Interpretacja M.A.T.O - Pijani Powietrzem

"M.A.T.O." zespołu Pijani Powietrzem to utwór z 2002 roku, pochodzący z ich jedynego albumu "Zawieszeni w czasie i przestrzeni". Grupa Pijani Powietrzem powstała w 2001 roku jako efekt współpracy części członków katowickiej Paktofoniki (Fokus, Rahim) i częstochowskiego Ego (Śliwka Tuitam, DJ Haem). Ich celem było stworzenie nowoczesnego, oryginalnego hip-hopu, łączącego takie gatunki jak chillout-rap, downtempo, alternatywny hip-hop, drum and bass, jungle, house i trip hop. Ten eksperymentalny charakter, stawiający na formę i warstwę muzyczną, odróżniał ich od ówczesnych standardów polskiego hip-hopu.

Tytułowy refren "M.A.T.O." powtarzany przez Rahima, stanowi enigmatyczną oś utworu, pozostawiając szerokie pole do interpretacji. Można go odczytywać jako skrót, onomatopeję, a także grę słów – "ma to", czyli "posiada to coś", co nadaje sens lub wartość opisywanym doświadczeniom. Jest to pytanie o istotę i wagę przeżyć, często na granicy jawy i snu.

Wersy Sivego wprowadzają w świat zmienionej percepcji i fantastycznych wizji, prawdopodobnie wywołanych używkami. Opis "wzroku zawieszonego na suficie niczym żyrandol" i "fantomu cykającego fotki" sugeruje stan odrealnienia, kiedy zmysły odbierają rzeczywistość w niezwykły sposób. Bezpośrednie odwołania do "jointa", "oceanu TH dym" (od THC) oraz produktów takich jak "Adventure E i G.O., Original Collection" wyraźnie wskazują na wpływ substancji psychoaktywnych, które stają się narzędziem do rozszerzania świadomości lub ucieczki od niej. Wizja "smoka" kreowanego "halucynacjami", który okazuje się "milusińskim DinoBotem" przywoływanym "siedmioma kryształowymi kulami", to silna metafora wyobraźni lub stanów psychodelicznych, gdzie lęki i potwory zmieniają się w coś oswojonego i dziecinnego. Końcowe "Pruję ryja, rób co chcesz, bierz co chcesz..." oddaje poczucie uwolnienia i braku kontroli, wynikające z całkowitego zanurzenia się w tym stanie.

Fokus, podobnie jak Sivy, stawia fundamentalne pytanie: "Czy ma to sens?". Jednak jego odpowiedź jest bardziej afirmatywna: "Ma to sens? Ma - Ty i ja gęsta mgła wokół". Sensu szuka w tańcu, w muzyce i wspólnym doświadczeniu. W jego zwrotce pojawia się motyw beztroskiej imprezy, "lata", "dziewczyny szalejącej na imprezie w bloku". Fokus nawiązuje również do dziedzictwa Paktofoniki, wspominając "PFK emisja esencji bez klęsk" oraz "PFK nośnik". Podkreśla rolę muzyki jako siły napędowej ("DJ, daj play," "Ją porusza dusza w uszach"), która pozwala oderwać się od szarej rzeczywistości ("pora deszczowa dłuższa niż susza") i poddać się "szaleństwu". Określenie "FokuSmoku" to sprytne połączenie jego pseudonimu z wizerunkiem smoka z wersu Sivego, co może symbolizować wspólne, oniryczne doświadczenia artystów.

Zwrotka Śliwki Tuitama kontynuuje wątek refleksji nad rzeczywistością i subiektywnym doświadczeniem. "Tętni pamiętnik tym przez to i owo" sugeruje nostalgię i gromadzenie wspomnień, które, podobnie jak "aromatyczny Tetley", potrafią otulić i przenieść w inny wymiar. Ponowne pytanie "Czy ma to sens?" i obrazy "poprzestawianego rozkładu", "rozpadającego się świata" oraz "nadrealnych snów" utrwalają motyw zachwiania porządku i poszukiwania znaczeń poza konwencjonalnym rozumieniem. "Ego wyjebane niczym Gerlach" symbolizuje wyniesienie ponad przyziemne troski, a zachęta "Nie szlochaj, pobujaj w obłokach" to wezwanie do ucieczki w marzenia i swobodę myśli. Wiersze Śliwki niosą też element metaforycznego oczyszczenia, "wykurzenia co siedzi w naturze, na jurze, zostawiającej naleciałości, starości", co można interpretować jako próbę pozbycia się przeszłych obciążeń. Zwieńczeniem jest dylemat: "Czy przystopować czy dalej pędzić w nicość?", który zamyka jego refleksję w zawieszeniu między rzeczywistością a nieokreśloną przyszłością.

Rahim w swojej ostatniej zwrotce zamyka krąg, nawiązując do procesu twórczego i technicznego aspektu powstawania muzyki. "HC setup, etap na spacer, pomysł backup na tacę - miazga" ukazuje twardą, rzemieślniczą pracę nad utworem, gdzie każdy element jest dopracowany do perfekcji. Określenie "Ciężkie jak metal prace, jak drzazga wejdą w umysł, ciii... facet i jazda!" podkreśla intensywność i hipnotyzujący wpływ ich muzyki, która ma porwać słuchacza. Opowiada o "psycho-transie", który jest "soczystym kęsem", odwołując się do eksperymentalnego, transowego brzmienia, charakterystycznego dla Pijanych Powietrzem, którzy mieszali hip-hop z drum'n'bassem i chilloutem. W kontekście tworzenia muzyki pada ponownie pytanie: "Ma to sens? Pytam, orzeł czy reszka?", co może odnosić się do elementu przypadku lub ryzyka w procesie artystycznym. Opis "stylu rzezimieszka" odnosi się do sprytnego, nieco buntowniczego podejścia do tworzenia dźwięków, a odniesienia do "werbelków, stopek" i "OPek zawieszony na L.O.O.P." to hołd dla szczegółów produkcji i skomplikowanych pętli bitowych, które stanowią fundament ich "ci-cichych dźwięków".

Utwór "M.A.T.O." jest zatem wielowymiarową podróżą przez stany umysłu, odwołującą się do ucieczki w świat fantazji i subiektywnych doświadczeń, często wspomaganych używkami. Jednocześnie stanowi manifestację artystycznej wolności i eksperymentu muzycznego. Pijani Powietrzem, czerpiąc z doświadczeń Paktofoniki i Ego, stworzyli dzieło, które, kwestionując sens, samo w sobie nadaje sens poszukiwaniom i innowacjom w polskim hip-hopie. Cały album "Zawieszeni w czasie i przestrzeni" był świadomym odejściem od konwencji, nagranym w ciągu miesiąca we wrześniu 2001 roku, z naciskiem na awangardowe bity i złożone, choć nie zawsze dosłowne, teksty. To utwór o byciu "zawieszonym w czasie i przestrzeni", gdzie granice między rzeczywistością a wyobraźnią zacierają się, a muzyka staje się przewodnikiem po wewnętrznych światach.