Interpretacja Lazarus - Porcupine Tree

Utwór „Lazarus” zespołu Porcupine Tree, pochodzący z wydanego 28 marca 2005 roku albumu Deadwing, jest pieśnią niezwykle intymną i poruszającą, która w subtelny sposób eksploruje tematykę straty, żalu, ale także pocieszenia i akceptacji przejścia. Nie jest to jedynie melancholijna ballada; to głęboka medytacja nad więzami rodzinnymi i ulotnością życia, osadzona w charakterystycznej dla Stevena Wilsona aurze introspekcji i smutku.

Tekst piosenki rozpoczyna się od obrazu "smutnych miast" mijających za oknem i "rozmytego księżyca we mgle", co od razu wprowadza słuchacza w nastrój zamyślenia i izolacji. To sceneria dla wewnętrznej podróży, którą sygnalizuje "głos w mojej głowie, przerywający analog". Ten głos staje się przewodnikiem, oferującym ucieczkę lub, jak się później okazuje, zaproszenie do innego wymiaru istnienia: „Follow me down to the valley below / You know / Moonlight is bleeding from out of your soul”. Obraz "księżycowego światła wykrwawiającego się z duszy" jest sugestywny – może oznaczać utratę życiowej energii, eteryczność bytu, lub wręcz przeciwnie, odkrycie wewnętrznego światła w momencie transformacji.

Steven Wilson, główny autor tekstów i kompozytor Porcupine Tree, wyjaśnił w wywiadach, że "Lazarus" ma bardzo osobisty kontekst. Podczas koncertu w Shepherds Bush Empire w grudniu 2005 roku, Wilson wyjawił, że piosenka opowiada o matce komunikującej się ze swoim młodym synem "z zaświatów". Dodał również, że napisał ją dla swojej matki, opierając się na jej wspomnieniach z dzieciństwa i doświadczeniu utraty jej ojca, a jego dziadka ze strony matki, o imieniu David. W tym świetle wersy „My David don't you worry / This cold world is not for you / So rest your head upon me / I have strength to carry you” nabierają niezwykłej głębi. To głos matki, babci, bądź innej opiekuńczej postaci, która oferuje ukojenie dziecku (Davidowi), zmagającemu się z ciężarem "zimnego świata". Jest to propozycja odpoczynku, uwolnienia się od ziemskich trosk, co można interpretować jako zaproszenie do śmierci, która w tym kontekście nie jest końcem, lecz spokojnym przejściem.

Tytuł utworu nawiązuje do biblijnego Łazarza, który został wskrzeszony przez Jezusa. Jednak w piosence Porcupine Tree następuje swego rodzaju odwrócenie tego motywu. Tutaj Łazarz nie jest przywoływany z powrotem do życia, lecz jest zapraszany do "odejścia" – „Come to us, Lazarus / It's time for you to go”. To przejście nie jest wymuszone, lecz oferowane z miłością i zrozumieniem, jako ulga od cierpienia. Pasuje to do ogólnej koncepcji albumu Deadwing, który, jak wspomniał Steven Wilson, oparty jest na scenariuszu filmu grozy, będącego w istocie opowieścią o duchach. Wiele utworów z albumu, w tym „Lazarus”, pierwotnie miało znaleźć się na ścieżce dźwiękowej do tego projektu filmowego, który jednak nie doczekał się realizacji.

Wpleciony w tekst wers „(Ghosts of the twenties rising Golden summers just holding you)” dodaje piosence warstwę nostalgii i wspomnień. Może odnosić się do minionych lat dwudziestych (dekady) lub do wieku dwudziestu lat, symbolizując złote czasy młodości i beztroski, które teraz pozostają jedynie echem, kontrastującym z obecnym ciężarem. Te "złote lata" są niczym wspomnienie, które wciąż "trzyma" Davida, choć świat wokół jest już inny.

„Lazarus” to utwór, który zyskał szerokie uznanie, często będąc wymienianym jako jeden z najbardziej przystępnych i melodyjnych w dorobku Porcupine Tree, co Wilson również przyznał, umieszczając go wśród swoich najlepszych kompozycji. Po śmierci Davida Bowiego w 2016 roku, Steven Wilson dedykował mu wykonania "Lazarusa" podczas swoich solowych koncertów, co było hołdem dla artysty, który również miał utwór o tym tytule, choć o zupełnie innym wydźwięku. Niemniej jednak, pierwotne znaczenie piosenki Porcupine Tree pozostaje głęboko osobiste i nierozerwalnie związane z historią Stevena Wilsona i jego rodziny, ukazując śmierć nie jako straszny koniec, lecz jako rodzaj powrotu do domu, oferowanego z miłością przez tych, którzy już odeszli.