Interpretacja Anna od cokołów - Szymon Zychowicz

Piosenka "Anna od cokołów" Szymona Zychowicza to utwór o głębokiej wdzięczności, hołdzie dla kobiecej mądrości i piękna, a także o wytrwałej wierze w świat, mimo jego niedoskonałości. Sam artysta w wywiadach podkreśla, że jest to piosenka dla i o jego ukochanej żonie, Annie. Traktuje ją jako swego rodzaju pomnik, hołd złożony kobiecej mądrości, pięknu i wyjątkowości. Ten osobisty wymiar nadaje utworowi niezwykłą intymność i szczerość.

Utwór ma charakter modlitewny, litanijny, co podkreśla powtarzające się jak refren błogosławieństwo: "Na wieki bądź błogosławiona, bądź błogosławiona, bądź". To intensywne powtórzenie akcentuje niezachwianą adorację i podziw, które wykraczają poza ulotność chwili. Każda zwrotka zaczyna się od "Za to...", wymieniając aspekty życia, za które podmiot liryczny dziękuje Annie lub Annopodobnej figurze.

Pierwsza zwrotka objawia zdolność Anny do transformacji: "Za to, że w kwiaty zamieniasz to co się nie zmienia w kwiat". To metafora jej niezwykłej mocy, by wnosić piękno i życie tam, gdzie z natury go brakuje, by widzieć potencjał tam, gdzie inni dostrzegają jedynie szorstkość i brak. Podmiot liryczny dziękuje jej za dostrzeganie i celebrowanie naturalnych zjawisk ("za wszystkie słońca zachody"), akceptację upływającego czasu ("za świat już niemłody") oraz za piękno w prostych elementach natury ("za wiatr, co zimą spływa ze szczytu, za rąbek błękitu, za morza otchłanie"). Ostatnie wersy tej zwrotki, "za duszy wołanie gdzie port", sugerują głębokie poszukiwanie sensu i ukojenia, które w osobie Anny znajduje swoje odzwierciedlenie lub drogę.

Centralnym punktem utworu jest fraza "Anna od cokołów". W wywiadzie Szymon Zychowicz wspomina, że słowa o "Annie od cokołów" chodziły mu po głowie od jakiegoś czasu przed powstaniem utworu. "Cokoły" mogą symbolizować trwałe wartości, ideały, być może nawet zapomniane pomniki, które dzięki Annie zyskują nową interpretację lub zostają ożywione. Anna od cokołów to nie tylko kobieta umieszczona na piedestale, ale także ta, która potrafi zejść z niego, uziemić ideały, nadać im realny wymiar, bądź też wskazać, że prawdziwa wartość tkwi w fundamentach, w tym, co wspiera, a nie tylko w tym, co jest na wierzchu. "Za wieczną pamięć cokołów" odnosi się do hołdu dla trwałości, dla tego, co pozostaje niezmienne w chaosie świata.

Druga zwrotka kontynuuje ten motyw, dziękując za "taniec sokołów, ich lot" – symbol wolności, lekkości i dążenia wzwyż. Jednak jednocześnie pojawia się "za nagłe w nieba wstąpienie, za próśb niespełnienie, za los, co zimny uśmiech poranków, dnia czułość kochanków zamienia westchnienia w nietknięte marzenia by tknąć". To świadomość ulotności, niespełnienia, a także przemijania czułości i przemiany marzeń w jedynie niedosiężne pragnienia. Anna jest błogosławiona za to, że pomaga podmiotowi lirycznemu zmierzyć się z tymi trudnymi aspektami życia, akceptować je i nadal dążyć do dotknięcia marzeń.

W trzeciej zwrotce Anna staje się źródłem stabilności i wewnętrznego światła: "Za w Twoim oku słonecznik, słoneczny statecznik wśród pól". Jej spojrzenie jest niczym słonecznik, który zawsze zwraca się ku słońcu, a "statecznik" symbolizuje element stabilizujący, dający kierunek. Dziękuje za "jedno mądre spojrzenie" i "myśli dzielenie na pół", co wskazuje na głęboką więź intelektualną i emocjonalną. Kluczowe jest tu "Za moich łez odkupienie i to zapewnienie, że serca nie zmienię w rzucone kamienie na stos". Anna przynosi ulgę w cierpieniu i pomaga zachować miękkość serca, nie dopuszczając do jego stwardnienia pod wpływem bólu i rozczarowań.

Ostatnia zwrotka rozszerza perspektywę na wymiar duchowy i eschatologiczny. Podmiot liryczny dziękuje Annie za "prostą drogę do raju, gdy będę na skraju dni", widząc w niej przewodniczkę i nadzieję na kres podróży. Zychowicz nie ucieka od trudnych tematów, dziękując zarówno za "nieba wspomnienie", jak i "piekła płomienie", co świadczy o akceptacji pełnego spektrum doświadczeń. Piosenka kulminuje w wyrazie nadziei: "za sny co każą w cud znów uwierzyć, gdy świat już nie wierzy, niepomny pacierzy do króla dwóch wieży, gdzie tron". W świecie, który zapomniał o duchowości i cudach, Anna jest tą, która przywraca wiarę. Zwrot "do króla dwóch wieży, gdzie tron" może być aluzją do uniwersalnych symboli władzy, wiary czy też do literackich odniesień (np. Władcy Pierścieni Tolkiena, gdzie "Dwie Wieże" symbolizują konflikty i wyzwania), sugerując poszukiwanie ostatecznego porządku lub prawdy w świecie pełnym rozbicia.

Ciekawostką jest fakt, że Szymon Zychowicz napisał słowa do piosenki, której muzykę skomponował Dariusz Kabaciński. Zychowicz wspomina, że było to dla niego pierwszy przypadek, kiedy napisał słowa do nie swojej muzyki i że efekt prezentacji utworu instrumentalnego sprawił, iż zapomniał o dopiero co nagranej płycie. Powstanie tekstu było intensywnym, czterogodzinnym procesem, po którym poczuł się, jak Jean François Champollion po rozszyfrowaniu hieroglifów, myśląc: "teraz mogę już umrzeć". Utwór "Anna od cokołów" został wydany jako singiel w 2012 roku, chociaż muzyka powstała wcześniej. Szymon Zychowicz to artysta związany z nurtem piosenki literackiej i poezji śpiewanej, laureat wielu nagród, występujący m.in. w krakowskiej "Piwnicy pod Baranami". Jego twórczość charakteryzuje się liryzmem i głębokim przekazem, co idealnie wpisuje się w klimat "Anny od cokołów". Piosenka ta jest postrzegana jako piękna i ponadczasowa, a słowa i melodia leczą duszę.

Ostatecznie, "Anna od cokołów" jest pieśnią pochwalną, w której Anna staje się archetypem kobiecości: źródłem inspiracji, mądrości, pocieszenia i niezachwianej wiary w zdolność do przemiany i odnalezienia sensu, nawet w najbardziej złożonym i cynicznym świecie. Jest to utwór, który celebruje miłość w najszerszym tego słowa znaczeniu – miłość do drugiej osoby, do życia i do samej idei nadziei.