Interpretacja Nasza Kultura - Strachy na Lachy

Piosenka „Nasza Kultura” w wykonaniu zespołu Strachy na Lachy to utwór o szczególnym znaczeniu, będący coverem kompozycji legendarnej grupy Izrael. Oryginalne słowa i muzyka zostały stworzone przez Roberta Brylewskiego i Pawła Rozwadowskiego, a Strachy na Lachy włączyły ją na swój album „Zakazane Piosenki” z 2008 roku. Wybór tego utworu przez zespół Grabaża nie jest przypadkowy i doskonale wpisuje się w charakterystyczny dla niego styl społecznego komentarza.

Refren „Nasza kultura jest teraz / Nasza kultura jest tu” wybrzmiewa w utworze niczym mantra, stanowiąc zarówno deklarację obecności, jak i być może gorzkie stwierdzenie faktu. Można go interpretować jako rodzaj wezwania do świadomości, podkreślającego nieuchronność i immanentność otaczającej nas rzeczywistości, która kształtuje naszą tożsamość, niezależnie od tego, czy ją akceptujemy, czy nie. Ta powtarzalność wzmacnia poczucie, że kultura to nie abstrakcyjny byt z przeszłości czy przyszłości, lecz coś, co dzieje się tu i teraz, otacza nas i definiuje w każdym momencie.

Dalsze wersy przynoszą już jednak mocną, niemal oskarżycielską diagnozę: „Nie wiesz, co to znaczy / Już nie wiesz, co to znaczy / Nie wiesz co to znaczy bać się Babilonu / Nie wiesz co to znaczy budować wojny / Nie wiesz nic / Nic nie wiesz / Nie oglądasz się za siebie”. Ten fragment bezlitośnie punktuje apatię i amnezję historyczną współczesnego człowieka. „Babilon” symbolizuje tu prawdopodobnie opresyjny, zdeprawowany system, władzę pieniądza czy konsumpcjonizmu, przed którym należałoby czuć respekt lub obawę. Brak strachu przed nim oznacza albo niewiedzę o jego potędze, albo utratę zdolności do krytycznego myślenia i buntu. Ostrzeżenie o „budowaniu wojny” wskazuje na nieświadomą partycypację w mechanizmach prowadzących do konfliktów i zniszczenia, a brak spoglądania za siebie to wyraźna przestroga przed ignorowaniem lekcji historii i konsekwencji własnych działań. Grabaż, jako lider Strachów na Lachy, znany jest z tego, że w swoich tekstach nie unika komentowania rzeczywistości, często w krytyczny sposób odnosi się do problemów społecznych i politycznych Polski. Ta część tekstu doskonale oddaje jego zaangażowanie społeczne, choć w tym przypadku, to przekaz Izraela, zaadaptowany i wzmocniony przez Strachy na Lachy.

W kolejnej części, "Popatrz! / Ci sami ludzie prześladują nas od lat / To ci sami ludzie zbudowali ten świat / Świat mamony...", tekst staje się jeszcze bardziej bezpośredni i potępiający. Mówi o ciągłości opresji, o elitach czy siłach, które od pokoleń kształtują rzeczywistość na własne potrzeby. Wyrażenie „świat mamony” jest kluczowe, jednoznacznie wskazując na system oparty na chciwości, materializmie i władzy pieniądza. Jest to mocne oskarżenie kapitalizmu i neoliberalizmu, gdzie wartości duchowe i międzyludzkie ustępują miejsca pogoni za zyskiem. Krzysztof Grabowski w wywiadach często podkreśla swoje niezadowolenie z kształtu współczesnej Polski, mówiąc o „ku...stwie, które ten kraj niszczy, toczy”. Chociaż „Nasza Kultura” to cover, jej przesłanie jest idealnie zbieżne z ogólną filozofią twórczą Strachów na Lachy, które nierzadko dają wyraz frustracji z powodu braku zmian i poczucia, że „wszyscy chcą nas zrobić w ch...”.

Ostatnie wersy – „Już teraz wiem / Wiem to na pewno / W dzień i w nocy jest / Teraz już wiem, wiem, wiem” – to moment przebudzenia i akceptacji. Podmiot liryczny przechodzi od oskarżania innych o niewiedzę do własnego, niezachwianego zrozumienia sytuacji. To już nie domysły czy pytania, ale pewność. „W dzień i w nocy jest” może oznaczać, że ta kultura, ten system, ta wiedza jest wszechobecna i nieustanna, przenikająca całe życie. To rezolucja, przyjęcie do wiadomości, że taka jest rzeczywistość, którą trzeba w pełni świadomie oswoić lub z którą trzeba się zmierzyć.

Warto zaznaczyć, że zespół Strachy na Lachy sam w sobie jest nazwą, która nawiązuje do polskiego frazeologizmu oznaczającego „próżne groźby” czy „brak czegoś, czego można by się bać”. Ten element w pewnym sensie paradoksalnie wzmacnia przesłanie utworu – mimo że band symbolizuje nieulękłość, sama piosenka wskazuje na to, że w „naszej kulturze” wciąż są rzeczy, przed którymi powinno się czuć lęk lub przynajmniej głębokie zaniepokojenie.

Podsumowując, „Nasza Kultura” w interpretacji Strachów na Lachy to potężny manifest o krytyce społecznej, braku świadomości i opresji ekonomicznej. Jest to utwór, który z punkową energią i reggae'owym rytmem Izraela, przefiltrowany przez wrażliwość Grabaża, staje się ponadczasowym komentarzem do kondycji współczesnego świata, w którym materializm i brak refleksji zdają się dominować. Piosenka nie tylko diagnozuje problemy, ale też zdaje się wzywać do przebudzenia i świadomego przyjęcia wiedzy o tym, jak ten świat funkcjonuje i kto naprawdę nim rządzi.