Piosenka „Patointeligencja” autorstwa Maty (Michała Matczaka), wydana 11 grudnia 2019 roku, szturmem podbiła polską scenę muzyczną i wywołała ogólnonarodową dyskusję na temat ukrytych patologii wśród młodzieży z zamożnych, elitarnych środowisk. Sam tytuł, stanowiący połączenie słów „patologia” i „inteligencja”, jest autorskim neologizmem, który celnie opisuje grupę młodych ludzi – zdolnych i inteligentnych – nie stroniących jednak od zachowań zwyczajowo przypisywanych niższym warstwom społecznym. Utwór udowodnił, że destrukcyjne wzorce nie są wyłącznie domeną biedy czy problemów socjalnych.

W pierwszej zwrotce Mata wprowadza słuchacza w świat swoich „ziomów”, czyli kolegów, zarysowując obraz licealnej rzeczywistości przesiąkniętej używkami. Opowiada o paleniu marihuany („Amsterdam”) już pierwszego września w 1 LO, o piciu alkoholu z piersiówki ukrytej w termosie, udającej herbatę, czy o pokerze za pieniądze rodziców w „białych szkołach”. Bohaterowie utworu, otoczeni luksusowymi markami jak Supreme czy Bape, jeżdżący Mercedesem, mimo wszystko uciekają od rzeczywistości w wiaderka, czy ukrywanie się po łazienkach, by zażywać narkotyki. Wers „Mój ziom się powiesił w Sylwestra” to tragiczne uwieńczenie tego pozornie beztroskiego życia, wskazujące na jego mroczną stronę i presję, z jaką borykają się ci młodzi ludzie. Mata przywołuje wspomnienia kradzieży alkoholu z Carrefoura i picia go o 8:20, „najebani na przerwach, bez przerwy”, co staje się symbolem ich buntu i pogubienia.

Druga zwrotka pogłębia ten mroczny obraz, przedstawiając kolejne historie „ziomów”. Mówi o uzależnieniu od heroiny, kokainy („dopy”, „koki”) i Xanaxu kradzionego z szafki mamy. Mata opisuje także skandaliczne zachowania seksualne, jak „podawanie kutasa w kiblu dla inwalidów w Złotych Tarasach” czy „na wyjeździe szkolnym w dwa baty jebali” koleżankę z klasy, co jest określeniem seksu w trójkącie. Paradoksalnie, ci sami młodzi ludzie osiągają sukcesy akademickie, dostając się na prestiżowe uczelnie, jak Oxford (mimo picia trzech piwek przed rozmową kwalifikacyjną na King’s College w Londynie). Czerwony pasek na świadectwie często idzie w parze z „czerwonymi gałami” od marihuany. Metaforyczne, a może hiperboliczne określenia „mój ziomo pedofil, mój ziomo nekrofil” są drastycznym, szokującym uogólnieniem, mającym na celu podkreślenie dewiacji w tym środowisku. Wiersz o prośbie „zioma” o zmianę marki auta w tekście, by uniknąć problemów z rodzicami, dodaje warstwę autentyczności i ironii, ukazując dysonans między ich życiem a wizerunkiem, jaki chcą zachować przed bliskimi.

Refren „My to! Patointeligencja” jest niemalże manifestem. Łączy te sprzeczne światy, budując poczucie wspólnej tożsamości. Piosenka stała się głosem pokolenia i wywołała falę medialnych komentarzy. Co ciekawe, Mata, syn profesora prawa Marcina Matczaka, z premedytacją wykorzystał w teledysku wizerunek renomowanego Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie, którego był uczniem, co z kolei oburzyło dyrekcję i część społeczności szkolnej, ale jednocześnie sprowokowało szerszą dyskusję.

Trzecia zwrotka zbiera wcześniejsze obserwacje w szerszy kontekst. Mówi o dzieciach z katolickich przedszkoli i strzeżonych osiedli, dla których dilerka to „sport, nie po to, by przetrwać”. Kontrastuje obraz korków i butelek z eleganckimi „bawełnianymi sweterkami” i letnimi wyjazdami na językowe obozy czy Open’era w Sopocie, który dla nich jest „zwykłym wypadem”. Świąteczne kolacje z łososiem i jazzową kolędą w luksusowych apartamentach zestawione są z ukrywanymi używkami. Mata przyznaje, że zaczął rapować, bo miał „dość tego ciepła i piękna”, a „nigdy nie chciał być biały i zawsze chciał być gangsta”, „z bloków” i „z getta”. To osobiste wyznanie jest kluczowe dla zrozumienia jego motywacji – to ucieczka od zamożnej, ale być może duszącej go rzeczywistości. Outro, gdzie Mata mówi „I pierdolę mamę i tatę za te rododendrony, jacuzzi, trzy piętra” i w kolejnym wersie „I pierdolę mamę i tatę za to, że oddaliby mi nerki, wątroby i serca”, doskonale oddaje wewnętrzny konflikt artysty: bunt przeciwko otaczającemu go bogactwu i jednocześnie świadomość miłości i poświęcenia rodziców. To szczera, choć kontrowersyjna, próba wypowiedzenia się o świecie, w którym dorastał, w sposób, który sam Mata określił jako podstawę hip-hopu – poprzez szczerość.