Interpretacja Formidable - Stromae

Interpretacja utworu "Formidable" Stromae’a to zanurzenie się w bolesną spowiedź człowieka pogrążonego w samotności i rozpaczy po rozstaniu, ubraną w maskę pijackiego bełkotu. Tytułowe słowo "formidable" (wspaniały) staje się tu bolesną ironią, zderzającą przeszłe szczęście z obecną "fort minable" (bardzo nędzny, żałosny) kondycją podmiotu lirycznego. Piosenka, wydana jako drugi singiel z albumu "Racine carrée" w 2013 roku, szybko zyskała status kultowego, również dzięki swojemu prowokacyjnemu teledyskowi.

Refren "Formidable, formidable / Tu étais formidable, j'étais fort minable / Nous étions formidables" stanowi klamrę spinającą kolejne sceny upadku. To reminiscencja czasu, gdy "my" byliśmy wspaniali, w kontraście do obecnego "ja", które jest kompletną ruiną. Ta gra słów, gdzie subtelny niuans zmienia sens słowa "formidable" na "fort minable", jest charakterystyczna dla inteligentnych tekstów Stromae'a, porównywanego do Jacques'a Brela.

Pierwsza zwrotka wprowadza nas w świat bohatera – mężczyzny, który, ledwo trzymając się na nogach, próbuje zagadać do przypadkowej "mademoiselle". Jego niezdarne próby flirtu ("Oh bébé, oups: mademoiselle / J'veux pas vous draguer, promis, juré") szybko ustępują miejsca wyznaniu o niedawnym rozstaniu ("J'suis célibataire et depuis hier, putain") i poczuciu bezwartościowości ("J'peux pas faire l'enfant"). Ta linia, zgodnie z jedną z interpretacji, może nawet sugerować, że niemożność posiadania dzieci była przyczyną rozstania, pogłębiając jego poczucie osamotnienia. Bohater jest "trochę, bardzo pijany" (un peu fort bourré) i z rezygnacją stwierdza, że dla takich jak on, kobiety mają "coś lepszego do roboty". Z poczuciem upokorzenia rzuca wyzwanie: "m'auriez vu hier, j'étais formidable" – gdybyście mnie widzieli wczoraj, byłem wspaniały. To wyznanie ujawnia jego tęsknotę za utraconą godnością i miłością.

W drugiej zwrotce pijany narrator zwraca się do przypadkowego, niedawno zaślubionego mężczyzny. Jego słowa to strumień cynizmu i gorzkich przewidywań: "Oh tu t'es regardé, tu t'crois beau / Parce que tu t'es marié, / Mais c'est qu'un anneau mec, t'emballe pas, / Elle va t'larguer comme elles font chaque fois". Ostrzega przed iluzją wiecznej miłości i wierności, sugerując niewierność ("Et puis l'autre fille tu lui en a parlé?"). Słowa te, wypowiadane z pozycji zranionego i rozczarowanego życiem mężczyzny, uderzają w podstawy instytucji małżeństwa i sugerują, że każda relacja zmierza do nieuniknionego końca, a początkowa euforia ustąpi miejsca rozczarowaniu.

Ostatnia zwrotka jest jeszcze bardziej wstrząsająca. Podmiot liryczny, myląc dziecko z dorosłym ("Et petite ah pardon: petit"), wygłasza filozoficzną refleksję o życiu, w którym "nie ma ani złych, ani dobrych". Próbuje usprawiedliwić rodzicielskie niedoskonałości, tłumacząc, że "jeśli mama jest wredna, to dlatego, że boi się być babcią", a "jeśli tata zdradza mamę, to dlatego, że mama się starzeje". To brutalnie szczere spojrzenie na ludzkie słabości, wypowiadane z perspektywy kogoś, kto stracił wszelkie złudzenia. Zakończenie zwrotki, w której nazywa otoczenie "bandą makaków" i prosi o "dziecko małpę", które "będzie wspaniałe", podkreśla jego głębokie poczucie alienacji i pogardę dla hipokryzji społeczeństwa, jednocześnie wyrażając desperacką potrzebę bezwarunkowej akceptacji, której być może oczekuje od "dziecka małpy", nieobciążonego społecznymi konwenansami.

Teledysk do "Formidable" jest równie ikoniczny, co sam utwór. Stromae nakręcił go kamerą ukrytą na ulicach Brukseli, udając pijanego mężczyznę. Filmik, który najpierw trafił do sieci jako amatorskie nagrania, wywołał prawdziwą sensację i spekulacje na temat stanu zdrowia artysty, zanim ostatecznie ujawniono, że jest to kontrolowany eksperyment społeczny i element kampanii promocyjnej. Stromae przyznał w wywiadzie, że celem było wywołanie u widza różnych emocji: radości, empatii, ale i ignorancji. Chciał pokazać, że "robię się trochę dziwny, ale to znaczy, że jestem człowiekiem i że powinieneś mi pomóc. Każdy rozumie, kiedy ktoś jest sam i potrzebuje pomocy". W teledysku widać reakcje przechodniów – jedni się śmieją, inni próbują pomóc, a jeszcze inni ignorują artystę, co idealnie odzwierciedla przesłanie piosenki o samotności. Stromae celowo zagrał pijanego, nie po to, by pokazać agresję czy marginalizację, lecz by opowiedzieć o samotności. Inspiracją do napisania utworu było również spotkanie z bezdomnym, który zaczepił go, mówiąc: "Uważasz, że jesteś przystojny?". Artysta wykorzystał to zdanie w tekście.

"Formidable" to nie tylko opowieść o końcu miłości, ale także o samotności, rozczarowaniu życiem i gorzkiej refleksji nad ludzkimi relacjami. Stromae, jako mistrz słowa i formy, zręcznie łączy intymną spowiedź z uniwersalnym przesłaniem o potrzebie empatii i zrozumienia w społeczeństwie. Utwór pozostaje ponadczasowym klasykiem, który, mimo swojej pozornie prostej narracji, skrywa głębię emocji i społecznego komentarza.