Interpretacja Salem alejkum - Chór Chłopięcy Towarzystwa Śpiewaczego

"Salem alejkum" w wykonaniu Chóru Chłopięcego Towarzystwa Śpiewaczego to jeden z kultowych utworów towarzyszących filmowej adaptacji "Akademii Pana Kleksa" z 1983 roku, w reżyserii Krzysztofa Gradowskiego. Chociaż piosenka często jest przypisywana pierwszej części, faktycznie pochodzi ze ścieżki dźwiękowej filmu "Podróże Pana Kleksa", będącego kontynuacją przygód Ambrożego Kleksa. Muzykę do tego niezapomnianego utworu skomponował Andrzej Korzyński, natomiast słowa napisał Krzysztof Gradowski. Warto zaznaczyć, że muzyka Korzyńskiego do "Akademii Pana Kleksa" jest uznawana za jedną z najbardziej kolorowych ścieżek dźwiękowych w historii polskiego kina, łącząc kosmiczne disco, elektroniczne eksperymenty i szlachetną orkiestrę smyczkową.

Tekst piosenki jest prawdziwym hymnem pochwalnym na cześć Profesor Kleksa, postaci, która uosabia magię, radość i nieskończoną wyobraźnię. Już początkowe wersy, "Wielka Kleksa jest potęga! Sięga tam gdzie wzrok nie sięga!", ustanawiają jego niemal boską, wszechmocną naturę. Profesor Kleks jawi się jako dawca radości i atramentu – symbolu twórczości i wiedzy – zdolny uciszyć "wielki lament", co podkreśla jego rolę jako wybawiciela od smutku i problemów. W świecie Kleksa niemożliwe staje się możliwe, a granice percepcji zostają zatarte.

Centralne dla utworu powtarzające się zawołanie "Salem alejkum, salem alejkum Profesorze!" jest znaczące. "Salem alejkum" to arabskie pozdrowienie oznaczające "pokój z wami". Użycie tej frazy w kontekście polskiej baśni podkreśla uniwersalny wymiar postaci Kleksa – jego dobroć i mądrość przekraczają granice kultur, języków i religii, czyniąc go postacią o światowym, wręcz ponadczasowym autorytecie. To egzotyczne pozdrowienie nadaje Kleksowi aurę mędrca z dalekich krain, którego wiedza jest szeroka i głęboka.

Początkowo Kleksowi pomagają "bajarze", co sugeruje jego ścisły związek z opowieściami i światem narracji. Następnie, w kolejnej zwrotce, pojawia się deklaracja, że to "każde dziecko" Profesorowi pomoże. To kluczowa zmiana, która uwydatnia fundamentalną rolę dziecięcej wyobraźni, niewinności i wiary w magiczny świat. Dzieci, ze swoją naturalną ciekawością i otwartością na niezwykłość, są największymi sojusznikami Kleksa i strażnikami jego wartości.

Piosenka silnie kontrastuje świat Kleksa ze światem "napuszonych dumnych min", którzy "boją się żartów i kpiny". To odniesienie do nudy, sztywnych zasad i braku fantazji, które są zagrożeniem dla kreatywności i spontaniczności. "Okrutnikom rodem z piekła" sława Kleksa "już dopiekła!", co umiejscawia Profesora w roli bohatera walczącego z siłami ciemności, tyranii i bezduszności, które obawiają się jego wpływu i radości, jaką niesie.

Kolejna zwrotka podkreśla, że umysł Kleksa to "wielka księga", a "napis jest na każdej stronie, by w słabszego stać obronie". To przedstawia Kleksa nie tylko jako magicznego nauczyciela, ale także jako wzór moralny i opiekuna. Jego mądrość i potęga mają służyć wyższemu celowi – ochronie tych, którzy są zagrożeni lub marginalizowani. Jest to przypomnienie o odpowiedzialności płynącej z posiadanej wiedzy i mocy.

Zakończenie utworu to pożegnanie i błogosławieństwo: "Więc bywaj bywaj, więc bywaj wielki Profesorze! Każde dziwadło, każde dziwadło Ci pomoże!". Podkreśla ono akceptację inności i unikalności, cech charakterystycznych dla Akademii Pana Kleksa, gdzie wszelkie "dziwadła" są mile widziane i cenione. Życzenia "nowej przygody" oraz bycia "zawsze wesołym i wiecznie młodym" akcentują jego nieśmiertelny duch i ciągłą obecność w świecie wyobraźni i dziecięcych marzeń. Udział Chóru Chłopięcego Towarzystwa Śpiewaczego dodatkowo wzmacnia ten przekaz, dodając pieśni uroczystego, a zarazem młodzieńczego tonu, symbolizując generacje dzieci, które odnajdują w Kleksie inspirację i pociechę.
Choć istnieje również piosenka "Salem Alejkum" zespołu Bayer Full, która jest zupełnie innym utworem o charakterze satyrycznej piosenki tanecznej, to jednak to właśnie wersja z filmu "Podróże Pana Kleksa" pozostaje głęboko zakorzeniona w polskiej kulturze jako oda do magii, kreatywności i odwiecznego uroku Profesora Kleksa.