Interpretacja Cé Hé Mise Le Ulaingt? / The Two Trees - Loreena McKennitt

Utwór Loreeny McKennitt, 'Cé Hé Mise Le Ulaingt? / The Two Trees', stanowi porywającą muzyczną adaptację klasycznego wiersza Williama Butlera Yeatsa, opublikowanego w 1892 roku w zbiorze 'The Rose'. Piosenka, stanowiąca jeden z centralnych punktów albumu 'The Mask and Mirror' z 1994 roku, rozpoczyna się enigmatycznym intro na dudach Uilleann zatytułowanym 'Cé Hé Mise Le Ulaingt?', co w języku irlandzkim oznacza "Kim jestem, by to znosić?" lub "Kim jestem, by cierpieć?". Warto zaznaczyć, że jest to odrębny fragment muzyczny, a nie tłumaczenie tytułu wiersza Yeatsa. Następnie utwór płynnie przechodzi w mistyczną interpretację tekstu Yeatsa, który sam w sobie jest głęboką medytacją nad wewnętrzną prawdą i oszustwami świata zewnętrznego.

Sercem tekstu jest kontrast między dwoma diametralnie różnymi stanami bytu, symbolizowanymi przez "święte drzewo" i "gorzkie zwierciadło". Yeats pierwotnie napisał ten wiersz dla Maud Gonne, irlandzkiej nacjonalistki i aktorki, którą kochał, namawiając ją, by szukała ukojenia i prawdy w swoim wnętrzu, zamiast dać się zwieść chłodnemu intelektualizmowi pozbawionemu człowieczeństwa.

Pierwsza część wiersza maluje obraz "świętego drzewa", które "rośnie w twym własnym sercu". Jest to symbol wewnętrznej radości, kreatywności, miłości, niewinności i głębokiego połączenia z boskością. Jego "święte gałęzie rodzą się z radości", a "drżące kwiaty, które rodzą", promieniują pięknem. "Zmieniające się kolory jego owoców obdarzyły gwiazdy wesołym światłem", a "pewność jego ukrytego korzenia zasadziła ciszę w nocy". Nawet "drżenie jego liściastej głowy nadało falom ich melodię" i złączyło usta z muzyką, szepcząc "magiczną pieśń dla ciebie". To drzewo reprezentuje potencjał wzrostu, uzdrawiającą moc wewnętrznej harmonii, która może wpływać na świat zewnętrzny. Loreena McKennitt podkreśla, że to właśnie z tej inspiracji, z tej wewnętrznej radości, rodzi się muzyka.

Zupełnym przeciwieństwem jest "gorzkie zwierciadło", do którego wpatrywanie się jest ostrzeżeniem. Demony, używając "subtelnego podstępu", ukazują w nim "fatalny obraz" – drzewo z "korzeniami wpół ukrytymi pod śniegiem, złamanymi gałęziami i poczerniałymi liśćmi". Ten obraz symbolizuje zewnętrzną negatywność, jałowość, znużenie, intelektualizm pozbawiony współczucia oraz niszczycielskie myśli. "Wszystko obraca się w jałowość w mrocznym zwierciadle, które demony trzymają, zwierciadle zewnętrznego znużenia, stworzonym, gdy Bóg spał w czasach dawnych". Przez "połamane gałęzie przelatują kruki nieustającego myślenia", z "okrutnym pazurem i głodnym gardłem", sprawiając, że "twoje czułe oczy stają się okrutne". Jest to wyraźne ostrzeżenie przed zapatrywaniem się w negatywne, zewnętrzne iluzje, które zatruwają wewnętrzny krajobraz.

Ciekawostką jest, że Yeats, zaznajomiony z kabałą i praktykami teozoficznymi, mógł odwoływać się do drzewa życia (Drzewa Sephirot), które rezonuje zarówno z dobrem, jak i złem, sugerując dwoistość ludzkiej natury. W tym kontekście, "gorzkie zwierciadło" mogłoby być zniekształconym odbiciem tej mistycznej struktury. Loreena McKennitt w notatkach do płyty wspomniała, że wiersz uderzył ją "pięknym sentymentem patrzenia w siebie po dobro, i zmaganiem się, by uniknąć patrzenia w lustro cynizmu", dostrzegając w nim "silne powiązanie z sufizmem". Ta perspektywa wzbogaca interpretację o wymiar duchowej wędrówki i poszukiwania wewnętrznego światła. Jej muzyka, będąca hybrydą celtyckich, bliskowschodnich i światowych wpływów, doskonale oddaje tę mistyczną głębię. Artystka często czerpie inspirację z celtyckiej kultury, ceniąc jej głęboki szacunek dla świata przyrody, zwłaszcza dla drzew. Wykorzystuje obrazy i sensoryczne informacje, by przekazywać swoje wizje muzykom, z którymi współpracuje.

W 'The Two Trees' Loreena McKennitt nie tylko wiernie oddaje poetycką wizję Yeatsa, ale także wzbogaca ją o własną wrażliwość muzyczną i duchową. Utwór staje się hipnotyzującym przypomnieniem o fundamentalnym wyborze, przed którym staje człowiek: czy patrzeć w głąb własnego serca, pielęgnując wewnętrzne źródła radości i miłości, czy ulegać zewnętrznym złudzeniom i negatywności, które prowadzą do jałowości i okrucieństwa. To wezwanie do samoświadomości i kultywowania tętniącego życiem wewnętrznego świata.