Interpretacja St. Clare - Suzanne Vega

„St. Clare” Suzanne Vegi to utwór o delikatnej, niemal modlitewnej strukturze, który snuje opowieść o tęsknocie, ochronie i złożoności ludzkich pragnień. Co ciekawe, piosenka ta nie jest autorskim dziełem Vegi, lecz została napisana przez Jacka Hardy'ego, założyciela magazynu Fast Folk, z którym Vega współpracowała na początku swojej kariery. Artystka włączyła ją do swojego albumu "Songs in Red and Gray", przyznając, że melodyjność utworu i jego tekst głęboko przemówiły do niej w tamtym czasie, a sama piosenka stanowi dla niej rodzaj modlitwy o ochronę w podróży przez świat.

Centralną postacią utworu jest święta Klara, której wezwanie otwiera i zamyka piosenkę. Święta Klara z Asyżu (1194-1253) była bliską współpracowniczką św. Franciszka, założycielką zakonu Klarysek, znanych również jako Ubogie Panie. Była osobą, która odrzuciła szlacheckie pochodzenie i bogactwo, aby prowadzić życie w modlitwie i ubóstwie. W ikonografii często przedstawiana jest z monstrancją, co nawiązuje do cudu, gdy przegoniła najeźdźców z Asyżu, pokazując im Najświętszy Sakrament. Ironią jest, że wśród jej patronatów, obok złotników, hafciarzy czy dobrej pogody, znajduje się również telewizja.

Tekst piosenki rozpoczyna się wezwaniem: „call on that saint / and the candle that burns / keeping her safe / until her return”. To prośba o opiekę nad kobietą, która wyruszyła w podróż, być może powracając do swojego domu rodzinnego. Płonąca świeca jest tu symbolem nadziei, czuwania i nieustannej pamięci. Wizerunek „plaster and paint / holding the fire” może odnosić się do rzeźby lub figurki świętej Klary, która fizycznie podtrzymuje świecę, symbolizując jej rolę w podtrzymywaniu duchowego płomienia. Opisanie jej jako „a poor woman's saint / holding all man's desire” tworzy intrygujący kontrast. Jak biedna zakonnica, która wyparła się ziemskich dóbr, może symbolizować „wszelkie ludzkie pragnienia”? Można to interpretować jako dążenie do światła, ciepła, spokoju – podstawowych ludzkich potrzeb, które z czasem ewoluują w kierunku „szlachetniejszych rzeczy, jak sztuka”. Niektórzy widzą w tym również siłę i inspirację do przeciwstawiania się patriarchalnym naciskom.

W kolejnych strofach pojawia się figura „bold little bird / fly away home”. Ten odważny mały ptak to podróżująca kobieta, a fraza ta nawiązuje do dziecięcej rymowanki „Ladybug, ladybug / Fly away home”. Życzenie narratora: „could I but ride herd / on the wind and the foam” wyraża pragnienie kontrolowania nieposkromionych sił natury, aby zapewnić bezpieczną i spokojną podróż, sugerując, że kobieta może podróżować drogą morską. Te podróżujące dusze, które nie „curl by the fire” – czyli nie siedzą bezpiecznie w domu – poznają pełnię ludzkich pragnień, w przeciwieństwie do tych, którzy pozostają przy domowym ognisku.

Obrazy przyrody, takie jak „watercress clings / to the banks of the stream / in the first grip of spring / when the snow melts to green”, dodają piosence warstwy wrażliwości i cykliczności. Przedstawiają odradzającą się naturę, symbolizującą nowe początki i kruchość życia, które mimo to trwa i odzyskuje siły. Ostatnia strofa o „barefoot and cold / and holding a lyre / by the side of the road / holding all man's desire” jest potężnym obrazem. Bose stopy i zimno podkreślają ubóstwo i vulnerabilność, zaś lira, instrument związany z poezją i muzyką (jak u króla Dawida czy Apollina), sugeruje, że pragnienia człowieka ewoluowały od prostego ognia do wyższych form sztuki. Lira, podobnie jak świeca, jest teraz naczyniem „trzymającym wszelkie ludzkie pragnienia”.

Piosenka zatacza koło, wracając do początkowego wezwania do świętej Klary i płonącej białej świecy. Repetycja podkreśla ciągłe oczekiwanie i modlitwę o bezpieczny powrót. Cały utwór, choć zakorzeniony w religijnej symbolice, staje się uniwersalną medytacją nad ludzkim dążeniem do bezpieczeństwa, spełnienia i duchowej ochrony w obliczu niepewności podróży życia, zarówno tej dosłownej, jak i metaforycznej. Jest to świadectwo, jak z pozoru prosta pieśń może wpleść w siebie głębokie refleksje o wierze, pragnieniu i ludzkiej kondycji.