Interpretacja Ech, ty babo - Natasza Iwanowa

Piosenka „Ech, ty babo” w wykonaniu Natalii Iwanowej to utwór, który z pozoru lekki i dowcipny, w istocie kryje głęboką refleksję nad kobiecą naturą, marzeniami oraz społecznymi oczekiwaniami. Kluczowe dla zrozumienia przesłania jest uświadomienie sobie, że tekst tego utworu wyszedł spod pióra Agnieszki Osieckiej, a muzykę skomponowała Natalia Iwanowa. Ta współpraca dwóch wybitnych artystek z Polski i Rosji, o której w wywiadzie z Polskim Radiem Jedynka z 2015 roku wspominała Natalia Iwanowa, nadaje piosence uniwersalny wymiar i bogactwo interpretacyjne.

Tekst piosenki przedstawia portrety trzech różnych kobiet, które symbolizują odmienne aspekty kobiecości i jej pragnień. Pierwsza to „ta największa, ta zewnętrzna”, kobieta, która choć „kiedyś była już zamężna”, wciąż śni o nowym ukochanym. Jej postawa „stoi w lustrze i nie widzi, i niczego się nie wstydzi” ukazuje pewną naiwność, ale też niezwykłą siłę wewnętrzną i niezależność od zewnętrznego osądu. Marzy o „jakieś coś”, co jest niewyrażalnym, ale silnym pragnieniem nowego początku i miłości, bez względu na doświadczenia z przeszłości. To portret kobiety, która mimo życiowych zakrętów nie traci nadziei i wewnętrznej wolności w dążeniu do szczęścia.

Kolejny obraz to „ta nieduża, ta środkowa”, która „ma serce niczym kowal”. To określenie może sugerować twardość, wytrzymałość, ale i pewną osłonę, którą kobieta zbudowała wokół swoich uczuć. Jej marzenia to „marzenia urzędniczki z dawnych lat”: stabilizacja, solidny partner „nie zanadto rozwydrzony” i proste gesty, jak „czasami bez okazji dostać kwiat”. Ta bohaterka reprezentuje typ kobiety, która ceni sobie bezpieczeństwo, przewidywalność i ciche dowody uczucia, odrzucając burzliwe romanse na rzecz spokojnej, ugruntowanej relacji. Jej pragnienia są bardziej przyziemne, ale równie głęboko zakorzenione.

Ostatnia z kobiet to „ta maleńka, ta skulona, tajemnicza i szalona”. Jej tęsknota jest najbardziej dramatyczna: „ona znowu chce zawrócić z drogi czas”. Pragnie cofnąć się do przeszłości, do momentu, gdy ukochany „dzwonił z biura i zanucił przez telefon jeszcze raz”. To nostalgia za utraconą miłością, za ulotną chwilą bliskości, która zostawiła głęboki ślad. Jest gotowa „dałaby do piekła nura”, by choć na chwilę przywrócić tamte chwile, co świadczy o intensywności jej uczuć i romantycznym, choć nieco rozpaczliwym usposobieniu.

Wszystkie te portrety są spięte refrenem, który brzmi jak surowa reprymenda lub cyniczny głos wewnętrznego krytyka, a może i społeczeństwa: „Ej, ty baba, durna baba, ty masz chyba głowę słabą, on przy tobie to jest książę, pamięć sparz! Ej, ty baba, durna baba, tycie rzeczy odłóż na bok, nie dla takiej szarej myszy wielki fart!” Ten refren jest wyrazem samokrytyki, autodeprecjacji lub też internalizacji patriarchalnych oczekiwań, które każą kobietom tłumić swoje pragnienia, uznawać je za naiwne i niegodne. Sugeruje, że kobieta nie jest wystarczająco dobra, by zasługiwać na „księcia” czy „wielki fart”, i powinna „spalić pamięć” o nierealnych marzeniach. To gorzki komentarz do pozycji kobiety, której ambicje romantyczne są często bagatelizowane lub wyśmiewane.

Jednakże końcowa zwrotka refrenu przynosi przewrotne, a zarazem niezwykle wzruszające rozwiązanie: „Ej, ty baba, durna baba, nie odkładaj sprawy na bok, kto do rymu tu pasuje? Chyba ja!” To mocne przesunięcie perspektywy. Artystka (a w domyśle Agnieszka Osiecka jako autorka tekstu) identyfikuje się z każdą z tych „bab”. Przyjmuje na siebie to, pozornie pejoratywne, określenie, jednocześnie przekształcając je w symbol uniwersalnego kobiecego doświadczenia. Odwołanie do rymu, czyli do struktury piosenki, jest symbolicznym gestem – mówi, że to właśnie ona, autorka, wykonawczyni, każda kobieta, pasuje do tej narracji. „Nie odkładaj sprawy na bok” staje się tu wezwaniem do akceptacji swoich pragnień i wrażliwości, do odrzucenia narzuconej samokrytyki.

W kontekście twórczości Agnieszki Osieckiej, znanej z głębokiego wnikania w psychikę kobiet i opisywania ich codziennych dylematów, „Ech, ty babo” idealnie wpisuje się w jej dorobek. Osiecka, jak pisze wielu krytyków literackich, często dawała głos postaciom kobiecym, które balansowały między romantycznymi ideałami a prozą życia, walcząc z kompleksami i społecznym osądem. Piosenka, którą Natalia Iwanowa, jak sama mówiła w wywiadach, z radością śpiewa po polsku, staje się hymnem na cześć kobiecej wrażliwości, siły w marzeniu i odwadze bycia sobą, mimo wszystkich „durnych bab” w nas i wokół nas. Jest to hymn akceptacji dla tej złożoności, która sprawia, że każda kobieta, bez względu na jej życiowe wybory i marzenia, jest godna miłości i szacunku.