświadczona, sakralna i profaniczna. Zuzanna, biblijna postać oskarżona o cudzołóstwo, ale ostatecznie uniewinniona, symbolizuje czystość poddaną próbie, podczas gdy "dziwka" odnosi się do sfery grzechu i potępienia. Ta początkowa sprzeczność rozciąga się na całą postać: jest ona "pół femme fatale, pół dziecko", co sugeruje jej zdolność do pociągania i niszczenia, a jednocześnie naiwność i delikatność. Jej gesty są "kruche, niezdarne", a ona sama "w każdej z nieswoich ról", co sprawia, że jawi się jako osoba zagubiona, nieustannie poszukująca swojej tożsamości lub świadomie ją maskująca.

Narrator, choć zafascynowany tą niezwykłą kobietą, jest również przez nią dręczony. Jej obecność jest dla niego źródłem udręki, kradnącej "sny". To pokazuje, jak bardzo jej tajemniczość i niemożność pełnego zrozumienia wpływają na jego wewnętrzny świat. Obraz łez jako "żywych kropel diamentów" podkreśla zarówno piękno, jak i cenność jej emocji, jednocześnie sugerując ich twardość lub niemożność dotknięcia. Drżące palce "z zimna" i umierający "świt" tworzą atmosferę chłodu, samotności i nieuchronnego końca, być może symbolizującego koniec jakiejś nadziei lub miłości.

Wzruszający jest obraz kobiety "uwieszonej u boku swej dwuznacznej sympatii", porównanej do "współczesnej Safony". Safona, starożytna poetka z Lesbos, jest ikoną miłości i poezji, często kojarzoną z miłością homoseksualną. To porównanie dodaje kolejną warstwę do jej tajemnicy i niezrozumienia, sugerując, że jej uczucia i relacje mogą być skomplikowane i odbiegające od konwencjonalnych norm, a przez to jeszcze bardziej intrygujące dla narratora. Jej milczenie ("nie odrzekła mi nic") tylko potęguje to wrażenie, pozostawiając narratora w domysłach i tęsknocie.

Zakończenie piosenki, z porzuconym na torach "szalem strzępem" i znikającym "niebieskim tramwajem", symbolizuje nagłe i ostateczne odejście kobiety, pozostawiając po sobie jedynie strzępy wspomnień i niewypowiedzianych pytań. Niebieski tramwaj może być symbolem czegoś ulotnego, co zabiera ją w nieznane, poza zasięg narratora. Powracające w refrenie sprzeczności – "pół przeklęta, pół święta, pół Zuzanna, pół dziwka, pół pokuta, pół grzech" – wzmacniają wrażenie, że kobieta ta jest figurą archetypiczną, złożoną z niezliczonych aspektów kobiecości, zarówno tych pożądanych, jak i potępianych przez społeczeństwo.

Szymon Zychowicz, znany z wrażliwego akompaniamentu gitarowego i dobitnego, czułego śpiewu, idealnie oddaje melancholijny i refleksyjny ton tekstu Kasprzyckiego. Całość tworzy historię nie tyle o konkretnej postaci, ile o ludzkiej niemożności pełnego poznania drugiego człowieka, o fascynacji tym, co wymyka się definicjom, i o trwałym śladzie, jaki takie enigmatyczne spotkanie potrafi zostawić w duszy. Utwór to pieśń o pragnieniu zrozumienia i jednocześnie akceptacji tajemnicy, która dręczy i inspiruje. W kontekście późniejszych wyborów artystycznych Szymona Zychowicza, który na pewien czas "odwiesił gitarę na kołku" i zajął się rysowaniem, można dostrzec pewną kontynuację poszukiwań i wyrażania wewnętrznych sprzeczności, choć już inną formą.