Interpretacja The Immigrant - Merle Haggard

Piosenka „The Immigrant” Merle’a Haggarda, wydana w 1978 roku na albumie I'm Always On A Mountain When I Fall, stanowi przenikliwą i wielowymiarową refleksję nad kwestią imigracji, zwłaszcza z Meksyku do Stanów Zjednoczonych. Utwór, napisany wspólnie z Dave’em Kirbym, wykracza poza proste hasła, wnikając w złożoność ludzkich doświadczeń i hipokryzję systemów ekonomicznych.

Haggard rozpoczyna od opisu amerykańskiego ranchingu, gdzie „nielegalni imigranci wykonują większość pracy fizycznej” (do much of the labor by hand). Tekst bez ogródek wskazuje na proceder, w którym imigranci są „przemycani przez granice, aż do momentu ich aresztowania”, by następnie „odwozić ich z powrotem za granicę, do ich ojczystej ziemi”. To cykliczne zjawisko eksploatacji i deportacji jest kluczowym elementem utworu, podkreślającym, że pracownicy ci są używani, gdy są potrzebni, a odsyłani, gdy stają się niewygodni.

Drugi wers rozwija ten temat, malując obraz imigranta z „poszarpanym sombrero i bez grosza” (with the ragged sombrero and not much dinero), który jednak powróci, gdy tylko Rio Grande będzie na tyle niska, by ją przekroczyć. Apel „patrolu granicznego, nie zatrzymuj wędrowca, bo meksykański imigrant pomaga Ameryce rosnąć” (Border patroller, don't stop the stroller / 'Cause Mexican immigrant is helping America grow) jest wyraźnym uznaniem dla wkładu tych ludzi w rozwój amerykańskiej gospodarki, mimo że ich obecność jest formalnie „nielegalna”. To stwierdzenie podkreśla fundamentalną sprzeczność w amerykańskim podejściu do siły roboczej zza południowej granicy.

Refren „Viva La Mexico, go where they let you go / Do what you can for the land / Take home dinero and buy new sombrero / And come back again when you can” może być interpretowany jako pragmatyczna, a nawet nieco cyniczna, rada dla imigranta. Sugeruje, aby korzystać z każdej okazji do pracy, zarabiać pieniądze i wracać, gdy tylko okoliczności na to pozwolą. Jest to pieśń o przetrwaniu, wyrażająca nieustępliwość i determinację w obliczu trudności.

Najbardziej uderzający w sedno fragment pojawia się w trzeciej zwrotce, gdzie Haggard kwestionuje moralne prawo „gringo” do krytykowania, przypominając, że „ukradł swoją ziemię indiańskim mężczyznom, dawno temu” (When he stole his land from the Indian men, way back when). To ostra krytyka historycznej hipokryzji, stawiająca pod znakiem zapytania autorytet tych, którzy potępiają imigrantów, ignorując własne korzenie osadnicze. Odniesienie do „wielkiego pożyczkodawcy pieniędzy” (big money lender), który umieścił Lincolna tam, gdzie kiedyś stało pinto, to symboliczne przedstawienie ewolucji Ameryki od prostych początków do społeczeństwa zdominowanego przez kapitał i konsumpcję.

Ostatnia zwrotka kontynuuje ten motyw, wskazując na „wszechmocne peso” (almighty peso), które pozwala „wysuszyć rzekę, kiedy tylko są plony do zebrania”. Piosenka pyta retorycznie: „Czy to jest dobry sąsiad, aby brać całą jego pracę / A potem ścigać go z powrotem przez granicę, aż znowu będzie potrzebny?” (Is this a good neighbor to take all his labor / Then chase him back over the border till he's needed again?). To bezpośrednie oskarżenie o instrumentalne traktowanie ludzi jako taniej siły roboczej, której prawa i godność są ignorowane.

Merle Haggard, choć często kojarzony z konserwatywnymi hymnami takimi jak „Okie From Muskogee”, był postacią politycznie złożoną i często niejednoznaczną. Sam pochodził z rodziny migrantów z Oklahomy, którzy podczas Wielkiego Kryzysu przenieśli się do Kalifornii, żyjąc jako „outsiderzy”. To osobiste doświadczenie ubóstwa i migracji prawdopodobnie ukształtowało jego empatię dla ludzi pracy i tych, którzy szukają lepszego życia. „The Immigrant” jest więc świadectwem jego roli jako „krytyka społecznego”, który w swojej twórczości nie bał się poruszać trudnych, a nawet „niewygodnych” tematów, używając szczerości jako głównego narzędzia do przekazywania swoich osobistych przesłań. Piosenka ta, choć dla niektórych może wydawać się stereotypowa, jest jednocześnie głęboko wzruszająca w swoim potępianiu rasistów i wykorzystawania cudzoziemskiej siły roboczej. Ostatecznie, „The Immigrant” to apel o współczucie i zrozumienie dla losu imigrantów, którzy często są demonizowani w społeczeństwie amerykańskim.