Interpretacja Nieprzemakalni - Sztywny Pal Azji

Piosenka „Nieprzemakalni” zespołu Sztywny Pal Azji, która swoją premierę miała w 1987 roku na debiutanckim albumie Europa i Azja, jest czymś więcej niż tylko rytmicznym, rockowym utworem. To hymn o niezłomności i tożsamości w obliczu nieustannej presji, zarówno tej wynikającej z życia codziennego, jak i tej historycznej. Utwór, który zajął 5. pozycję na Liście Przebojów Programu III Polskiego Radia w 1987 roku, trafiał do słuchaczy w szczególnym okresie transformacji. Zespół, który ugruntował swoją pozycję na Festiwalu w Jarocinie w 1986 roku, zyskał popularność w drugiej połowie lat 80. i pierwszej połowie lat 90., stając się głosem pokolenia.

Centralnym punktem utworu jest powtarzane niczym mantra stwierdzenie: „Jesteśmy nieprzemakalni / Jesteśmy normalni”. Ta prosta fraza skrywa głęboką obietnicę odporności, zapowiadając niezmienność w świecie, który nieustannie ewoluuje i często wystawia na próbę. Być „nieprzemakalnym” to nie tylko nie bać się fizycznych niepogód, takich jak „wichry i burze”, „deszcze ulewne” czy „bagna, kałuże”. To symboliczna tarcza przed życiowymi przeciwnościami, przed presją dopasowania się, przed tym, co mogłoby zniszczyć lub wypaczyć wewnętrzne ja. Odporność ta jest wzmocniona przez pewność, że „Nasze peleryny, peleryny są pewne”. Te peleryny można interpretować jako wartości, zasady, przekonania, a nawet po prostu własną skórę i prawdziwość, która chroni przed zewnętrznymi wpływami.

Kolejne wersy rozszerzają tę metaforę na sferę niematerialną i społeczną: „Nie straszne nam lata płynące / Nie grożone nam mowy wylewne / Nie skuszą nas prawdy mylące”. W kontekście Polski lat 80., a następnie burzliwej transformacji ustrojowej, te słowa nabierają szczególnego znaczenia. „Lata płynące” symbolizują nieuchronny upływ czasu i zmiany historyczne, które mogły wprowadzać dezorientację. „Mowy wylewne” i „prawdy mylące” mogą być czytane jako odniesienie do propagandy i manipulacji, które były wszechobecne w systemie komunistycznym, a także do nowych ideologii i obietnic pojawiających się w okresie przełomu. W takim otoczeniu, bycie „nieprzemakalnym” oznaczało umiejętność odróżniania prawdy od fałszu, zachowania krytycznego myślenia i niewdawania się w płytkie dyskusje czy łatwowierne przyjmowanie narzucanych narracji.

„Jesteśmy normalni” to z kolei deklaracja przynależności do pewnej wspólnoty, która, mimo wszystko, zachowuje zdrowy rozsądek i nie daje się zwariować. W czasach, gdy "normalność" mogła być postrzegana różnie w zależności od politycznych i społecznych punktów widzenia, afirmacja własnej normalności stawała się aktem subtelnego sprzeciwu lub, co najmniej, wyrazem niezależności. Jak wspomina Jarosław Kisiński, założyciel i gitarzysta Sztywnego Pala Azji, w wywiadzie z Radiem Kraków w 2014 roku, po sukcesie w Jarocinie powiedział chłopakom: „cokolwiek się stanie, zostańmy tacy sami”. To zdanie doskonale oddaje ducha „Nieprzemakalnych” – przesłanie o wierności sobie i swoim ideałom, niezależnie od presji sukcesu czy zmieniających się okoliczności.

Piosenka ta emanuje pewnego rodzaju stoicyzmem, ale też nadzieją. Mimo iż otoczenie może być trudne i nieprzewidywalne, podmiot liryczny (i słuchacz, z którym utwór nawiązuje więź) pozostaje odporny. Tekst nie epatuje patosem, lecz z prostotą i powtarzalnością (charakterystyczną dla wielu utworów zespołu z tamtego okresu) wpaja przekonanie o wewnętrznej sile. To właśnie w tej powtarzalności leży siła przekazu – jak uporczywy deszcz, który w końcu musi ustąpić, tak i wytrwałość w zachowaniu swojej autentyczności jest kluczem do przetrwania.

„Nieprzemakalni” to zatem poetycka manifestacja niezłomnego ducha, zarówno jednostkowego, jak i zbiorowego. To wezwanie do pielęgnowania własnej integralności, do niezgody na zewnętrzne wpływy, które mogłyby zmienić lub rozmyć to, co w człowieku najważniejsze. To utwór o wewnętrznej wolności i niezależności, która pozwala przetrwać każdą burzę, zachowując przy tym swoją „normalność”, czyli – w szerszym rozumieniu – własną, nieugiętą tożsamość.