Interpretacja Big Yellow Taxi - Joni Mitchell

Piosenka „Big Yellow Taxi” Joni Mitchell to ponadczasowa ballada folk-popowa, która zyskała status hymnu ekologicznego, jednocześnie poruszając głęboko osobisty temat straty i niedoceniania tego, co się ma. Utwór, wydany w 1970 roku na trzecim albumie Mitchell, Ladies of the Canyon, to pozornie optymistyczna melodia, której radosne brzmienie gitary i chwytliwa melodia kontrastują z gorzkim i krytycznym przesłaniem.

Inspiracją do powstania piosenki była podróż Joni Mitchell na Hawaje w 1969 roku. Artystka, budząc się w hotelu na Oahu, rzuciła zasłony i ujrzała w oddali „piękne, zielone góry”. Kiedy jednak spojrzała w dół, zobaczyła rozległy parking, „aż po horyzont”. Ten widok – „plaga raju”_ – głęboko ją poruszył i „złamał jej serce”_. Właśnie wtedy, w tym bolesnym kontraście między nieskazitelną naturą a ekspansją miejską, zrodziły się pierwsze wersy: „They paved paradise / And put up a parking lot” (Wybetonowali raj / I postawili parking).

Refren „Don't it always seem to go / That you don't know what you've got / Till it's gone” (Czyż nie zawsze tak jest, / Że nie wiesz, co masz, / Dopóki tego nie stracisz?) jest osią piosenki, uniwersalnym lamentem nad ludzką skłonnością do niedoceniania wartości rzeczy, dopóki nie jest za późno, by je ocalić. Początkowe zwrotki skupiają się na degradacji środowiska w imię rozwoju i konsumpcjonizmu. „Różowy hotel, butik / I modne miejsce rozrywki” symbolizują powierzchowność i komercjalizację, które zastępują naturalne piękno. Druga zwrotka, mówiąca o „muzeum drzew”, gdzie za wstęp pobierana jest opłata „dolar i pół”, trafnie punktuje absurdalność sprowadzania żywych ekosystemów do statusu eksponatów. Mitchell miała na myśli Foster Botanical Garden w Honolulu, „żywe muzeum tropikalnych roślin”. Wersy te są krytyką masowego wylesiania i ironii związanej z pokazywaniem dzikiej przyrody w instytucjach, takich jak ogrody zoologiczne i botaniczne.

Trzecia zwrotka zawiera bezpośrednie przesłanie proekologiczne: „Hey farmer farmer / Put away the D.D.T. now / Give me spots on my apples / But leave me the birds and the bees” (Hej rolniku, rolniku / Odłóż teraz DDT / Daj mi plamki na jabłkach / Ale zostaw mi ptaki i pszczoły, proszę!). Jest to apel o zaprzestanie stosowania szkodliwych pestycydów, takich jak DDT, i powrót do bardziej naturalnego rolnictwa, nawet jeśli oznacza to drobne niedoskonałości. Książka Rachel Carson z 1962 roku, Silent Spring, która skupiała się na wpływie DDT na środowisko, w szczególności na ptaki, znacznie przyczyniła się do rozwijającego się wówczas ruchu ekologicznego w Stanach Zjednoczonych. DDT zostało zakazane w USA w 1972 roku.

W ostatniej zwrotce piosenka przechodzi od polityki do sfery osobistej, co poszerza jej przesłanie od protestu ekologicznego do bardziej uniwersalnego lamentu: „Late last night / I heard my screen door slam / And a big yellow taxi / Took away my old man” (Wczoraj w nocy / Usłyszałam, jak zamykają się drzwi z siatką / I duża żółta taksówka / Zabrała mojego starego). Ten fragment dodaje piosence emocjonalnej głębi, łącząc szersze problemy środowiskowe z osobistym poczuciem straty – być może utraconej miłości, męża, chłopaka lub ojca. Niektóre interpretacje sugerują, że „big yellow taxi” może odnosić się do starych żółtych samochodów patrolowych policji w Toronto, co mogłoby symbolizować utratę wolności lub porwanie. Ta osobista narracja zamyka piosenkę, podkreślając, że zasada „nie wiesz, co masz, dopóki tego nie stracisz” dotyczy zarówno świata przyrody, jak i najbliższych relacji.

Pomimo poważnego przesłania, „Big Yellow Taxi” ma radosny, skoczny rytm, co w połączeniu z chwytliwym tekstem sprawiło, że stała się „prostą, ale potężną” piosenką. Mitchell sama przyznała, że piosenka stała się „niemalże kołysanką, częścią kultury”. Utwór ten został wielokrotnie coverowany przez ponad 600 artystów, w tym Boba Dylana, Amy Grant i Counting Crows, a nawet zsamplowany przez Janet Jackson. Jego nieustanna popularność i rezonans podkreślają ponadczasowość przesłania o potrzebie ochrony tego, co cenne, zanim bezpowrotnie zniknie.