Interpretacja Myynnissä - Erika Vikman

Piosenka „Myynnissä” Eriki Vikman, wydana jako singiel 27 września 2024 roku, stanowi ostre i przenikliwe spojrzenie na współczesną kondycję ludzką, uwikłaną w nieustanną pogoń za pieniądzem. Artystka, znana z fińskiego dyskopopu, który z przymrużeniem oka porusza poważne tematy, tym razem bezkompromisowo uderza w sedno problemu powszechnego "sprzedawania się" w kapitalistycznym świecie.

Sama Erika Vikman w wywiadach jasno deklarowała intencje utworu, mówiąc: „Czas na hipokryzję się skończył i nadszedł czas, aby przyznać, że ja też jestem na sprzedaż! Ta piosenka mówi prawdę: nie ma szefów ani podwładnych, wszyscy stoimy w tym samym błocie z metkami z cenami na szyi, szukając szczęścia, którego nie ma. Tak, ty też jesteś na sprzedaż!”. To wyznanie jest kluczem do zrozumienia głównego przesłania – uniwersalności presji ekonomicznej, która dotyka każdego, niezależnie od statusu czy profesji. W rozmowie z MTV Uutiset artystka zdradziła, że roboczy tytuł piosenki brzmiał „Huora” (Dziwka), a utwór powstał z refleksji nad tym, dlaczego niektóre zawody są piętnowane jako „sprzedawanie się”, podczas gdy w istocie wszyscy w różnym stopniu ulegamy finansowej konieczności.

Tekst rozpoczyna się od obrazu rozciągającego się od życia w Pitsi tai huomioliiveissä (koronkowych biustonoszach lub kamizelkach odblaskowych) po Toimistoissa ja sviiteissä (biura i apartamenty). To symboliczne zestawienie podkreśla, że walka o byt jest wszechobecna i nie ogranicza się do żadnej konkretnej grupy społecznej. Narratorka, jako ammattilainen (profesjonalistka) pracująca päivin öin (dniami i nocami), wyraża uniwersalne doświadczenie ciężkiej, wyczerpującej pracy, której jedynym celem jest Jotta voi maksaa sen minkä eilen jo suuhunsa söi (żeby móc zapłacić za to, co się wczoraj zjadło). Ten krąg konsumpcji i konieczności zapłaty natychmiast po jej zaspokojeniu jest dosadnym komentarzem do beznadziejności współczesnego wyścigu szczurów.

Refren wielokrotnie powtarza gorzką prawdę: Rahan edessä me taivutaan, kyllä myynnissä olen minäkin / Rahan edessä me taivutaan, älä huoli, myynnissä olet sinäkin (Przed pieniądzem się kłaniamy, tak, ja też jestem na sprzedaż / Przed pieniądzem się kłaniamy, nie martw się, ty też jesteś na sprzedaż). To nie tylko manifest osobistego doświadczenia, ale także wezwanie do solidarności i wspólnego uświadomienia sobie tej trudnej rzeczywistości. Słowa Eriki, że „nie ma szefów ani podwładnych, wszyscy stoimy w tym samym błocie z metkami z cenami na szyi”, trafnie oddają to poczucie.

Obraz duunissa pumpattu kipeeksi paikat (miejsca pobolewające od pracy) trafnie oddaje fizyczne i psychiczne wyczerpanie. W tle mollissa soi balalaikat (w minorowej tonacji grają bałałajki), co dodaje piosence melancholijnego, słowiańskiego posmaku, symbolizując nieprzemijający i być może nieunikniony los. Bałałajki, instrument często kojarzony z folklorem i ludową opowieścią, tutaj stają się tłem dla historii o powszechnej walce o przetrwanie, nadając jej ponadczasowy wymiar.

Dalsze wersy wzmacniają ten społeczny komentarz: Bossi tai harkkari aspassa / Kaikkien saappaat on paskassa (Szef czy stażysta w obsłudze klienta / Wszystkie buty są w błocie). To mocne stwierdzenie, że hierarchie zawodowe zacierają się w obliczu brudu codziennej walki o pieniądze. Metafora Hamsterit hyörii, pyörissä pyörii siel missä eurot vaan (Chomiki uwijają się, kręcą się w kołowrotkach, tam gdzie tylko euro) jest uderzająco trafna, ukazując bezcelową i wyczerpującą naturę pogoni za walutą, niczym w laboratoryjnym eksperymencie, gdzie nagrodą jest tylko samo koło. Obawy te są potęgowane przez Kun hinnat on noussu ja armoa ei verokarhulta saa (gdy ceny wzrosły, a od niedźwiedzia podatkowego nie ma litości), co odnosi się do realnych problemów inflacji i rosnących kosztów życia, które w ostatnich latach dotknęły wiele społeczeństw, w tym Finlandię.

Most w piosence, Kaikkeni annan, vastuuni kannan / Leivänsä pöytään työ (Daję z siebie wszystko, niosę moją odpowiedzialność / Praca kładzie chleb na stole), ukazuje postawę godności i poświęcenia. Jednak następująca po nim linia, Ehkä enkeli poistaa tän pannan, ku pääsen mun luojani luo (Może anioł usunie tę obrożę, gdy dotrę do mojego stwórcy), jest niezwykle przejmująca. Sugeruje, że jedynym prawdziwym uwolnieniem od tej „obroży” ekonomicznej niewoli jest śmierć. To fatalistyczne, ale zarazem głęboko humanistyczne spojrzenie na walkę człowieka, niosące ze sobą cień nadziei na ostateczne wytchnienie.

„Myynnissä” to utwór, który nie tylko stawia lustro przed społeczeństwem, ale także zaprasza do wspólnej refleksji nad wartościami i kosztami, jakie ponosimy w pogoni za materialnym bezpieczeństwem. Singiel, który zapowiada album „Erikavision” planowany na 2025 rok, doskonale wpisuje się w artystyczną ścieżkę Eriki Vikman, która poprzez swój unikalny styl i charyzmę konsekwentnie łamie tabu, zmuszając do myślenia i odczuwania w sposób zarówno odważny, jak i empatyczny.